Σε ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι αυτό το Σαββατοκύριακο θα ξεκινήσει η επιβολή των δασμών σε προϊόντα που εισάγονται από Καναδά και Μεξικό. Το σκεπτικό του είναι ότι φορολογώντας τις αμερικανικές εταιρείες για τα προϊόντα που εισάγουν από τον Καναδά και το Μεξικό θα πλήξει τελικά τις χώρες αυτές και θα τις αναγκάσει να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, όπως αναφέρει το CNN το στοίχημα του Προέδρου ενέχει κινδύνους για τα αμερικανικά νοικοκυριά και την οικονομία.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι δασμοί προάγουν τον πληθωρισμό αλλά μπορούν επίσης σε συγκεκριμένες συνθήκες να λειτουργήσουν ως εργαλείο ανάπτυξης ενισχύοντας την οικονομία. Από την άλλη μεριά ο Τραμπ φαίνεται να τους έχει αναγάγει σε συνολική οικονομική πολιτική.
Γιατί «δασμοί» είναι η 4η ομορφότερη λέξη για τον Τραμπ;
Όπως αναφέρει ανάλυση του CNN ο Τραμπ έχει αναφερθεί στους δασμούς ως την τέταρτη πιο όμορφη λέξη στο λεξικό, μετά τις λέξεις «Θεός», «αγάπη» και «θρησκεία» και έχει δηλώσει ότι θα τους χρησιμοποιήσει για τρεις βασικούς στόχους: την αύξηση των εσόδων, την εξισορρόπηση του εμπορίου και για να εξαναγκάσει τις ανταγωνίστριες χώρες σε διαπραγματεύσεις.
Ο Τραμπ έχει επικρίνει πολλές φορές την αμερικανική εμπορική πολιτική θεωρώντας ότι «επιδοτεί» τον Καναδά και το Μεξικό, ενώ η Αμερική «χάνει» εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια από αυτές τις χώρες. Ο Τραμπ αναφέρεται με τον δικό του τρόπο στο εμπορικό ισοζύγιο (τη διαφορά εξαγωγών και εισαγωγών μια χώρας σε νομισματική αξία) και βέβαια το δαιμονοποιεί παρότι πρόκειται για έναν μηχανισμό που διασφαλίζει επάρκεια αγαθών και υπηρεσιών εφόσον δεν είναι ελλειμματικό.
Έχοντας βρει την απάντηση στο πώς να χειριστεί τις χώρες που θεωρεί ότι πλήττουν τα συμφέροντα της Αμερικής ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα επιβάλλει δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό για να σταματήσει η ροή παράνομων μεταναστών και ναρκωτικών στις ΗΠΑ, ενώ για την Κίνα, ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι δασμοί θα έχουν ως στόχο να αναγκάσουν τη χώρα να υλοποιήσει την υπόσχεση που του έδωσε (όπως είπε) για εκτέλεση όσων στέλνουν φαιντανύλη στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πότε θα επιβληθούν οι δασμοί;
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι όσο και ο ίδιος ο Τραμπ χθες έχουν δηλώσει ότι οι δασμοί ύψους 25% θα επιβληθούν σήμερα Σάββατο 1η Φεβρουαρίου. Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει διευκρινίσει κάποια προϊόντα στα οποία θα επιβληθούν δασμοί απαριθμώντας τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα μικροτσίπ και τον χάλυβα. Την Πέμπτη το βράδυ μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο ο Τραμπ δήλωσε ότι στους δασμούς που θα επιβληθούν στον Καναδά και το Μεξικό μπορεί να μην συμπεριλαμβάνεται το πετρέλαιο.
Ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, άφησε να εννοηθεί ότι θα επιβληθούν δύο «είδη» δασμών σε δύο φάσεις. Το πρώτο είδος, οι δασμοί «προσανατολισμένοι στη δράση» θα επιβληθούν σήμερα με στόχο να μειωθούν οι εισαγωγές ναρκωτικών και παράνομων μεταναστών στα σύνορα των ΗΠΑ. Το δεύτερο είδος δασμών, το οποίο ο Λούτνικ είπε ότι θα είναι «συνηθισμένοι δασμοί», τοποθετείται χρονικά τον Απρίλιο εν αναμονή της ολοκλήρωσης μελέτης για τις μακροοικονομικές επιπτώσεις της επιβολής φόρων εισαγωγής στους γείτονες της Αμερικής (η μελέτη περιλαμβάνεται σε εκτελεστικό διάταγμα που υπέγραψε ο Τραμπ την πρώτη ημέρα της θητείας του).
Επιπλέον ο Τραμπ έχει κάνει λόγο για δασμούς 10% σε όλα τα άλλα αγαθά που εισάγονται στην Αμερική, αν και παραδέχθηκε ότι η κυβέρνησή του δεν είναι έτοιμη να εφαρμόσει ένα τέτοιο μέτρο. Επίσης έχει κάνει λόγο για επιβολή δασμών στη Δανία ώστε να την αναγκάσει να παραχωρήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας στις Ηνωμένες Πολιτείες (ενώ έχει απειλήσει και με στρατιωτική βία για να καταλάβει τη Γροιλανδία). Επιπλέον έχει απειλήσει τις χώρες που συγκροτούν τον συνασπισμό BRICS ότι θα βρεθούν αντιμέτωπες με δασμούς 100% εάν επιχειρήσουν να απομακρυνθούν από το αμερικανικό δολάριο ως μέσο συναλλαγής στο διεθνές εμπόριο.
Σε ποια προϊόντα επιβάλλονται
Όπως αναφέρει το CNN, το πιθανότερο σενάριο είναι ο Τραμπ να εφαρμόσει περιορισμένους δασμούς -τουλάχιστον αρχικά- επικεντρωμένους στα προϊόντα που έχει ήδη αναφέρει δηλαδή, φαρμακευτικά προϊόντα, χάλυβα και τσιπ υπολογιστών και να εξαιρέσει το πετρέλαιο.
Στην περίπτωση που δεν περιοριστεί σε αυτά και οι δασμοί είναι ευρύτεροι τότε αναμένονται αυξήσεις τιμών σε πολλά αγαθά όπως για παράδειγμα στα αμερικανικά αυτοκίνητα, τμήματα των οποίων κατασκευάζονται στο Μεξικό και τον Καναδά και το ενδεχόμενο δασμών θα πρόσθετε χιλιάδες δολάρια στο κόστος τους.
Οι ευρύτεροι δασμοί θα επηρέαζαν επίσης τις τιμές του φυσικού αερίου, των τροφίμων και του αλκοόλ, ενώ η αύξηση των δασμών στην Κίνα θα επηρέαζε την αγορά ηλεκτρονικών και των αθλητικών παπουτσιών στις ΗΠΑ, καθώς τα είδη αυτά εισάγονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία από την Κίνα.
Δασμοί και πληθωρισμός ή πόσο θα κοστίσουν στα αμερικανικά νοικοκυριά
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι οι δασμοί προκαλούν πληθωρισμό, καθώς τον φόρο καλούνται να πληρώσουν οι επιχειρήσεις που εισάγουν τα αγαθά -και όχι οι χώρες που τα εξάγουν– και συνήθως μετακυλίουν αυτό το κόστος στους καταναλωτές αυξάνοντας τις τιμές. Έρευνα του Peterson Institute for International Economics που επικαλείται το CNN εκτιμά ότι η επιθετική πολιτική δασμών του Τραμπ θα αυξήσει τις τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές σχεδόν στα πάντα και υπολογίζει την επιπλέον επιβάρυνση του μέσου νοικοκυριού σε 2.600 δολάρια το χρόνο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το στοίχημα του Τραμπ με τους δασμούς έχει βρει υποστηρικτές και εκτός της κυβέρνησής του. Μεταξύ αυτών ο Τζέιμι Ντίμον Διευθύνων Σύμβουλος της JPMorgan, ο οποίος δήλωσε στο CNBC ότι εάν οι δασμοί προκαλούν λίγο πληθωρισμό αλλά αντιμετωπίζουν ένα ζήτημα εθνικής ασφάλειας, τότε οι πολίτες θα πρέπει να «το ξεπεράσουν».