Γιατί λέμε ψέματα την πρωταπριλιά; Είναι κυπριακή παράδοση, ή άλλο ένα ξενόφερτο έθιμο; Έχετε αναρωτηθεί ποτέ;
Η Πρωταπριλιά είναι η μέρα κατά την οποία τα ψέματα και οι φάρσες δικαιολογούνται, παρόλα αυτά πολλοί είναι εκείνοι που κάθε χρόνο πέφτουν στην παγίδα και πιστεύουν απίστευτες ιστορίες βγαλμένες από τη φαντασία. Σκοπός του εθίμου, που έχει παγκόσμια διάσταση, είναι να κοροϊδέψουμε, όσο πιο πειστικά μπορούμε το επίδοξο «θύμα» μας. Η Πρωταπριλιά είναι αγαπημένη ημέρα των μικρών παιδιών, καθώς σκαρφίζονται διάφορα αστεία ούτως ώστε να πειράξουν φίλους και γονείς. Πάντως οι μελετητές, ιστορικοί και λαογράφοι διαφωνούν για το πότε και ποιοι καθιέρωσαν τα πρωταπριλιάτικα ψέματα κι έτσι έχουμε διαφορετικές εκδοχές.
Η Γαλλική πρωτοχρονιά
Η πρώτη εκδοχή και πιο διαδεδομένη θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 15ου αιώνα, όπου οι Γάλλοι γιόρταζαν την πρωτοχρονιά κάθε 1η Απριλίου ώστε να είναι κοντά στο Πάσχα, αλλά και να ταυτίζεται με την αναγέννηση της φύσης, την άνοιξη. Έτσι ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη η πρωτοχρονιά γιορταζόταν την 1 Ιανουαρίου, οι Γάλλοι, ήταν οι μοναδικοί που ξεχώριζαν, και την γιόρταζαν την 1η Απρίλη. Το 1564 όταν ο βασιλιάς Κάρολος αποφασίζει να το αλλάξει, καθιερώνοντας ως πρώτη του έτους την 1η Ιανουαρίου, συνάντησε έντονες αντιδράσεις από ορισμένους ένθερμους οπαδούς του εθίμου, οι οποίοι επέμεναν σε πείσμα όλων των άλλων να γιορτάζουν σαν πρωτοχρονιά την Πρωταπριλιά όπως είχαν συνηθίσει. Οι υπόλοιποι άρχισαν να κοροϊδεύουν τους «παραδοσιακούς» με κάλπικα πρωτοχρονιάτικα δώρα, πιπεράτα ψέματα και πλάκες, και κάπως έτσι η 1η Απριλίου, από πρωτοχρονιά, μετατράπηκε σε ημέρα κοροϊδίας και φάρσας.
Οι ψαράδες και η ψαριές
Η άλλη εκδοχή θέλει αυτό το έθιμο να ξεκίνησε από τους Κέλτες, λαό της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι οποίοι ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου, όταν ο χειμώνας είχε τελειώσει και ο καιρός άρχιζε να καλυτερεύει. Όμως οι συνθήκες τις περισσότερες φορές δεν ήταν ιδανικές και όσο καλοί ψαράδες και να ήταν, η ψαριά ήταν από μικρή έως ανύπαρκτη. Έτσι, για να μην ντροπιαστούν έλεγαν ψέματα και φανταστικές ιστορίες που δικαιολογούσαν την αποτυχία τους ή έλεγαν ψέματα για το πόσα ψάρια είχαν πιάσει, όπως προστάζει ο κώδικας δεοντολογίας των ψαράδων όλων των εποχών. Αυτή η συνήθεια με το πέρασμα του χρόνου έγινε έθιμο.
Οι γελωτοποιοί βασιλιάδες.
Η άλλη εκδοχή έρχεται από τα βυζαντινά χρόνια και την περίοδο της βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ιστορίας Τζόζεφ Μπόσκιν, ομάδα γελωτοποιών του βασιλιά τόλμησε να ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να κυβερνήσει καλύτερα από τον Κωνσταντίνο. Ο βασιλιάς διασκέδασε πολύ με αυτή τη δήλωση και έτσι προκάλεσε τον Κούγκελ, έναν από τους γελωτοποιούς να πάρει τη θέση του για μια ημέρα. Ο Κούγκελ την ημέρα της διακυβέρνησης του, επέβαλε νόμο, σύμφωνα με τον οποίο, η 1η Απριλίου καθιερωνόταν ως ημέρα αφιερωμένη στο γελοίο και το υπερβολικό. Η διασκεδαστική αυτή εκδοχή δημοσιεύτηκε από το Assosiated Press το 1983. Πολύς κόσμος πίστεψε αυτή την ιστορία μέχρι να αποκαλυφθεί ότι επρόκειτο για φάρσα θύμα της οποίας είχε πέσει και το ίδιο το πρακτορείο.
Για κάποιους πάλι, οι πρωταπριλιάτικες φάρσες οφείλουν την ύπαρξή τους στη γιορτή της «Kοροϊδίας και του Ξεγελάσματος» της ρωμαϊκής Θεάς «Bένους Aπρίλις», δηλαδή της Aπριλίου Aφροδίτης, που έδινε το έναυσμα για απελευθέρωση του πνεύματος ταυτόχρονα με την οργιώδη απελευθέρωση της φύσης.