Ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές του Κυπριακού Απελευθερωτικού Αγώνα που καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν από τους Άγγλους δυνάστες.
Ήταν ξημερώματα Τετάρτης 10 Μαΐου του 1956. Ο Ανδρέας Δημητρίου και ο Μιχαλάκης Καραολής, θα διαβούν το τελευταίο σκαλοπάτι της ζωής, κερδίζοντας έτσι την αιωνιότητα. Ο ιερέας των φυλακών εξομολογεί και κοινωνεί των Αχράντων Μυστηρίων τους μελλοθάνατους.
Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο Παλαιοχώρι και ήταν το τέταρτο παιδί του Σάββα και της Παναγιώτας Καραολή. Ήταν δημόσιο υπάρλληλος, απόφοιτος της Αγγλικής Σχολής, ενώ παράλληλα ασχολείτο με τον στίβο ως αθλητής του ΑΠΟΕΛ. Είχε ενταχθεί από τους πρώτους στην ΕΟΚΑ παίρνοντας μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα με την ομάδα του Πολύκαρπου Γεωρκάτζη.
Στις 28 Αυγούστου 1955, μαζί με τον συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου σκότωσαν αστυνομικό συνεργάτη των Άγγλων. Ο Παναγιώτου διέφυγε, ενώ ο Καραολής συνελήφθη σε ενέδρα από τις αγγλικές δυνάμεις και φυλακίστηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας όπου βασανίστηκε απάνθρωπα αλλά δεν αποκάλυψε κανένα μυστικό της Οργάνωσης. Παρότι η σφαίρα που σκότωσε τον ελληνοκύπριο αστυνομικό προερχόταν από το όπλο του Παναγιώτου, στις 28 Οκτωβρίου καταδικάσθηκε σε θάνατο, και ακούστηκε για πρώτη φορά σε δίκη αγωνιστή της Ε.Ο.Κ.Α. η απόφαση: «Εις θάνατον!». Ο τότε κυβερνήτης της Κύπρου Τζον Χάρτινγκ, είχε την ελπίδα ότι η αμείλικτη στάση του απέναντι στους συλληφθέντες, θα λειτουργούσε ως παραδειγματικό μέτρο, το οποίο θα τρομοκρατούσε τους αντάρτες αγωνιστές και θα τσάκιζε τον αγώνα. Τα γεγονότα όμως τον διέψευσαν.
Να υπενθυμίσουμε πως στη δίκη του Μιχαλάλη Καραολή, εκπρόσωπος της κατηγορούσας αρχής ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς. Ο Καραολής προσέφυγε στην Επιτροπή Δικαιοσύνης του Βρετανικού Συμβουλίου του Κράτους, ενώ αιτήθηκε απονομή χάριτος από τη βασίλισσα Ελισάβετ, όμως όλες οι προσπάθειές του, παρά τη διεθνή κατακραυγή και κινητοποίηση, ήταν άκαρπες.
Ο Ανδρέας Δημητρίου γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934 στον Άγιο Μάμα Λεμεσού και καταγόταν από πολυμελή οικογένεια. Φοίτησε για τρία χρόνια στο Νυχτερινό Γυμνάσιο Αμμοχώστου ενώ στη συνέχεια έπιασε δουλειά σε κατάστημα εκρηκτικών και κυνηγετικών ειδών. Από μικρός είχε αναμιχθεί στον συνδικαλισμό και διατέλεσε γραμματέας της Συντεχνίας Αχθοφόρων. Νεαρός αγωνιστής της ΕΟΚΑ, με πολυσήμαντη δράση, πρωτοστάτησε στην αρπαγή οπλισμού από τις κατοχικές αρχές της Αμμοχώστου. Τα όπλα προωθήθηκαν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες, οι οποίες μέχρι τότε ήταν εφοδιασμένες σχεδόν μόνο με κυνηγετικά όπλα. Στις 22 Νοεμβρίου 1955 κατηγορήθηκε για επίθεση εναντίον ενός Άγγλου, μέλους των μυστικών υπηρεσιών. Συνελήφθη και καταδικάσθηκε σε θάνατο, αφού είχε κάνει έφεση η οποία απορρίφτηκε, όπως και η αίτηση για χάρη, την οποία των δικηγόρων του στον Κυβερνήτη Χάρντινγκ.
Στις 10 Μαΐου 1956, ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου απαγχονίστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας, ψάλλοντας τον Ύμνο προς την Ελευθερία. Η γενναία στάση τους μπροστά στους δημίους τους, η μεγαλοσύνη, το ήθος, η χριστιανική πίστη και ο ανυπέρβλητος ηρωισμός τους άφησαν άφωνη ολόκληρη την πολιτισμένη ανθρωπότητα και το γεγονός της θανάτωσής τους προκάλεσαν παγκόσμια αντίδραση και κατακραυγή.
Τα σώματα τους τα έθαψαν νύχτα, μυστικά, χωρίς την παρουσία συγγενών και φίλων, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στον περίβολο των Κεντρικών Φυλακών της Λευκωσίας.
Την προηγούμενη μέρα, στις 9 Μαΐου 1956 στην Αθήνα, τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 164 είχαν τραυματιστεί από τις συγκρούσεις αστυνομικών και διαδηλωτών, που ζητούσαν ματαίωση των επικείμενων εκτελέσεων αλλά και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Τη διαδήλωση είχε οργανώσει η Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου (Π.Ε.Ε.Κ.), κρατώντας πλακάτ που έγραφαν «Όλοι είμεθα Ε.Ο.Κ.Α.», «Κύπρος – Ένωσις», «Αμερικάνοι, είναι η τελευταία σας ευκαιρία».
Προς τιμήν των δύο ηρώων, πολλοί δρόμοι φέρουν το όνομά τους.