17 Μαΐου Διεθνής Ημέρα κατά της Ομοφυλοφοβίας. Η μέρα αυτή σκοπό έχει να συντονίσει τις διεθνείς προσπάθειες, που στοχεύουν στον σεβασμό της διαφορετικότητας των ομοφυλοφίλων, ανδρών και γυναικών.
Επελέγη η συγκεκριμένη μέρα, αφού στις 17 Μαΐου 1990 η ομοφυλοφιλία έπαψε να θεωρείται ασθένεια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ο όρος «ομοφοβία» ή «ομοφυλοφοβία» («homophobia») επινοήθηκε την δεκαετία του ‘ 60 από τον αμερικανό ψυχολόγο Τζορτζ Γουάινμπεργκ.
Στην Κύπρο, υπάρχουν αρκετές φυλετικές διακρίσεις και αντιδράσεις όσον αφορά τους ομοφυλόφιλους από τους πιο συντηρητικούς. Η ομοφυλοφιλία αποτελεί ένα από τα πιο μεγάλα θέματα προς συζήτηση, ενώ πολλοί είναι αυτοί που αποφεύγουν να μιλούν για το συγκεκριμένο θέμα, ενώ άλλοι τόσοι αποφεύγουν να συναναστρέφονται ακόμα και με έναν ομοφυλόφιλο. Η στάση αυτή υπάρχει λόγω της άγνοιας και του φόβου για το διαφορετικό, το οποίο σε αυτούς φαντάζει απειλητικό.
Οι ομοφυλόφιλοι πολλές φορές είναι αναγκασμένοι είτε να κρύβουν τη διαφορετικότητά τους, είτε ν’ αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο εργασιακό περιβάλλον, να γίνονται αντικείμενο χλευασμού, ενώ οι κοινωνικές πιέσεις που επανειλημμένως δέχονται τους δημιουργούν ψυχολογικά προβλήματα.
Η ομοφοβία σύμφωνα με τον διδάκτωρ ψυχιατρικής Θάνο Ασκητή, «Σχετίζεται με ένα σύνολο σκέψεων, ιδεολογιών, ακόμη και πράξεων που εναντιώνονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό, στον τρόπο ζωής και τα δικαιώματα που διεκδικούν οι ομοφυλόφιλοι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί μια γενικευμένου τύπου φοβική αντίδραση προς τα άτομα που έχουν διαφορετικό προσανατολισμό από αυτόν του ομοφοβικού ή από αυτόν που προβλέπεται ως «φυσιολογικός». Η ομοφοβία μπορεί να εκφραστεί με πάρα πολλούς τρόπους, από διακρίσεις στον επαγγελματικό χώρο, αρνητικό σχολιασμό στα μέσα μαζικής επικοινωνίας μέχρι και με βίαιες αντιδράσεις εναντίον ομοφυλοφίλων, ακόμη και με εγκλήματα μίσους».
Μιλώντας με ομοφυλόφιλο αποκαλύπτει πως η οικογένεια του δεν μπορεί ν’ αποδεχθεί το γεγονός ότι έχει άλλες προτιμήσεις. «Θέλουν να με παντρέψουν». Στα 34 του ομολογεί πως οι γονείς του προσπαθούσαν μέχρι πρόσφατα να τον φέρουν στον «ίσιο δρόμο», αναγκάζοντάς τον να παντρευτεί, αφού «πιστεύουν πως ‘παρασύρθηκα’ στην ομοφυλοφιλία όσο σπούδαζα εκτός Κύπρου. Πολλοί στην Κύπρο, ακόμα και σήμερα, άτομα μεγαλύτερης ηλικίας κυρίως, πιστεύουν πως τέτοιες ‘συμπεριφορές’ είναι κακές επιρροές ξένων πολιτισμών».
