Έκτακτα και… προσωρινά μέτρα λαμβάνουν κυβερνήσεις ανά τον κόσμο προκειμένου να θωρακιστούν απέναντι στο «τσουνάμι» ανατιμήσεων το οποίο κορυφώθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πολλά κράτη έχουν ανακοινώσει ήδη παρεμβάσεις για την ανακούφιση πολιτών και επιχειρήσεων, που πλήττονται από τη ραγδαία αύξηση στις τιμές ενέργειας και τα καύσιμα, με πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, να κάνουν έκκληση για να υπάρξει ευρωπαϊκή δράση απέναντι σε αυτές τις πρωτοφανείς πληθωριστικές πιέσεις στον τομέα της ενέργειας.
Οριζόντια μέτρα, όπως η προσωρινή επιβολή πλαφόν στις αυξήσεις ενέργειας ή και μειώσεις στη φορολογία και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης, αποφάσισαν να επιβάλουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Πολωνία, το Βέλγιο, κ.ά, ως απάντηση στο κύμα ανατιμήσεων που έχει σημειωθεί το τελευταίο διάστημα.
Στο πλαίσιο αυτό η Γαλλία ανακοίνωσε μόλις πριν από λίγες ημέρες, διά στόματος του πρωθυπουργού Ζαν Καστέξ, οριζόντια έκπτωση 0,15 ευρώ ανά λίτρο στα καύσιμα μεταφοράς από την 1η Απριλίου και για περίοδο 4 μηνών.
Η Ισπανία –σύμφωνα και με τη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ– έχει προβεί σε μειώσεις στους συντελεστές ΦΠΑ, αλλά και στον ειδικό φόρο κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια. «Η κυβέρνηση θα κάνει ό,τι μπορεί για να μετριάσει τις επιπτώσεις από τον πόλεμο», δήλωσε ο κ. Σάντσεθ σε ισπανικό μέσο ενημέρωσης, καλώντας την ίδια στιγμή την Ευρώπη να φτιάξει τη δυσλειτουργική ενεργειακή της αγορά. Αντίστοιχες παρεμβάσεις έχει πραγματοποιήσει και η Πολωνία, η οποία αποφάσισε την εφαρμογή μηδενικού ΦΠΑ στο φυσικό αέριο, προχωρώντας παράλληλα και στη μείωση του ΦΠΑ σε βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης στο 8%, αλλά και στη θέρμανση στο 5% για 6 μήνες από τον Ιανουάριο του 2022.
Οριζόντια μέτρα έχει λάβει και το Βέλγιο, που μείωσε τον ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια από 21% σε 6%, μέτρο που θα ισχύει από την 1η Μαρτίου έως και την 1η Ιουλίου. Στο μεταξύ, εκτός από στοχευμένες παρεμβάσεις σε συγκεκριμένη κατηγορία νοικοκυριών, η Ιταλία αποφάσισε να μειώσει προσωρινά τα τέλη φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία προορίζονται για τη χρηματοδότηση των ΑΠΕ. Σημειώνεται πως, εκτός από τη γαλλική κυβέρνηση που πρότεινε την επιβολή πλαφόν στις τιμές της βενζίνης, και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Κρίστιαν Λίντνερ τη Δευτέρα φάνηκε θετικός στη λήψη ενός τέτοιου μέτρου.
Όπως προκύπτει από τη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ, η πλειονότητα των κρατών έχει λάβει πιο στοχευμένες δράσεις που αποβλέπουν στην ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών αλλά και στην ανακούφιση των επιχειρήσεων.
Τέτοια είναι τα παραδείγματα της Γαλλίας, της Δανίας, της Εσθονίας, της Νορβηγίας, της Μ. Βρετανίας κ.ά. Για παράδειγμα, η Γερμανία θα καταβάλει το ερχόμενο καλοκαίρι επιχορηγήσεις σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, φοιτητές και μαθητευόμενους, ενώ η Σουηδία έχει αποφασίσει να ενισχύσει νοικοκυριά που πλήττονται περισσότερο από τις αυξανόμενες τιμές ενέργειας. Έτσι, έχει προχωρήσει σε αποζημίωση έως 195 ευρώ/μήνα για τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο σε όσους καταναλώνουν περισσότερες από 700 kWh τον μήνα, ήτοι 1,8 εκατομμύρια νοικοκυριά.
Παράλληλα, η Μ. Βρετανία έχει αποφασίσει τη δημιουργία ταμείου ύψους 592 εκατ. ευρώ για να παράσχει βοήθεια σε ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ η Δανία προχωράει σε επιπλέον ενίσχυση των νοικοκυριών με 100 εκατ. κορώνες.
H δε Εσθονία αποφάσισε να κάνει εκπτώσεις στις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος για τα χαμηλά εισοδήματα από τον Σεπτέμβριο του 2021 μέχρι και τον τρέχοντα μήνα, ενώ η Νορβηγία αυξάνει τα επιδόματα στέγασης και κοινωνικής πρόνοιας σε όσους πραγματικά το έχουν ανάγκη.
Τέλος, άλλες χώρες, όπως η Κίνα, έχουν λάβει μέτρα για τις επιχειρήσεις. Ενδεικτικά, η ασιατική χώρα έχει δώσει τη δυνατότητα στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με άνθρακα, καθώς και στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να αναβάλουν την πληρωμή των φόρων τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα υψηλά κόστη.