Τα στοιχεία του Προγράμματος Λειτουργικού Αλφαβητισμού που διεξάγει το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) δόθηκαν και φέτος στην δημοσιότητα και αφορούν στην Γ΄τάξη και Στ΄ταξη Δημοτικού για τη σχολική χρονιά 2020-2021.
Τα εν λόγω στοιχεία καταδεικνύουν τις τεράστιες ανάγκες του εκπαιδευτικού μας συστήματος και την ιδιαίτερη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένα μεγάλο ποσοστό των μαθητών στη χώρα μας.
Το Πρόγραμμα του Λειτουργικού Αλφαβητισμού (Π.Λ.Α.) διεξάγεται διαχρονικά σε παγκύπρια βάση από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (K.E.E.A.). Το Π.Λ.Α. απευθύνεται σε μαθητές/μαθήτριες της Γ΄ και Στ΄ τάξης Δημοτικού. Στόχος του Προγράμματος είναι ο έγκαιρος εντοπισμός μαθητών/τριών με μεγάλη πιθανότητα να μείνουν λειτουργικά αναλφάβητοι/ες, ώστε οι μαθητές/μαθήτριες αυτοί/ές να εμπλακούν σε κατάλληλα προγράμματα στήριξης στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση. Το Πρόγραμμα αξιολογεί δύο βασικές δεξιότητες: (α) τη γλωσσική-επικοινωνιακή ικανότητα και (β) τη μαθηματική ικανότητα.
Γ’ ΤΑΞΗ
Κατά τη σχολική χρονιά 2020-2021, το Π.Λ.Α. έχει διεξαχθεί για δέκατη συνεχόμενη χρονιά στη Γ΄ τάξη του Δημοτικού. Ο συνολικός αριθμός των μαθητών/τριών που συμμετείχαν ανήλθε στους/στις 8377 για τα δοκίμια της Γλώσσας και στους/στις 8455 για τα δοκίμια των Μαθηματικών. Ποσοστό 13,95% των μαθητών/τριών αναγνωρίστηκε με μεγάλη πιθανότητα να μείνει γλωσσικά αναλφάβητο, ενώ το 14,06% των μαθητών/τριών αναγνωρίστηκε με μεγάλη πιθανότητα να μείνει μαθηματικά αναλφάβητο. Ποσοστό 7,6% των μαθητών και μαθητριών ανήκε και στις δύο ομάδες.
Με βάση τα προσωπικά χαρακτηριστικά των μαθητών/τριών, διαπιστώθηκε ότι υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής στις ομάδες ρίσκου του λειτουργικού αναλφαβητισμού έχουν: (α) τα αγόρια, μόνο όμως σε σχέση με τον γλωσσικό αναλφαβητισμό, (β) οι μαθητές και μαθήτριες με μη κυπριακή υπηκοότητα και (γ) οι μαθητές και μαθήτριες που εισήλθαν στο Δημοτικό σε ηλικία μικρότερη των 6 χρόνων. Σε σχέση με το φύλο, τα αγόρια βρέθηκαν να έχουν μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής στην ομάδα ρίσκου του γλωσσικού αλφαβητισμού από ό,τι τα κορίτσια (17,29% και 10,57%, αντίστοιχα). Όσον αφορά στα Μαθηματικά, το ποσοστό των αγοριών στην ομάδα ρίσκου ήταν μικρότερο από το αντίστοιχο των κοριτσιών (13,01% και 15,14%, αντίστοιχα). Ως προς τον παράγοντα υπηκοότητα, το ποσοστό συμμετοχής των μαθητών/τριών με μη κυπριακή υπηκοότητα, οι οποίοι/ες αναγνωρίστηκαν στην ομάδα ρίσκου του γλωσσικού (32,72%) και μαθηματικού αναλφαβητισμού (27,07%), ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό των μαθητών/τριών με κυπριακή υπηκοότητα (10,52% και 11,55% αντίστοιχα). Σε σχέση με την ηλικία εισδοχής, το ποσοστό συμμετοχής στις ομάδες ρίσκου του γλωσσικού και του μαθηματικού αναλφαβητισμού ήταν μεγαλύτερο στις δύο ομάδες των μικρότερων ηλικιακά μαθητών/τριών.
ΣΤ’ ΤΑΞΗ
Κατά τη σχολική χρονιά 2020-2021, το Π.Λ.Α. διεξήχθη για δέκατη τέταρτη συνεχόμενη χρονιά στη Στ΄ τάξη του Δημοτικού. Ο συνολικός αριθμός των μαθητών/μαθητριών που συμμετείχαν ανήλθε στους/στις 8321 για τα δοκίμια της Γλώσσας και στους/στις 8350 για τα δοκίμια των Μαθηματικών. Ποσοστό 12,76% των μαθητών/μαθητριών αναγνωρίστηκε με μεγάλη πιθανότητα να μείνει γλωσσικά αναλφάβητο και 12,14% μαθηματικά αναλφάβητο, ενώ 7,0% των μαθητών/μαθητριών ανήκε και στις δύο ομάδες ρίσκου για αναλφαβητισμό.
Με κριτήριο τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, οι συσχετίσεις ανάμεσα στο ρίσκο για γλωσσικό και μαθηματικό αναλφαβητισμό και των παραγόντων σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του/της μαθητή/μαθήτριας κατέδειξαν ότι μεγαλύτερη συμμετοχή στις ομάδες ρίσκου έχουν τα αγόρια, μαθητές/μαθήτριες με μη κυπριακή υπηκοότητα και μαθητές/μαθήτριες που εισήλθαν στο Δημοτικό σε ηλικία μικρότερη των 6 χρόνων. Σε σχέση με τις στάσεις και τις απόψεις, μεγαλύτερη συμμετοχή στις ομάδες ρίσκου έχουν μαθητές/μαθήτριες με αρνητικές στάσεις απέναντι στο διάβασμα και στα Μαθηματικά, χαμηλό βαθμό εμπιστοσύνης στην αναγνωστική και μαθηματική τους ικανότητα και χαμηλά κίνητρα για διάβασμα. Επιπρόσθετα, η ανάλυση των δεδομένων που προέκυψαν μέσω του εργαλείου Eras κατέδειξαν θετικές στάσεις απέναντι στο διάβασμα ως προς τις δύο διαστάσεις. Όσον αφορά στη συσχέτιση των στάσεων αυτών με το ρίσκο για γλωσσικό και μαθηματικό αναλφαβητισμό, όπως και πέρυσι, το ποσοστό των παιδιών με αρνητικές στάσεις απέναντι στο διάβασμα που γίνεται για σκοπούς ευχαρίστησης, αλλά και για σκοπούς μάθησης στο πλαίσιο του σχολείου και στις δύο ομάδες ρίσκου είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό στις ομάδες των παιδιών που δεν αντιμετωπίζουν ρίσκο.
Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι σύμφωνα με τα πιο πάνω στοιχεία το εκπαιδευτικό μας σύστημα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα την ώρα που οι μαθητές μας από τις πολύ μικρές τους ηλικίες έρχονται αντιμέτωποι με τον αναλφαβητισμό.