Ποιός μπορεί να αγοράσει σπίτι ή διαμέρισμα κατά τη σημερινή εποχή; Ένα ερώτημα που προκαλεί σίγουρα προβληματισμό δεδομένης της ανοδικής πορείας στις τιμές των ακινήτων.
Οι τιμές κατοικιών στην Κυπριακή Δημοκρατία συνέχισαν την ανοδική τους πορεία κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023, με ιδιαίτερη αύξηση στις τιμές των διαμερισμάτων.
Ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚ) της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) συνέχισε να καταγράφει αυξήσεις τόσο σε ετήσια όσο και σε τριμηνιαία βάση, σε σύγκριση με τα προηγούμενα τρίμηνα.
Ποιοί είναι οι επενδυτές
Σύμφωνα με τα στοιχεία πωλητηρίων εγγράφων του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ), ο αριθμός συναλλαγών στην αγορά ακινήτων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 συνέχισε να καταγράφει αύξηση σε ετήσια βάση. Η αυξημένη ζήτηση προέρχεται τόσο από εγχώριους αγοραστές (μεταξύ άλλων για σκοπούς ενοικίασης (buy-to-let)) όσο και ξένους αγοραστές κυρίως στα πλαίσια της “Στρατηγικής για την Προσέλκυση Εταιρειών για Δραστηριοποίηση ή/και Επέκταση των Δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο” (headquartering policy) και άλλων επενδύσεων.
Σπίτια ή διαμερίσματα;
Σχετικά με την κατασκευαστική δραστηριότητα, παρατηρείται μείωση στον αριθμό των οικιστικών κτηρίων για τα οποία εγκρίθηκαν άδειες οικοδομής κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Η συνέχιση αυτής της τάσης φαίνεται να συνδέεται με το συνεχιζόμενο αυξημένο κόστος κατασκευής και δανεισμού. Συνολικά, η αυξημένη ζήτηση, σε συνάρτηση με την περιορισμένη προσφορά νέων ακινήτων στην αγορά, φαίνεται να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που συμβάλλει στην αύξηση του ΔΤΚ κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023, όπως και στα προηγούμενα τρίμηνα.
Μέχρι και το τρίτο τρίμηνο του 2023, η αύξηση των βασικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του κόστους δανεισμού για στεγαστικούς σκοπούς καθώς και η συνεπακόλουθη μείωση στη ζήτηση στεγαστικών δανείων δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει την εγχώρια ζήτηση ακινήτων σε ουσιαστικό βαθμό, η οποία συνεχίζει να παραμένει σε ανοδική τροχιά.
Μεταβολές στον ΔΤΚ
Ο ΔΤΚ (οικίες και διαμερίσματα) κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 κατέγραψε αύξηση 2,2% σε σχέση με αύξηση 1,5% το προηγούμενο τρίμηνο. Η άνοδος του ΔΤΚ κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο προέρχεται από αύξηση 1,4% στις τιμές των οικιών και 3,6% στις τιμές διαμερισμάτων.
Σε ετήσια βάση, καταγράφεται αύξηση 7,6% στις τιμές κατοικιών το τρίτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με 7,4% το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν αύξηση 11,5% και των οικιών 4,9%.
Η αυξημένη ζήτηση ακινήτων σε συνάρτηση με τη μη επαρκή προσφορά φαίνεται να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που συμβάλλει στην αύξηση του ΔΤΚ κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023.
Μεγαλύτερη η αύξηση σε Λεμεσό και Λάρνακα
Οι τιμές κατοικιών σε τριμηνιαία βάση σημείωσαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες για τρίτη συνεχόμενη τριμηνία και κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία καταγράφηκε αύξηση 0,7%, στη Λεμεσό 2,9%, στη Λάρνακα 2,8%, στην Πάφο 2,4% και στην Αμμόχωστο 2,8%.
Ετήσια αύξηση στον ΔΤΚ καταγράφηκε σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 3,9%, στη Λεμεσό κατά 10,1%, στη Λάρνακα κατά 10,5%, στην Πάφο κατά 7,6% και στην Αμμόχωστο κατά 6,4%. Ο σχετικά ψηλός ρυθμός αύξησης των τιμών κατοικιών στις παράλιες επαρχίες φαίνεται να πηγάζει από τη ζήτηση από ξένους αγοραστές και επενδυτές κυρίως στα πλαίσια του headquartering policy.
Οι τιμές των οικιών, σε τριμηνιαία βάση, κατέγραψαν αυξήσεις σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 0,3%, στη Λεμεσό κατά 1,4%, στη Λάρνακα κατά 2,5%, στην Πάφο κατά 1,1% και στην Αμμόχωστο κατά 4,3%.
Σε ετήσια βάση, οι τιμές οικιών κατέγραψαν αύξηση επίσης σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, οι τιμές οικιών στη Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο αυξήθηκαν κατά 3,8%, 5,1%, 8,3%, 3,1% και 9,5%, αντίστοιχα.
Οι τιμές των διαμερισμάτων σε τριμηνιαία βάση κατέγραψαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες εκτός από την Αμμόχωστο όπου καταγράφηκε μείωση. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 1,5%, στη Λεμεσό 4,0%, στη Λάρνακα 2,9%, στην Πάφο 5,2% και στην Αμμόχωστο καταγράφηκε μείωση κατά 1,7%. Σε ετήσια βάση, οι τιμές των διαμερισμάτων σημείωσαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες εκτός από την Αμμόχωστο.
Συγκεκριμένα, το τρίτο τρίμηνο του 2023, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 4,6%, στη Λεμεσό κατά 14,9%, στη Λάρνακα κατά 13,4%, στην Πάφο κατά 18,5%, ενώ στην Αμμόχωστο καταγράφηκε μείωση κατά 1,8%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022. Σημειώνεται ότι ο διαθέσιμος αριθμός παρατηρήσεων για τα διαμερίσματα στην Αμμόχωστο είναι ο μικρότερος από όλες τις επαρχίες, ως εκ τούτου ο συγκεκριμένος δείκτης παρουσιάζει μεγαλύτερη μεταβλητότητα.
Εξάλλου σύμφωνα με στοιχεία του Κτηματολογίου, τα πωλητήρια έγγραφα κατέγραψαν άνοδο 14,4% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο του 2023 (3.830 σε σύγκριση με 3.347 το τρίτο τρίμηνο του 2022), αντανακλώντας την αυξημένη ζήτηση για ακίνητα. Η εν λόγω αύξηση στα πωλητήρια έγγραφα προήλθε τόσο από ξένους αγοραστές όσο και από εγχώριους αγοραστές, ενώ οι εγχώριοι αγοραστές εξακολουθούν να αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς.
Συγκεκριμένα, κατά το υπό εξέταση τρίμηνο, σημειώθηκε αύξηση 13,7% σε ετήσια βάση στον αριθμό ακινήτων που πωλήθηκαν σε ξένους αγοραστές (1.712 σε σύγκριση με 1.506 το τρίτο τρίμηνο του 2022,), ενώ ο αριθμός ακινήτων που πωλήθηκαν σε εγχώριους αγοραστές αυξήθηκε κατά 15% σε ετήσια βάση (2.118 σε σύγκριση με 1.841 το τρίτο τρίμηνο του 2022).