ΗΚυπριακή Δημοκρατία γιορτάζει 62 χρονιά ζωής και αγώνα για επιβίωση, κάτι που όπως φάνηκε από την ιστορία δεν ήταν ποτέ αυτονόητο. “62 χρόνια μετά η Κυπριακή Δημοκρατία κατάφερε να επιβιώσει ως διεθνής οντότητα, όχι όμως με την επικράτεια της”.
Όπως ανέφερε o Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Γιώργος Κέντας, με την γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπήρχαν οι προϋποθέσεις αυτές που θα οδηγούσαν σε συγκρούσεις ή ενδεχομένως και σε κατάρρευση του κράτους. Άλλωστε ο δυαδικός χαρακτήρας του κυπριακού κράτους οδηγούσε σε διαρκείς συγκρούσεις μεταξύ των κοινοτήτων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. “Παράλληλα δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός πως με το τέλος της Αγγλοκρατίας, η Κύπρος δεν υπήρξε ένα ολοκληρωμένο κράτος, αφού χάρη στις βρετανικές βάσεις ένα μέρος του νησιού παρέμεινε κάτω από την βρετανική αποικιοκρατική διοίκηση.
Τα γεγονότα που στιγμάτισαν την ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας
Μόλις ένα χρόνο μετά την σύσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1961 παρατηρούνται τα πρώτα προβλήματα, όταν ο Τούρκος αντιπρόεδρος άσκησε βέτο στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για συγκρότηση του ενιαίου κυπριακού στρατού.
Ακολούθησαν τα γεγονότα του 1963 – 1964 που οδήγησαν στην απόσχιση των Τουρκοκυπρίων από τις θέσεις που τους παραχωρούσε το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ενώ, απόφαση – σταθμός για την Κυπριακή Δημοκρατία αποτελεί το «Δίκαιο της Ανάγκης» το 1964. Μια απόφαση η οποία επέτρεπε στην Κυπριακή Δημοκρατία να συνεχίσει να λειτουργεί χωρίς την παρουσία των Τουρκοκυπρίων. Μια εξίσου σημαντική απόφαση ήταν αυτή του Συμβουλίου Ασφαλείας και το ψήφισμα 186, με το οποίο αναγνωρίζει την συνέχεια της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας και χωρίς τους Τουρκοκύπριους στους θεσμούς του κράτους.
Ο Δρ Κέντας αναφέρθηκε και στο 1972 όταν η Κυπριακή Δημοκρατία υπέγραψε το πρωτόκολλο σύνδεσης Κύπρου – ΕΟΚ. Ένα πρωτόκολλο σύνδεσης που δημιούργησε τις βάσεις πάνω στις οποίες κτίστηκε η πορεία ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Την ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας στιγμάτισαν και οι εσωτερικές διαμάχες τόσο στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα, όσο και στην Τουρκοκυπριακή. Με την προσοχή να εστιάζεται κυρίως στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα, τα γεγονότα της ΕΟΚΑ Β’ και την σύγκρουση «Μακαριακών» και «Αντιμακαριακών».
Αναμφίβολα, η πιο τραγική στιγμή στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν τα γεγονότα του 1974 που οδήγησαν στην απώλεια εδαφικής επικράτειας από την Κυπριακή Δημοκρατία και αλλά και την μετακίνηση του πληθυσμού. Ακολουθεί η ανακήρυξη του ψευδοκράτους στις 15 Νοεμβρίου 1983, με τους Τουρκοκύπριους να θέτουν επίσημα το αίτημα χωριστής οντότητας στην Κύπρο.
Επόμενος σταθμός ήταν το 1990 όταν η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το 1998 άρχισαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις Κύπρου – Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σημαντική χρονιά στην ιστορία του κυπριακού κράτους ήταν και το 2002 καθώς στις 11 Νοεμβρίου κατατέθηκε το Σχέδιο Ανάν. Σε μια άλλη εξέλιξη, την ίδια χρονιά, στις 14 Δεκεμβρίου, η Κύπρος προσκαλείται να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στις 16 Απριλίου 2003 υπογράφεται η πράξη προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μια εβδομάδα μετά, στις 23 Απριλίου, μετά από πιέσεις που δέχθηκαν οι κατοχικές αρχές, ανοίγουν τα οδοφράγματα. Την 1η Μαΐου το 2004 η Κύπρος εντάσσεται και επίσημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όπως ανέφερε ο Δρ Κέντας, τα γεγονότα που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια αποσυνδέονται πλέον από το θέμα του κυπριακού προβλήματος. Την 1η Ιανουαρίου το 2008 η Κύπρος εντάσσεται στην ευρωζώνη. Ενώ τον Μάρτιο του 2013 έρχεται το κούρεμα καταθέσεων και ξεσπά η οικονομική κρίση.
Οι προκλήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας 62 χρόνια μετά
62 χρόνια μετά, η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται αντιμέτωπη με σωρεία προκλήσεων. Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης εξήγησε πως υπάρχουν προκλήσεις που αφορούν το κυπριακό πρόβλημα και την τουρκική κατοχή. “Υπάρχει μια σαφέστατη απειλή για το μέλλον του ελληνισμού στην Κύπρο”. Την ίδια ώρα ο Δρ Κέντας έκανε λόγο για τον κίνδυνο εξαφάνισης της Τουρκοκυπριακής κοινότητας στα κατεχόμενα και την επικράτηση των εποίκων. Υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος προσάρτησης των κατεχομένων.
Από την άλλη υπάρχουν και προοπτικές καθώς η Κύπρος ως εξωτερική πολιτική ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο του κυπριακού και ανοίγονται άλλες ευκαιρίες συνεργασιών και ανάπτυξης σχέσεων με γειτονικές χώρες και όχι μόνο.
Την ίδια ώρα το κυπριακό κράτος βρίσκεται αντιμέτωπο με πολλές άλλες προκλήσεις, προκειμένου να μετατραπεί σε ένα προηγμένο σύγχρονο κράτος που θα πληροί τους δείκτες των αναπτυγμένων κρατών. «Να καταφέρει να ξεπεράσει την διαφθορά και τη διαπλοκή και να αναπτυχθεί ως πολιτεία, να μετατραπεί σε ένα ανθεκτικό κράτος και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μελλοντικές κρίσεις.
Στην σύγχρονη ιστορία, πρόσθεσε, ζήσαμε κρίσεις που άλλαξαν την οικονομική δημογραφία της Κύπρου, αφού χάθηκαν περιουσίες της μεσαίας τάξης και δημιουργώντας μια τεράστια κοινωνική αλλαγή.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι πλέον η Κύπρος είναι ένα κράτος το οποίο δίνει ένα απαισιόδοξο ορίζοντα για τους νέους.
Λαμβάνοντας όλα τα πιο πάνω υπόψη Δρ Κέντας εκτιμά πως η Κύπρος χρειάζεται μια ηγεσία που θα εμπνέει την κοινωνία πίστη για ένα καλύτερο μέλλον. Να μετατρέψει την πολιτεία από ένα κακό κράτος, όσον αφορά την αντιμετώπιση του πολίτη, σε ένα ανθεκτικό κράτος για τις επόμενες κρίσεις.