Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό εργαλείο στην ιστορία της ΕΕ με ποσό €724 δισ. προς τα κράτη-μέλη (€338 δισ. με χορηγία/grants και το υπόλοιπο €386 δισ. με δάνειο, εάν το επιθυμούν), για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων από την πανδημία. Ο Μηχανισμός διαμορφώθηκε στην τελική του μορφή μετά από έντονες διαπραγματεύσεις, που κράτησαν πάνω από ένα χρόνο. Ως διαπραγματευτής (Επιτροπή Οικονομικών) εκ μέρους της Πολιτικής μου Ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο, των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, εκπροσωπώντας Ευρωβουλευτές από όλα τα κράτη-μέλη, είχα εμπλακεί από την αρχή μέχρι τέλους.
Δεδομένου του ευρύτερου συμφωνημένου πλαισίου για πράσινη μετάβαση και ψηφιακό μετασχηματισμό, στις διαπραγματεύσεις υπήρχαν «εύκολα» και «δύσκολα» θέματα, αφού κάθε διαπραγματευτής λειτουργεί κανονικά βάσει των προτεραιοτήτων της Πολιτικής του Ομάδας. Για παράδειγμα, εύκολα συμφωνήθηκε ότι η κυβέρνηση κάθε κράτος θα υποβάλει προς έγκριση το δικό του ξεχωριστό κρατικό Σχέδιο Ανάκαμψης, συμπεριλαμβάνοντας επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις βάσει των δικών του αναγκών. Ωστόσο, πολύ δύσκολα συμφωνήθηκαν επιλέξιμοι κοινωνικοί στόχοι, ζήτημα που στην Πολιτική μου Ομάδα ιεραρχήσαμε εξαρχής ως σημαντικό και που τελικά ενσωματώθηκε επιτυχώς με τέσσερις κατηγορίες: «Εργοδότηση και δεξιότητες», «Εκπαίδευση και παιδική φροντίδα», «Υγεία και μακροπρόθεσμη φροντίδα», και «Κοινωνικές πολιτικές», που περιλαμβάνουν και τη στέγαση.
Μελετώντας τα Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας των κρατών-μελών, προκύπτουν διάφορες διαπιστώσεις, αλλά θα επικεντρωθούμε σε μια που αφορά τη στέγαση. Για αρκετά κράτη, η στέγαση είναι κορυφαίος τομέας επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων εντός του Σχεδίου τους. Συγκεκριμένα, στα εγκριμένα ήδη κρατικά Σχέδια περιλαμβάνονται επενδύσεις στη στέγαση ως εξής: η Πορτογαλία θα αντλήσει €5.1 δισ., η Ισπανία €1 δισ. και ακολουθούν Ιταλία, Σλοβενία, Σουηδία, Ιρλανδία, Ελλάδα με λιγότερα ποσά, ενώ πέντε κράτη συμπεριέλαβαν και μεταρρυθμίσεις για τη στέγαση. Η Κύπρος δεν συμπεριέλαβε ούτε ένα ευρώ για τη στέγαση!
Η στέγαση έχει πολλαπλές θετικές επιδράσεις στην κοινωνία, που φτάνουν μέχρι το δημογραφικό πρόβλημα. Η αδυναμία στέγασης λειτουργεί ανασταλτικά για δημιουργία οικογένειας και απόκτηση παιδιών, ενώ με 100% χορηγία της ΕΕ (όχι δανεικά!) θα μπορούσαν να γίνουν οικιστικές μονάδες για νέους σε όλη την Κύπρο, για οικογένειες με μεσαία/χαμηλά εισοδήματα κ.ά. Αυτή η στάση της Κυπριακής Κυβέρνησης είναι ανεξήγητη, αλλά ταυτόχρονα «εξηγεί» την έντονη «ενόχληση» του Υπουργού Οικονομικών, όταν σε συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο πριν ένα περίπου χρόνο του έθεσα το ζήτημα της κοινωνικής πολιτικής στο κυπριακό Σχέδιο.
Πάντως, στο κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιλαμβάνονται σημαντικές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, με τρόπο που εξαντλείται ολόκληρο το ποσό της χορηγίας (€1 δισ.) για την Κύπρο και επιπλέον ποσό για χρέος (€0.2 δισ.). Είναι όμως κρίμα ένα γινάτι ή ιδιοτελή συμφέροντα να στερούν από την Κύπρο ένα τόσο μεγάλο κοινωνικό όφελος αφού υπάρχει δυνατότητα προσαρμογής.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο