Οριακά προς τα πάνω αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της για την πορεία της οικονομίας τη φετινή χρονιά η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Αυτό προκύπτει από τις προβλέψεις Μαρτίου 2025 της Κεντρικής για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη της Κύπρου για τα έτη 2025-2027 , συγκεκριμένα για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), την ανεργία, τον πληθωρισμό και τον πληθωρισμό εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων (δομικός πληθωρισμός) τις οποίες ολοκλήρωσε και δημοσίευσε σήμερα. Η ΚΤΚ αναφέρει ακόμα πως ολοκληρώθηκε επίσης η ανάλυση για τα ενδεχόμενα απόκλισης από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, αντίστοιχα.
Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2025 αναμένεται να ανέλθει στο 3,2%, σε σχέση με 3,4% το 2024. Την περίοδο 2026-27 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 3,1% ετησίως. Η προβλεπόμενη πορεία του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη περαιτέρω άνοδο της εγχώριας ζήτησης και, σε μικρότερο βαθμό, της εξωτερικής ζήτησης λαμβάνοντας υπόψιν και την αυξημένη αβεβαιότητα στο διεθνές γεωπολιτικό και εμπορικό περιβάλλον. Την εγχώρια ζήτηση αναμένεται να στηρίξει η άνοδος στην ιδιωτική κατανάλωση λόγω της αύξησης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και της ανθεκτικότητας που συνεχίζει να καταγράφει η αγορά εργασίας. H ιδιωτική κατανάλωση, παρά την αναμενόμενη επιβράδυνση στο ρυθμό αύξησης της τα επόμενα έτη, θα παραμείνει σημαντικός παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης. Επίσης, σημαντική συνεισφορά στην εγχώρια ζήτηση αναμένεται από τις υπό εξέλιξη μεγάλες μη οικιστικές ιδιωτικές επενδύσεις, έργα υποδομής για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, συνεχίζει να μη παρατηρείται σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος στις επενδύσεις είτε από τις εχθροπραξίες στη Μέση Ανατολή μέσω μείωσης της ζήτησης, είτε από τον αντίκτυπο της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής, ο οποίος έχει εξασθενίσει λόγω των μειώσεων στα επιτόκια και επιδρά με χρονική υστέρηση. Επίσης, ο τομέας των κατασκευών συνέχισε να αποτελεί σημαντικό μοχλό της οικονομικής μεγέθυνσης κατά το 2024. Για την περίοδο 2025-2027 ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ αναμένεται να στηριχθεί επίσης από τις καθαρές εξαγωγές λόγω των θετικών εξελίξεων στον τομέα της τεχνολογίας και των αυξημένων συναφών εξαγωγών υπηρεσιών διανοητικής ιδιοκτησίας (intellectual property). Παράλληλα, ο εν λόγω ρυθμός ανάπτυξης υποβοηθείται από την αύξηση του κύκλου εργασιών των χρηματοπιστωτικών και επαγγελματικών υπηρεσιών που οφείλεται εν μέρει στη διαποικίληση των σχετικών εξαγωγικών αγορών και τη συνεχιζόμενη θετική συνεισφορά του τομέα της ναυτιλίας.. Σημειώνεται ότι η κάποια αρνητική επίδραση λόγω της γεωπολιτικής αβεβαιότητας στην εξωτερική ζήτηση, μετριάζεται από τη διαχρονική ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα που καταγράφουν σε σειρά αρνητικών κλυδωνισμών οι εξαγωγές υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, οι καθαρές εξαγωγές στηρίζονται από τη θετική πορεία του τουρισμού, με μικρότερη από την αναμενόμενη απώλεια Ισραηλινών τουριστών, παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, καθώς και τη συνεχιζόμενη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος προς αγορές με υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Δεκεμβρίου 2024, καταγράφεται προς τα πάνω αναθεώρηση στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες για το 2025, λόγω επίδραση βάσης, συγκεκριμένα λόγω ελαφρώς χαμηλότερου, από τον αναμενόμενο, ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης το 2024 εξαιτίας της απεργίας διάρκειας ενός μηνός στην παραγωγή σκυροδέματος που επηρέασε προσωρινά τον τομέα των κατασκευών. Δεν καταγράφεται αναθεώρηση τα έτη που ακολουθούν, στο πλαίσιο συνεχιζόμενης ανθεκτικότητας της οικονομίας και την καθοδική πορεία της ανεργίας.
Ανεργία και πληθωρισμός
Η αγορά εργασίας συνεχίζει να στηρίζει την κυπριακή οικονομία και καταγράφει σημαντική ανθεκτικότητα. Η ανεργία μειώθηκε κάτω από 5% του εργατικού δυναμικού το 2024, σε σχέση με 5,8% το 2023. Αυτό συνάδει με τη θετική πορεία που καταγράφεται στις έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με τις προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες, και τη συνεχιζόμενη πτώση στους εγγεγραμμένους άνεργους. Σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 4,7% την περίοδο 2025-26 και στο 4,6% το 2027, φθάνοντας σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Σε σχέση με τις προβλέψεις Δεκεμβρίου 2024, καταγράφεται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα στο ποσοστό ανεργίας για το 2025, το οποίο οφείλεται στο ελαφρώς χαμηλότερο από το αναμενόμενο επίπεδο ανεργίας κατά το 2024.
Ο πληθωρισμός (στη βάση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να υποχωρήσει στο 2,1% το 2025 σε σύγκριση με 2,3% το 2024 και να παραμείνει στο 2,1% και για την περίοδο 2026-2027. H υποχώρηση του πληθωρισμού με βάση τον ΕνΔΤΚ, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα αναμένεται να προκύψει κυρίως λόγω της προβλεπόμενης εξασθένισης των εναπομείναντων πληθωριστικών πιέσεων που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα έτη από εξωγενείς κυρίως παράγοντες της προσφοράς. Επίσης η περαιτέρω διόρθωση του πληθωρισμού οφείλεται και στον αντίκτυπο της ενιαίας νομισματικής πολιτικής η οποία συνεχίζει να επιδρά κατασταλτικά στη ζήτηση το τρέχον έτος με χρονική υστέρηση (lagged effect), ωστόσο με φθίνουσα επίδραση. Επιπλέον, οι πληθωριστικές επιδράσεις από τις αυξήσεις των μισθών μετριάζονται, λόγω της επιβραδυνόμενης πορείας μεγέθυνσής τους. Παράλληλα, τα κέρδη των επιχειρήσεων αναμένεται να αντισταθμίσουν εν μέρει τον αντίκτυπο των μισθολογικών αυξήσεων στον πληθωρισμό. Επιπρόσθετα, η περαιτέρω ομαλοποίηση στον πληθωρισμό των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας την περίοδο 2025-2027 σε σχέση με την περίοδο 2022-2023, αναμένεται να συμβάλει στη προαναφερόμενη σταθεροποίηση του πληθωρισμού γύρω από το μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Δεκεμβρίου 2024, η ελαφρώς προς τα πάνω αναθεώρηση του πληθωρισμού κατά 0,2 και 0,1 ποσοστιαίες μονάδες το 2025 και το 2027, αντίστοιχα, οφείλεται κυρίως στην προς τα πάνω αναθεώρηση σε σχέση με τις τιμές της ενέργειας και λόγω της υπόθεσης εργασίας για την εισαγωγή του φόρου άνθρακα στα καύσιμα για τις οδικές μεταφορές και για τη θέρμανση κτηρίων από τον Ιούνιο του 2025. Για το 2025, οφείλεται επίσης σε αναθεώρηση τιμών υπηρεσιών, λόγω ελαφρώς υψηλότερής τους πορείας, σύμφωνα και με πρόσφατα στοιχεία. Για το 2027, η προς τα πάνω αναθεώρηση του πληθωρισμού οφείλεται στην ελαφρώς μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επίδραση που προκύπτει από την πλήρη αντικατάσταση του φόρου από το διευρυμένο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (Emissions Trading System – ETS2) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα καλύπτει τις εκπομπές από καύσιμα που χρησιμοποιούνται σε κτήρια, οδικές μεταφορές και άλλους τομείς.
Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω σε σύγκριση με το 2024 (2,6%) και να κυμανθεί στο 2,2% το 2025 και στο 2,0% την περίοδο 2026-27. H εν λόγω πορεία του δομικού πληθωρισμού προβλέπεται κυρίως λόγω της ομαλοποίησης των εξωγενών πληθωριστικών πιέσεων που επηρέασαν τις εγχώριες τιμές των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας τα προηγούμενα έτη και του συνεχιζόμενου κατασταλτικού αλλά αποδυναμωμένου αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ για το τρέχον έτος. Οι τιμές των υπηρεσιών αναμένεται να καταγράψουν επιβράδυνση κατά τα έτη 2025-2027.
Σε σχέση με τις προβλέψεις Δεκεμβρίου 2024, η προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,2 ποσοστιαία μονάδα το 2025 οφείλεται λόγω του αναθεωρημένου προς τα πάνω πληθωρισμού των υπηρεσιών, σύμφωνα και με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ενώ η μικρή προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα το 2026 οφείλεται στις έμμεσες επιδράσεις από τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας που αναμένεται να καταγραφούν κατά το 2025 και στην υπόθεση εργασίας για εισαγωγή πράσινου φόρου για διαμονή σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα από τον Ιανουάριο του 2026.
Τι θα μπορούσε να αλλάξει τις προβλέψεις
Σε σχέση με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για το ΑΕΠ, την περίοδο 2025-27, οι εν λόγω πιθανότητες απόκλισης τείνουν συνολικά να είναι ελαφρώς προς τα κάτω. Καθοδικοί κίνδυνοι σχετίζονται κυρίως με την αναμενόμενη πορεία της εξωτερικής ζήτησης, η οποία επηρεάζεται από τις παγκόσμιες γεωπολιτικές εντάσεις καθώς και την αυξημένη αβεβαιότητα σε σχέση με την παγκόσμια εμπορική πολιτική. Επιπλέον, μια βραδύτερη από την προβλεπόμενη πορεία χαλάρωσης στις συνθήκες χρηματοδότησης ενδεχομένως να επηρεάσει περαιτέρω κατασταλτικά την εγχώρια ζήτηση. Οι κίνδυνοι αυτοί αντισταθμίζονται μερικώς από ενδεχόμενες θετικότερες από αυτές που αναμένονται εγχώριες εξελίξεις όπως θετικότερη επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης στην ιδιωτική κατανάλωση από το 2026, υψηλότεροι μισθοί από ότι αναμένεται στο βασικό σενάριο λόγω του υφιστάμενου περιβάλλοντος πλήρους απασχόλησης στην αγορά εργασίας αν και οι σχετικοί ελαφρώς ανοδικοί κίνδυνοι μετριάζονται από τις συντηρητικές προβλέψεις των μισθολογικών αυξήσεων στο βασικό σενάριο, καθώς και την ενδεχόμενη μικρότερη από την αναμενόμενη αύξηση του ποσοστού αποταμίευσης των νοικοκυριών.
Σε σχέση με τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων αξιολογούνται συνολικά ελαφρώς προς τα πάνω για την περίοδο 2025-27. Οι ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από την επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία πιθανώς να αυξήσει την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς (που ενδέχεται να επηρεάσουν ανοδικά τις τιμές των υπηρεσιών) και πιθανά υψηλότερα από τα αναμενόμενα περιθώρια κέρδους των εταιρειών ενδέχεται να έχουν επίσης θετική επίδραση στον εγχώριο πληθωρισμό. Στον αντίποδα, χαμηλότερες τιμές ενέργειας λόγω της μείωσης στο παγκόσμιο εμπόριο, ενδεχόμενες αποφάσεις για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου αλλά και πιθανώς βραδύτερη από την αναμενόμενη χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης, αντισταθμίζουν μερικώς τους προαναφερθέντες ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό.