Καθώς η Μέση Ανατολή παραμένει ένα «καζάνι που βράζει», με τις εξελίξεις να διαδέχονται η μία την άλλη, ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης μίλησε στο Economy Today για τις άμεσες επιπτώσεις της αστάθειας και της αβεβαιότητας στην οικονομία της Κύπρου.
Τουρισμός ο πιο ευαίσθητος κλάδος
Ο κ. Τελώνης επεσήμανε ότι ο τουρισμός είναι ο πλέον ευαίσθητος τομέας στις οικονομικές διακυμάνσεις που προκαλεί ο πόλεμος. Η ορατότητα πυραύλων από την Κύπρο, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας, ενδέχεται να προκαλέσει φόβο στους δυνητικά τουρίστες. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε τη συνεχιζόμενη απώλεια τουριστών από τα κατεχόμενα.
Ωστόσο, η εισροή προσφύγων από το Ισραήλ, που έχουν γεμίσει τα ξενοδοχεία, δημιουργεί μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά ταυτόχρονα φέρνει έσοδα. Δεδομένου ότι πολλοί Ισραηλινοί είναι οικονομικά ευκατάστατοι, η αναγκαστική παραμονή τους στο νησί οδηγεί σε κατανάλωση.
Έσοδα από στρατιωτική κινητικότητα
Η Κύπρος επωφελείται επίσης από την προετοιμασία διαφόρων χωρών για πιθανή εκκένωση των ευαίσθητων περιοχών μέσω του νησιού. Αμερικανικά πολεμικά πλοία στην Πάφο και πολιτικά αεροπλάνα στη Λάρνακα αποφέρουν σημαντικό εισόδημα. Τα τέλη προσγείωσης που είναι ημερησίως λόγω παραμονής των αεροσκαφών στα αεροδρόμια, τα οποία μπορούν να φτάσουν τις 30.000-40.000 ευρώ για 15 ημέρες ανά αεροπλάνο, ή ακόμα και 300.000 ευρώ για 100 αεροπλάνα, αποτελούν σημαντικά ποσά για ένα μικρό νησί όπως η Κύπρος.
Ενεργειακό κόστος και ασφάλιστρα πλοίων
Στον ενεργειακό τομέα, το ενδιαφέρον εστιάζεται στα διυλισμένα προϊόντα. Δεδομένου ότι η Κύπρος δεν διαθέτει διυλιστήριο, εισάγει αυτά τα προϊόντα. Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών σε μαζούτ καλύπτεται από προαγορασμένα συμβόλαια, το γεγονός αυτό διατηρεί σταθερή την τιμή του ηλεκτρισμού, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, η κλιμάκωση επηρεάζει την τιμή της κηροζίνης και του πετρελαίου κίνησης. Λόγω των αυξημένων πτήσεων (πάνω από 500 επιπλέον) τις τελευταίες μέρες, ο Υπουργός Ενέργειας πρόσφατα απελευθέρωσε μέρος των στρατηγικών αποθεμάτων κηροζίνης για να αποτρέψει ελλείψεις και απότομη αύξηση τιμών. Αναμένονται μικρές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων αυτή την εβδομάδα, καθώς η Κύπρος λαμβάνει συχνά φορτία από το Ισραήλ, την Αίγυπτο και άλλες μακρινές χώρες. Ήδη έχουν γίνει κάποιες αυξήσεις την προηγούμενη εβδομάδα. αύξηση που ανέρχεται στα 1- 2 σεντ. Αναμένεται να αυξηθούν κι άλλο όπως είπε.
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει τις τιμές είναι τα ασφάλιστρα στα κόμιστρα των πλοίων. Όταν αυτά διπλασιάζονται ή τριπλασιάζονται, αποτελούν ένα σημαντικό κόστος που προστίθεται στην αξία του φορτίου. Η αστάθεια στα Στενά του Ορμούζ έχει οδηγήσει αρκετούς πλοιοκτήτες να αποσύρουν τα πλοία τους, ενώ όσοι παραμένουν έχουν αυξήσει τα κόμιστρα λόγω των αυξημένων ασφαλίστρων.
Κατανάλωση και μακροπρόθεσμες προοπτικές
Η αβεβαιότητα αναμένεται να προκαλέσει μια επιβράδυνση της κατανάλωσης στην Κύπρο. Ωστόσο, η τρέχουσα τουριστική περίοδος αναμένεται να αναπληρώσει ένα μέρος των χαμένων εσόδων. Η επιδίωξη είναι να επανέλθουμε σε μια κανονικότητα μέχρι το φθινόπωρο και το τέλος της τουριστικής περιόδου, ώστε να διατηρηθεί η εσωτερική κατανάλωση.
Όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και τις ευκαιρίες, ο κ. Τελώνης σημείωσε ότι οι ευκαιρίες θα προκύψουν εφόσον διαχειριστούμε σωστά την κατάσταση, μέσω κατάλληλων συμμαχιών και ευελιξίας. Η μακροπρόθεσμη πρόβλεψη παραμένει δύσκολη σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον και με τις ραγδαίες εξελίξεις.
Στις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις η ευκαιρία
Παρά τις εξωτερικές πιέσεις, ο κ. Τελώνης υπογράμμισε ότι οι πραγματικές ευκαιρίες για την Κύπρο βρίσκονται στις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να δώσει 750 εκατομμύρια ευρώ στην Κύπρο τα επόμενα δύο χρόνια, με προϋπόθεση την εφαρμογής αυτών των μεταρρυθμίσεων.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν είναι ο πόλεμος στην περιοχή, στον οποίο η Κύπρος είναι παθητικός δέκτης, αλλά το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί συμφωνία σε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, όπως η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στο να χάσουμε 30 εκατομμυρίων ευρώ. Η προτεραιότητα πρέπει να είναι η συνεπής εφαρμογή των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και η πλήρης αξιοποίηση των διαθέσιμων κεφαλαίων.
ΠΗΓΗ: Της Χριστιάνας Αντωνίου από economytoday.sigmalive.com