Με κάθε χρόνο που περνάει γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, διαβρώνοντας σταδιακά τις προοπτικές εξεύρεσης μιας αμοιβαίας αποδεκτής πολιτικής διευθέτησης, αναφέρει στο προσχέδιο της έκθεσής του για τις Καλές του Υπηρεσίες, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ωστόσο, τόνισε ότι θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τους δύο ηγέτες να είναι ανοιχτοί σε διάλογο, καθώς πιστεύει ότι αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την εξεύρεση δρόμου προς τα εμπρός. Επεσήμανε ακόμη, ότι τα επεισόδια στην Πύλα αποτελούν παράδειγμα για το πώς οι εξελίξεις στη νεκρή ζώνη μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την κατάσταση στο νησί.
Οι εκθέσεις για τις Καλές Υπηρεσίες και την ΟΥΝΦΙΚΥΠ του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών επικεντρώνονται στις εξελίξεις από τις 13 Ιουνίου 2023 έως τις 12 Δεκεμβρίου 2023 και παρέχουν ενημέρωση για τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται από την αποστολή καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα και την ΟΥΝΦΙΚΥΠ υπό την ηγεσία του Αναπληρωτή Ειδικού Συμβούλου για την Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ.
Στην έκθεση για τις Καλές Υπηρεσίες επισημαίνονται οι δύο συναντήσεις των ηγετών των δύο κοινοτήτων, του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη και του Τ/κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ, που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο Ιουνίου-Δεκεμβρίου, αλλά δεν προχώρησαν σε ουσιαστικές συζητήσεις και με πολύ διαφορετικές θέσεις όσον αφορά την ειρηνευτική διαδικασία, όπως τονίζεται.
Πύλα
Το επεισόδιο στην Πύλα οδήγησε σε αναστολή των τακτικών τριμερών συναντήσεων των εκπροσώπων των δύο ηγετών με τον Αναπληρωτή Ειδικό Σύμβουλο για την Κύπρο για σχεδόν δύο μήνες, αναφέρεται στην έκθεση για τις Καλές Υπηρεσίες, ενώ τονίζεται πως τα γεγονότα στην Πύλα αποτέλεσαν ένα παράδειγμα για το πώς οι εξελίξεις στην ουδέτερη ζώνη μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την κατάσταση στο νησί.
«Καταδικάζω για άλλη μια φορά σθεναρά τις επιθέσεις κατά των ειρηνευτικών δυνάμεων στην Πύλα στις 18 Αυγούστου. Η ασφάλεια των ειρηνευτικών δυνάμεων αποτελεί προτεραιότητα για τα Ηνωμένα Έθνη και δεν γίνεται συμβιβασμός. Με ανησυχεί επίσης η εκστρατεία παραπληροφόρησης στοχεύοντας ένστολους της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και αμφισβητώντας την αποστολή», επισημαίνει ο ΓΓ.
Στο προσχέδιο της έκθεσης για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ τονίζεται πως η εξουσία της ειρηνευτικής δύναμης εντός και γύρω από τη νεκρή ζώνη, σύμφωνα με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της οριοθέτησης των γραμμών κατάπαυσης του πυρός που ορίζουν τη ζώνη ασφαλείας, συνέχισε να αμφισβητείται και από τις δύο πλευρές, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της τάσης τόσο των στρατιωτικών όσο και άλλων παραβιάσεων.
Επισημαίνεται ακόμη η παραβίαση της νεκρής ζώνης η οποία προκάλεσε μια σειρά από ενέργειες και από τις δύο πλευρές που συνέχισαν να ενισχύουν τη δυσπιστία και να καταπολεμούν τις προσπάθειες οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Στην έκθεση γίνεται αναφορά στην 4η Μαρτίου 2024, όπου τα Ηνωμένα Έθνη στην Κύπρο θα σηματοδοτήσουν 60 χρόνια συνεχούς και συντονισμένης προσπάθειας για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στο νησί και για να βοηθηθούν οι Κύπριοι για μια αμοιβαία αποδεκτή επίλυση των διαφορών τους.
Πρόκειται για μια απογοητευτική υπενθύμιση πόσο καιρό περίμενε ο λαός της Κύπρου μια λύση, αναφέρεται. Για σχεδόν 50 χρόνια, ελλείψει επίσημης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, οι ειρηνευτικές δυνάμεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αποκλιμάκωσαν επιτυχώς τις εντάσεις στη νεκρή ζώνη και απέτρεψαν τη σύγκρουση, αναφέρει η έκθεση.
Τεχνικές Επιτροπές
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην έκθεση των Καλών Υπηρεσιών στις Τεχνικές Επιτροπές. Η πλειονότητα των τεχνικών επιτροπών διατήρησε την ίδια κανονικότητα των συνεδριάσεων όπως και κατά την προηγούμενη περίοδο αναφοράς, ενώ ξεκίνησε εκ νέου η Τεχνική Επιτροπή Ανθρωπιστικών Υποθέσεων που συνεδρίασε μετά από ένα χρόνο και η Τεχνική Επιτροπή Παιδείας παρέμεινε αδρανής στο μεγαλύτερο μέρος, με μία συνεδρίαση της ολομέλειας να προγραμματίζεται αμέσως μετά το τέλος της περιόδου αναφοράς, σημειώνεται.
Παρατηρήσεις
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, αυτή η περίοδος θα σηματοδοτήσει αρκετές απογοητευτικές επετείους που σχετίζονται με την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένης της 60ης επετείου από τις δραστηριότητες διατήρησης της ειρήνης και καλών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο. Τα Ηνωμένα Έθνη παραμένουν σταθερά στη δέσμευσή τους για μια ειρηνική επίλυση του Κυπριακού ζητήματος.
