Σε σταθερές από θετικές υποβάθμισε τις προοπτικές των κυπριακών τραπεζών ο οίκος αξιολόγησης Moody’s.
Σε πρόσφατη έκθεσή του για τον κυπριακό τραπεζικό κλάδο αναφέρει ότι η υποβάθμιση αντικατοπτρίζει τη χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη από την αναμενόμενη, με σημαντικούς κινδύνους να απορρέουν από τη στρατιωτική σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας.
Ωστόσο, σημειώνεται, αυτό αντισταθμίζεται από την προσδοκία ότι η φερεγγυότητα των τραπεζών θα συνεχίσει να βελτιώνεται καθώς οι τράπεζες μειώνουν το μεγάλο ύψος των κληροδοτημένων προβληματικών δανείων και δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων, διατηρώντας παράλληλα σταθερά επίπεδα κεφαλαίου.
Οι κυπριακές τράπεζες επωφελούνται επίσης από υγιή χρηματοδότηση και ρευστότητα. Παρόλα αυτά, τονίζεται, τα προβληματικά δάνεια παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και μεγάλος όγκος κατασχεθέντων περιουσιακών στοιχείων, κυρίως ακίνητα, επιβαρύνει τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Η κερδοφορία των τραπεζών παραμένει μειωμένη με πιέσεις στα περιθώρια και υψηλό κόστος και θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για ν’ ανακάμψει.
Ο οίκος σημειώνει ότι τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) έχουν πέσει κάτω από το 10% των συνολικών δανείων και θα συνεχίσουν να βελτιώνονται μέσω ενός συνδυασμού εξυγίανσης και πωλήσεων, κάτι που είναι πιστωτικά θετικό για τις τράπεζες.
Επισημαίνεται ότι η διαταραχή της πανδημίας είναι πιθανό να προκαλέσει νέα NPEs, όπως υποδεικνύεται από τους υψηλούς όγκους δανείων του Σταδίου 2 (όπου ο πιστωτικός κίνδυνος έχει αυξηθεί) και το μεγάλο αριθμό αναδιαρθρωμένων δανείων. Τα αναδιαρθρωμένα δάνεια ανήλθαν σε €3,4 δισ. ευρώ ή 12,5% του δανεισμού το Δεκέμβριο του 2021.
Αναφέρεται ότι τα νέα ΜΕΔ θα είναι διαχειρίσιμα για τις τράπεζες επειδή ο πρόσφατος δανεισμός ήταν επιλεκτικός.
Ωστόσο, η απόδοση δανείων των κυπριακών τραπεζών θα συνεχίσει να υστερεί σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές τράπεζες, με το μέσο όρο της ΕΕ στο 2,0%.
Όπως τονίζεται, οι πιστωτικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν μεγάλο απόθεμα κατασχεθέντων ακινήτων.
Επίσης, ως κίνδυνοι αναφέρονται το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, με μεγάλο μέρος των NPE που πωλήθηκαν σε εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων να παραμένουν εντός του συνολικού χρέους της οικονομίας και οι νόμοι για τις εκποιήσεις που είναι επιρρεπείς σε πολιτικές παρεμβάσεις και αλλαγές που επιμηκύνουν τη διαδικασία εκποιήσεων και μειώνουν την αξία ανάκτησης των εξασφαλίσεων.
Κεφάλαια
Ο οίκος αναφέρει ότι οι κίνδυνοι για τα κεφάλαια υποχωρούν καθώς οι τράπεζες μειώνουν περαιτέρω προβληματικά δάνεια παλαιού τύπου και κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, τα κεφάλαια θα μειωθούν ελαφρά, καθώς οι τράπεζες υιοθετούν το νέο Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς 9 (ΔΠΧΑ 9) που απαιτεί αυστηρότερες, μακροπρόθεσμες προβλέψεις για απώλειες δανείων και καθώς οι τράπεζες πληρώνουν για σχέδια ψηφιακού μετασχηματισμού και μείωσης του κόστους.
Τονίζεται ότι οι κυπριακές τράπεζες αντιμετωπίζουν έναν συνδυασμό χαμηλών επιτοκίων που περιορίζουν τα επιτόκια δανεισμού τους, βραδεία ανάπτυξη δανείων λόγω του μικρού, κορεσμένου τραπεζικού τομέα της χώρας και του υψηλού χρέους του ιδιωτικού τομέα, μια βάση υψηλού κόστους με καλά εδραιωμένο συνδικάτο τραπεζικών υπαλλήλων που αποτρέπει τη σημαντική μείωση του κόστους προσωπικού και πλεονάζουσα ρευστότητα, με χαμηλά ή αρνητικά επιτόκια.
Όσον αφορά την επαναλαμβανόμενη κερδοφορία, εκτιμάται να παραμείνει χαμηλή τους επόμενους 12 μήνες, καθώς οι τράπεζες πληρώνουν για ψηφιακές αναβαθμίσεις και χάνουν την ευεργετική επίδραση στα έσοδα από τόκους από τις στοχευμένες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Οι τράπεζες πρέπει επίσης να εκδώσουν νέο χρέος διάσωσης για να ικανοποιήσουν την ελάχιστη απαίτηση του για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (MREL) σε υψηλότερο κόστος από τις καταθέσεις. Ταυτόχρονα, οι αυστηρότερες παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές αυξάνουν τους κινδύνους εφαρμογής.
Αναμένεται ότι το κόστος προβλέψεων για ζημιές δανείων θα μειωθεί μετά την πανδημία και καθώς οι τράπεζες ολοκληρώνουν την εκκαθάριση του ισολογισμού τους, είναι ένα πιστωτικό θετικό.
Οι τράπεζες βασίζονται κυρίως σε σταθερές εγχώριες καταθέσεις για τη χρηματοδότησή τους, έχοντας μειώσει σημαντικά την εξάρτησή τους από τις ευαίσθητες στην εμπιστοσύνη καταθέσεις στο εξωτερικό. Η χρηματοδότηση της αγοράς θα αυξηθεί σταδιακά καθώς οι τράπεζες εκδίδουν περισσότερα χρέη απορρόφησης ζημιών για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις τους για MREL, αυξάνοντας το κόστος αλλά και ενισχύοντας την προστασία που παρέχεται σε καταθέτες και άλλες υψηλότερες υποχρεώσεις σε όλη τη δομή του παθητικού. Τα ισχυρά αποθέματα ρευστότητας των τραπεζών θα υποστηρίζονται από πωλήσεις ενεργητικού και την περιορισμένη αύξηση των δανείων, η οποία πρόσφατα ξεπέρασε την αύξηση των καταθέσεων.
Αναθεώρηση εκτιμήσεων για οικονομία
Ο οίκος αναθεώρησε τις προβλέψεις για το ΑΕΠ για την Κύπρο στο 2,4% από 4,3% για το 2022 και σε 2,1%, από 3,3% για το 2023, λόγω των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων από τη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Επισημαίνεται ότι οι προοπτικές παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες λόγω της συνεχιζόμενης στρατιωτικής σύγκρουσης και του κινδύνου περαιτέρω κλιμάκωσης και/ή διεύρυνσης της.