Του Δρα Αντώνη Στ. Στυλιανού*
Ο τομέας των Δημοσίων Συμβάσεων αποτελεί ένα από τους πλέον σημαντικούς τομείς του Δημοσίου Δικαίου και διέπεται από αριθμό νομοθετημάτων, Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων, Εγκυκλίων και άλλων. Οι πρόσφατοι τερματισμοί Δημοσίων Συμβάσεων για έργα τεράστιου δημοσίου ενδιαφέροντος προβάλλουν, μεταξύ άλλων, την αναγκαιότητα αναθεώρησης των διαδικασιών, που προφανώς, κατά το μάλλον ή ήττον, πάσχουν. Η δήλωση αυτή δεν αφορά σε άλλες παραμέτρους και λόγους που προβάλλονται για τους εν λόγω τερματισμούς και επ’ ουδενί δεν αποσείει τις τυχόν ευθύνες που υπάρχουν, είτε στις διαδικασίες συνομολόγησης των Συμβάσεων, είτε στις διαδικασίες επίβλεψης, υλοποίησης των Συμβάσεων, παρακολούθησης της εξέλιξης των Έργων και των υποχρεώσεων και δεσμεύσεων των Μερών στις Συμβάσεις.
Τα στάδια των Δημοσίων Συμβάσεων είναι ουσιαστικά 7+1 και περιλαμβάνουν την έναρξη του έργου, τη σύναψη της δημόσιας σύμβασης, την προκήρυξη του διαγωνισμού, την αξιολόγηση και ανάθεση της σύμβασης, τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης, την υλοποίηση και διαχείριση της σύμβασης, την διαχείριση του έργου και την παράδοση του έργου. Το παρόν αφορά στο πρότελευταιο στάδιο του κύκλου ζωής του έργου που αφορά στη διαχείρισή του.
Σημαντική παράμετρος σε αυτό το στάδιο είναι η παρακολούθηση και ο έλεγχος της απόδοσης του αναδόχου έναντι του προκαθορισμένου Σχεδίου Έργου, ούτως ώστε να αποφεύγονται εκ των υστέρων διαπιστώσεις καθυστερήσεων, επιπρόσθετα κόστη, συμμόρφωση των Μερών στις προδιαγραφές των εγγράφων του διαγωνισμού και η συνολική επίβλεψη των εργαλείων, τεχνικών και διεργασιών υλοποίησης του Έργου. Θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ ότι τα πιο πάνω έχουν επαναληπτική φύση, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να γίνονται καθ’ όλη την διάρκεια υλοποίησης του Έργου, ούτως ώστε να υπάρχει μια σαφής και ξεκάθαρη εικόνα ανά πάσα στιγμή για τον βαθμό υλοποίησής του και, σε περίπτωση, καθυστερήσεων ή άλλων κωλυμάτων ή προβλημάτων να υπάρχει άμεση απόκριση, δράση και αντίδραση. Ακόμη και στην περίπτωση τερματισμού της Δημόσιας Σύμβασης για οποιουσδήποτε λόγους, η επαναληπτική φύση της παρακολούθησης του Έργου είναι υποβοηθητική για την άμεση αντίδραση της Αναθέτουσας Αρχής ούτως ώστε να συνεχιστεί η υλοποίηση του Έργου χωρίς χρονοκαθυστέρηση και επιπρόσθετη μελέτη, εκτός και αν έχουν αλλάξει άρδην τα δεδομένα από την ημερομηνία ανάθεσης της Σύμβασης μέχρι τον τερματισμό της, γεγονός το οποίο ελέγχεται σε σχέση με την αρχική συνομολόγηση των εγγράφων του Διαγωνισμού.
Η ύπαρξη Συντονιστή της Σύμβασης και επιβλέπουσας ομάδας διαχείρισης του Έργου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα προαναφερθέντα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ο καθορισμός των ευθυνών ενός εκάστου ούτως ώστε αυτές να αποδίδονται εκεί και όπου πρέπει, ως επίσης και ο σαφής καθορισμός χρονοδιαγραμμάτων και τμηματικών και συνολικών παραδοτέων, πάντοτε σε συνάρτηση με το αρχικό κόστος. Σε όλες τις περιπτώσεις αυτό που έχει εξέχουσα σημασία στη Διαχείριση του Έργου είναι το αποτέλεσμα, αλλά και η ύπαρξη μηχανισμών επίλυσης διαφορών ή ζητημάτων που προκύπτουν που να είναι αποτελεσματικοί, άμεσοι και σύννομοι.
Η διαχείριση του έργου είναι ιδιαίτερα σημαντική και πρέπει να λαμβάνει υπόψη το σύνολο του κύκλου ζωής του έργου. Η σαφής οριοθέτηση των διαφόρων παραμέτρων του έργου εξ υπαρχής είναι εξόχως καθοριστική, ως επίσης και η εφαρμογή καλών πρακτικών και βέλτιστων μεθόδων που στοχεύουν, στο τέλος της μέρας, στην παράδοση του έργου ως είχε προβλεφθεί, με το κόστος που είχε προϋπολογιστεί και στο χρόνο που είχε καθοριστεί.
*Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.