Ερωτηθείς αν κυκλοφορεί με τον δεσμό του σχολίασε πως αναγκάζονται να κρύβονται. «Ούτε λόγος. Οι στενοί μου φίλοι ξέρουν ότι είμαι ομοφυλόφιλος. Οι συγγενείς μου, όμως όχι – δεν θα το άντεχαν οι γονείς μου, ούτε στη δουλειά μου το ξέρουν», προσθέτοντας πως πολλές είναι οι φορές που σκέφτηκε να φύγει στο εξωτερικό, όμως δεν μπορεί ν’ αφήσει τα πάντα και να ξεκινήσει από το μηδέν, νιώθοντας εγκλωβισμένος στην κοινωνική απόρριψη. Οπόταν αρκείται στην αυτοκαταπίεσή του και στη φτιαχτή εικόνα που προβάλλει προς τα έξω. «Κάποιοι φίλοι μου ομοφυλόφιλοι δεν άντεξαν άλλο τον πόλεμο που αντιμετώπισαν όταν αποφάσισαν να συγκατοικήσουν. Έφυγαν στο εξωτερικό. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, ζουν τώρα ελεύθερα. Θέλει, όμως, μεγάλη ψυχική δύναμη να ρίξεις μαύρη πέτρα πίσω σου, δύναμη που δεν έχουν όλοι», αποκαλύπτει.
Οκτώβριος 2018
Οι Κύπριοι γονείς δέχονται πιο εύκολα την ομοφυλοφιλία της κόρης τους από ό,τι την ομοφυλοφιλία του γιου τους. Την ίδια ώρα οι Κύπριες μητέρες φαίνεται να αποδέχονται πιο εύκολα τις σεξουαλικές προτιμήσεις των παιδιών τους ενώ οι Κύπριοι πατέρες δυσκολότερα μιλούν για τον ομοφυλόφιλο γιο τους. Τα στοιχεία που συνέλεξε το Ιατρικό Κέντρο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας που λειτουργεί στη Λευκωσία υπό τον δρα Θάνο Ασκητή αποτυπώνουν τις τάσεις των Κυπρίων γονιών στους οποίους αποκαλύπτεται η ομοφυλοφιλία του παιδιού τους.
Όπως αναφέρεται σε σχετική έρευνα που διενήργησε το Κέντρο, «η αποκάλυψη της ομοφυλοφιλίας του παιδιού τους, είναι μια είδηση που κλονίζει το ζευγάρι και το οδηγεί στον ειδικό αναζητώντας τρόπους διαχείρισης τόσο ανάμεσα στους γονείς με το παιδί, όσο και ανάμεσα στο ζευγάρι. Οι ψυχικές διαταραχές και κυρίως το άγχος και οι φοβίες ενός εκ των δύο συντρόφων, δυσκολεύει την καθημερινότητα του ζευγαριού και προκαλεί τριγμούς στη σχέση τους».
«Πάνω από έξι στα δέκα άτομα που επισκέπτονται το Κέντρο, αναφορικά με την ομοφυλοφιλία, προσέρχονται για ανδρική ομοφυλοφιλία». Αυτό σχετίζεται «με τις κοινωνικές νόρμες, ζούμε δηλαδή σε μια κοινωνία που η ανδρική ομοφυλοφιλία είναι λιγότερο αποδεχτή και περισσότερο ταμπού σε σχέση με τη γυναικεία. Η γυναίκα ομοφυλόφιλη δεν βιώνει την ίδια απόρριψη ή τις ίδιες πιέσεις για «αλλαγή» από τον οικογενειακό ή κοινωνικό περίγυρο όπως συμβαίνει στην ανδρική ομοφυλοφιλία».
Ως εκ τούτου, η οικογένεια αλλά και το ίδιο το άτομο «επισκέπτεται λιγότερο συχνά ειδικό για καθοδήγηση ή διαχείριση θεμάτων που αφορούν τον σεξουαλικό της προσανατολισμό».
«Η ανδρική ομοφυλοφιλία, ταράζει περισσότερο τα νερά και προσέρχεται πιο απαιτητική, κυρίως από το γονεϊκό περιβάλλον, που εισπράττει πιο χρεωστικά και εκτεθειμένα στην κοινωνία τη συμπεριφορά του ομοφυλόφιλου γιου από εκείνην της κόρης».
Η μητέρα συνήθως, όπως διαπιστώνεται, έρχεται πρώτη αντιμέτωπη με την αποκάλυψη του παιδιού, «ως συναισθηματικά πιο κοντά του ή το ‘ανακαλύπτει’ ψάχνοντας να επιβεβαιώσει τις υποψίες της». Επίσης, η μητέρα «συχνά το επωμίζεται ως αποτέλεσμα των δικών της κακών χειρισμών και ψάχνει να βρει απαντήσεις, είτε για να το δικαιολογήσει, είτε για να το διαχειριστεί». Άλλες φορές, «προσπαθεί να ‘προστατεύσει’ το μυστικό από τον πατέρα» ο οποίος «δύσκολα καταλήγει στον ειδικό, ντρέπεται να μιλήσει, θυμώνει και ζητά την ‘αλλαγή’».
Παρά το γεγονός όμως ότι ο πατέρας δύσκολα συζητά το θέμα και με μεγαλύτερη διστακτικότητα απευθύνεται σε κάποιον ειδικό, η έρευνα διαπιστώνει ότι στο τέλος, «βλέπουμε τον πατέρα να το αποδέχεται πιο ώριμα, σε σχέση με τη μητέρα που πενθεί, δείχνει να καταρρέει και απαιτεί την αλλαγή της σεξουαλικής επικράτησης του γιου της».
«Σημαντική αλήθεια είναι η άγνοια των γονέων για την ομοφυλοφιλία και η αδυναμία να κατανοήσουν το πώς εκφράζεται αυτή στη σεξουαλική ζωή των παιδιών τους. Καθηλωμένοι από την κοινωνική κατακραυγή και από το στίγμα της κοινωνικής έκθεσης, κυρίως των μικρών περιοχών, φοβούνται τις συνέπειες μιας αποκάλυψης ότι ο γιος τους είναι ομοφυλόφιλος, με αποτέλεσμα να πιστεύουν ότι θα διασυρθούν και θα αποπεμφθούν από τον κοινωνικό τους περίγυρο. Ακόμη ανησυχούν για τη μελλοντική ζωή του παιδιού τους που τη θεωρούν δύσκολη και μοναχική, δεδομένου ότι δεν θα παντρευτεί και δεν θα κάνει οικογένεια. Μια πλευρά που τους βασανίζει είναι το γιατί είναι ομοφυλόφιλο το παιδί τους και πόσο οι ίδιοι φταίνε για αυτό…».
«Καλό θα ήταν να έχουμε στο μυαλό μας ότι τα παιδιά αντιγράφουν και μιμούνται τις γονικές συμπεριφορές. Έτσι, όταν ένας έφηβος μεγαλώνει σε ομοφοβικό περιβάλλον είναι πολύ πιο πιθανό ότι θα καταλήξει και το ίδιο ομοφοβικό. Παρά το γεγονός ότι η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί πια ταμπού για την ανθρώπινη κοινωνία -αναφερόμενοι πάντα στις χώρες του δυτικού κόσμου-, οι προκαταλήψεις εναντίον των ομοφυλοφίλων συνεχίζουν να υπάρχουν στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Η ομοφοβία εξακολουθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της παρά τη φαινομενική αποδοχή του ομοφυλοφιλικού και του αμφιφυλοφιλικού σεξουαλικού προσανατολισμού», σχολιάσει η Σχολική Ψυχολόγος Στέλλα Χατζημιχαήλ στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ.
Ας ελπίσουμε ότι με σωστή παιδεία και την απαραίτητη σεξουαλική αγωγή τα ποσοστά των ομοφοβικών ατόμων θα μειωθούν αισθητά.