Σε συνεχή εγρήγορση για την επιβίωση του Ελληνισμού στην Κύπρο, κάλεσε εκ νέου την Παρασκευή ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος, διαβεβαιώνοντας ότι «αν, μη γένοιτο, η πολιτεία κάποτε λυγίσει σε πιέσεις, η Εκκλησία δεν θα διστάσει να σηκώσει το βάρος της τετρακισχιλιετούς ιστορίας» του Ελληνισμού στην Κύπρο.
Ο Αρχιεπίσκοπος, σε ομιλία του στην εκδήλωση για το Ενωτικό Δημοψήφισμα του 1950 που διοργάνωσαν οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ, το Ίδρυμα Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ, είπε «πως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ποτέ άλλοτε, ακόμη και χωρίς ανεξάρτητο κράτος, δεν κινδυνεύαμε όσο σήμερα», σημειώνοντας ότι «τα σημεία είναι πολλά και έκδηλα».
Αναφέρθηκε σε «εθνικό αποχρωματισμό, δημογραφική κατάρρευση, παραγωγική αποσάθρωση, πολιτισμική παρακμή, αλλοίωση της δημογραφικής φυσιογνωμίας και των ελεύθερων περιοχών, αποσύνδεση της Ορθόδοξης παράδοσης από την ταυτότητα μας και τη γλωσσική αλλοτρίωση».
«Ένας λαός που απειλείται και του οποίου διακυβεύεται η ίδια η ύπαρξη δεν παραδίδεται στη ραστώνη, την υπνηλία, την αδράνεια», συνέχισε ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος προσθέτοντας ότι οφείλει να αγρυπνεί και να κινητοποιεί όλες του τις δυνάμεις.
«Η επιβίωση του έθνους ήταν και μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο της συνεχούς εγρήγορσης των φυσικών και ψυχικών δυνάμεων του Ελληνισμού», συμπλήρωσε.
Κάνοντας ιστορική αναφορά από τον 15ο αιώνα π.Χ. που καταγράφεται η μόνιμη εγκατάσταση των Μυκηναίων στην Κύπρο, και τους αγώνες που έκαναν οι Έλληνες της Κύπρου μέσα στους αιώνες και τα μακροχρόνια περάσματα των κατακτητών από το νησί για να διατήρηση την ελληνική και ακολούθως χριστιανική του ταυτότητα, φθάνοντας στην επέτειο του δημοψηφίσματος της 15ης Ιανουαρίου 1950, τόνισε ότι «οφείλουμε να αποτινάξουμε τον εθνικό λήθαργο στον οποίο περιπέσαμε και να ζήσουμε στο πνεύμα των ημερών εκείνων του Ιανουαρίου του 1950 και του αγώνα του ̓55, που ήταν αποτέλεσμα εκείνου, ώστε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για απελευθέρωση του τόπου, ξεπλένοντας το όνειδος της προδοσίας και της αυξανόμενης αδιαφορίας».
«Δεν διστάζω με την ευκαιρία αυτή να εκφράσω τη λύπη μου, θέλω να πιστεύω και όλων εσάς, και για την προσβλητική στάση της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία υποκύπτοντας στις τουρκικές πιέσεις, ψήφισε εναντίον της αναφοράς στα σχολεία της απόφασης των Ελλήνων της Κύπρου να αξιώσουν τότε, στα 1950 την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα», ανέφερε.
«Πλανώμαστε ‘πλάνην οικτράν’ αν νομίζουμε ότι με το να παραγράψουμε το παρελθόν μας θα εξευμενίσουμε τον κατακτητή», πρόσθεσε.
Συνεχίζοντας είπε ότι η πατρίδα δέχτηκε τελευταία ταπεινώσεις και απογοητεύσεις πολλές, προσθέτοντας ότι τις περιπέτειες αυτές τις αντιμετωπίσαμε χωρίς την αξιοπρέπεια και την ελληνική περηφάνια που δείχνει το πνεύμα του ̓55.
Ανέφερε επίσης ότι «η ελαστικότητα στις διεθνείς ταπεινώσεις θεωρείται από μερικούς ως ένδειξη ευφυίας, προσθέτοντας ότι οι αγωνιστές του ̓55, όμως, προτιμούσαν την περηφάνια από την ευφυία, τη θυσία από την ζωή με ταπεινωτικούς όρους για το γένος».
Είπε επιπλέον ότι «η δημόσια ζωή στρουθοκαμηλίζει μπροστά στους φοβερούς κινδύνους που συνεπάγεται η κατοχή».
Ο Αρχιεπίσκοπος έκανε εκ νέου αναφορά στον αριθμό των Ελλήνων Κυπρίων που επισκέπτονται τα κατεχόμενα, στα ποσά που ξοδεύουν εκεί, στις αναχωρήσεις από το παράνομο αεροδρόμιο, σε φωνές για διάνοιξη και άλλων οδοφραγμάτων, για να εξοικειωθούμε κι άλλο με την κατοχή, και έκανε λόγο σε «πιέσεις από κάποια κόμματα για μιαν οποιαδήποτε λύση, που δίνουν μιαν αίσθηση της εθνικής αφασίας στην οποία ένα μεγάλο μέρος του λαού έχει περιέλθει».
Είπε ακόμα πως υπό αυτές τις συνθήκες δεν είναι ανεξήγητο το ότι ο διεθνής παράγοντας, ο οποίος παρακολουθεί την κάμψη του ηθικού μας, πιέζει κι άλλο την πλευρά μας, αφού μάλιστα βρίσκει και σε μερίδα της ηγεσίας μας πρωτοπόρους στην άτακτη υποχώρηση.
Περαιτέρω ανέφερε ότι δεν θα σταματήσει να διακηρύσσει, ότι οι κοινές προσπάθειες Ελλάδας και Κύπρου, αλλά και των απανταχού της γης Ελλήνων, πρέπει να επικεντρώνονται στην αταλάντευτη διεκδίκηση των όσων απολαμβάνουν οι άλλοι Ευρωπαίοι και όλος ο ελεύθερος κόσμος, και για τον λαό μας διατυπώνοντας τη θέση πως όταν δεχόμαστε να συζητούμε για εκπτώσεις στα δικαιώματά μας, δίνουμε τέλειο άλλοθι στους τρίτους, να μην εμμένουν στην υποστήριξη του δικαίου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος κάλεσε όλους να στρέψουν με ευγνωμοσύνη τον νουν και την καρδιά προς τις μεγάλες ψυχές των πρωταγωνιστών του μεγαλειώδους εκείνου δημοψηφίσματος, του ανυποχώρητου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Β΄ και της περί αυτόν Ιεράς Συνόδου: Του Πάφου Κλεόπα, του Κιτίου Μακαρίου, του Κυρηνείας Κυπριανού και του Σαλαμίνος Γενναδίου, λέγοντας ότι απέδειξαν με το παράδειγμά τους ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία συμμερίζεται τις περιπέτειες της ζωής του Έθνους, συγχωνεύεται μαζί του κατά τρόπο αδιάσπαστο και αναλαμβάνει την εθνικήν καθοδήγησή του όσες φορές κι όποτε χρειαστεί.