Ωστόσο, κάθε χρόνος που περνάει γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών διαβρώνοντας σταδιακά τις προοπτικές εξεύρεσης μιας αμοιβαίας αποδεκτής πολιτικής διευθέτησης.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση για τις Καλές Υπηρεσίες, ενώ οι υποκείμενες θέσεις των μερών σχετικά με την ειρηνευτική διαδικασία παραμένουν πολύ διαφορετικές, ο ΓΓ θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τους δύο ηγέτες να είναι ανοιχτοί σε αμοιβαία αποδεκτές λεπτομέρειες για διάλογο, καθώς πιστεύει ότι αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την εξεύρεση δρόμου προς τα εμπρός. Σημαντικές πρωτοβουλίες ή χειρονομίες είναι επίσης κρίσιμες για ώθηση προς τον διάλογο και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, αναφέρει μεταξύ άλλων.
Ο Γενικός Γραμματέας ενθαρρύνει τους δύο ηγέτες και τους εκπροσώπους τους να συζητήσουν, να συμφωνήσουν και να εφαρμόσουν αμοιβαία αποδεκτά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που μπορούν να συμβάλουν σε ένα περιβάλλον πιο ευνοϊκό για μια διευθέτηση.
“Προτρέπω τους δύο ηγέτες να συμμετάσχουν σε συζητήσεις για τις αντίστοιχες προτάσεις τους που έχουν προταθεί στο πνεύμα της οικοδόμησης εμπιστοσύνης και της εξεύρεσης κοινού εδάφους προς όφελος για όλους. Για το σκοπό αυτό, και οι δύο ηγέτες θα πρέπει να προωθούν ενεργά την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, τη συνεργασία και το εμπόριο, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης των υφιστάμενων σημείων διέλευσης και του ανοίγματος νέων. Οι πλευρές θα πρέπει επίσης να συνεργαστούν για θέματα που σχετίζονται με την παράτυπη μετανάστευση, όπως και σε σχέση με την διαχείριση και αντιμετώπιση κρίσεων” αναφέρει.
Κάνει λόγο για επέκταση των εμπορικών και επιχειρηματικών δεσμών και εξασφάλιση της υποδομής για την υποστήριξή τους η οποία έχει μόνο σημαντικές θετικές επιπτώσεις στη ζωή των Κυπρίων, αλλά παραμένει επίσης ένας από τους καλύτερους τρόπους να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη σε μια διευθέτηση. “Κάθε σταδιακή βελτίωση μπορεί να συμβάλει στο άνοιγμα του δρόμου προς μια μεγαλύτερη αποδοχή από το κοινό μιας αμοιβαία αποδεκτής διευθέτησης στο μέλλον” λέει χαρακτηριστικά.
Βαρώσια
Στην έκθεση, ο ΓΓ τονίζει τη σημασία να απέχουν οι δύο πλευρές από μονομερείς ενέργειες και δράσεις τόσο εντός όσο και δίπλα στη νεκρή ζώνη που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις, καλώντας τους να συμμετάσχουν σε διάλογο για την επίλυση των διαφορών τους. Εξέφρασε δε, την ανησυχία του για τις εξελίξεις στην περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων, τόνισε ότι η θέση των Ηνωμένων Εθνών για τα Βαρώσια παραμένει αμετάβλητη, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και τα ψηφίσματα 550 (1984) και 789 (1992), και υπογράμμισε τη σημασία της πλήρους τήρησης αυτών των ψηφισμάτων.
Στην έκθεση του, ο ΓΓ επαινεί τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας για τη δεδηλωμένη δέσμευσή τους να ενισχύσουν το θετικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί στις διμερείς σχέσεις τους. “Τους ενθαρρύνω να συνεχίσουν εμβάθυνση του πολιτικού διαλόγου και της συνεργασίας τους για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή. Ενθαρρύνω όλες τις εγγυήτριες δυνάμεις να παροτρύνουν τους δύο ηγέτες στην Κύπρο να ξεκινήσουν διάλογο για να επιδιώξουν μια αμοιβαία αποδεκτή πορεία για το Κυπριακό”.
Προτρέπει τα μέρη να καταβάλουν ειλικρινείς προσπάθειες για τη διερεύνηση επιλογών για βιώσιμη ενέργεια εντός και γύρω από το νησί που μπορεί να ωφελήσει όλα τα μέρη και να μην προβούν σε ενέργειες που μπορεί να αυξήσουν τις εντάσεις. Επανέλαβε ότι οι φυσικοί πόροι εντός και γύρω από την Κύπρο θα πρέπει να ωφελήσουν και τις δύο κοινότητες και αποτελούν ισχυρό κίνητρο για τα μέρη να επιδιώξουν αμοιβαία αποδεκτές και βιώσιμες λύσεις σε διαφωνίες που σχετίζονται με τους φυσικούς πόρους.
Αγνοούμενοι
Ο ΓΓ του ΟΗΕ κάνει ειδική αναφορά στους αγνοούμενους. Μέχρι σήμερα, αναφέρει, από τους 2.002 αγνοούμενους, οι 1.036 έχουν ταυτοποιηθεί επίσημα και τα λείψανά τους επέστρεψαν στις οικογένειές τους για ταφή, συμπεριλαμβανομένων έξι κατά την περίοδο αναφοράς.
Στις 28 Ιουλίου, οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ηγέτες επισκέφτηκαν από κοινού το ανθρωπολογικό εργαστήριο και επιβεβαίωσαν την σθεναρή υποστήριξή τους για το ανθρωπιστικό έργο της επιτροπής.
Το ψήφισμα για την ανανέωση της εντολής της ειρηνευτικής δύναμης των ΗΕ στην Κύπρο αναμένεται να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας στις 30 Ιανουαρίου.
ΚΥΠΕ