Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσαν σήμερα το πρωί το θάνατο του προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί και του υπουργού Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν στο χθεσινό δυστύχημα του ελικοπτέρου τους στο βορειοδυτικό Ιράν.
Η ανακοίνωση αυτή ανοίγει περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας στο Ιράν, μείζονα παράγοντα στη Μέση Ανατολή, μια περιφέρεια που συγκλονίζεται από τον πόλεμο στη λωρίδα της Γάζας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς.
Η πληροφορία για το θάνατο του προέδρου δόθηκε από τα κύρια πρακτορεία ειδήσεων και τις εφημερίδες, εν αναμονή μιας δήλωσης των αρχών μετά την ανακάλυψη των συντριμμιών του ελικοπτέρου σήμερα τα χαράματα. Η τηλεόραση μεταδίδει σήμερα το πρωί θρησκευτικούς ύμνους και φωτογραφίες του προέδρου.
«Το μεγάλο πνεύμα του δημοφιλούς και επαναστάτη προέδρου του Ιράν μετέβη στο ανώτατο βασίλειο», μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA χαιρετίζοντας «το μαρτύριο» των θυμάτων.
Το πρακτορείο διευκρίνισε ότι θα εκδοθεί μέσα στο πρωινό «μια δήλωση» από την κυβέρνηση.
– Διεθνής ανησυχία –
Οι προοπτικές να βρεθούν ζωντανοί ο 63χρονος πρόεδρος, που είχε εκλεγεί το 2021, και οι οκτώ άλλοι επιβάτες, μειώνονταν σταδιακά στη διάρκεια της νύκτας.
Μεταξύ αυτών ήταν ο κυβερνήτης της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν, ο κύριος ιμάμης της περιφέρειας, καθώς και ο αρχηγός της ασφάλειας του προέδρου και τρία μέλη του πληρώματος.
Το ελικόπτερο εξαφανίσθηκε χθες, Κυριακή, νωρίς το απόγευμα ενώ πετούσε πάνω από απόκρημνη και δασώδη περιοχή σε δύσκολες μετεωρολογικές συνθήκες με βροχή και πυκνή ομίχλη.
Τα συντρίμμια βρέθηκαν τα χαράματα και οι διασώστες σύντομα ανέφεραν ότι «δεν υπάρχει καμιά ένδειξη πως οι επιβάτες του ελικοπτέρου» βρίσκονται στη ζωή, σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση.
Η διεθνής κοινότητα παρακολούθησε με προσοχή την πρόοδο των ερευνών, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Κίνα και τις γειτονικές χώρες.
«Παρακολουθούμε από κοντά τις πληροφορίες», ανέφερε χθες, Κυριακή, εκπρόσωπος της διπλωματίας στην Ουάσινγκτον, ενώ το Πεκίνο δήλωσε πως «ανησυχεί πολύ» μετά την εξαφάνιση του ελικοπτέρου.
Ο Ραϊσί, ο οποίος είχε τον τίτλο του αγιατολάχ, ήταν πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας εδώ και σχεδόν τρία χρόνια.
Θεωρούνταν υπερσυντηρητικός και είχε εκλεγεί στις 18 Ιουνίου 2021 από το πρώτο γύρο μιας ψηφοφορίας η οποία είχε χαρακτηρισθεί από αποχή ρεκόρ για προεδρικές εκλογές και την απουσία σημαντικών αντιπάλων.
Φορώντας πάντα το μαύρο τουρμπάνι του και το μακρύ πανωφόρι του ιερωμένου, είχε διαδεχθεί το μετριοπαθή Χασάν Ροχανί, ο οποίος τον είχε κερδίσει στις προεδρικές εκλογές του 2017.
Υποστηριζόταν από την κύρια αρχή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, τον Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος κάλεσε χθες το βράδυ τους Ιρανούς να «προσευχηθούν» και «να ελπίζουν ότι ο Θεός θα ξαναφέρει τον πρόεδρο και τους συντρόφους του στην αγκαλιά του Έθνους».
«Ο ιρανικός λαός δεν θα πρέπει να ανησυχεί, δεν θα υπάρξει διαταραχή στη διοίκηση της χώρας», διαβεβαίωσε.
Το Σύνταγμα προβλέπει ότι, σε περίπτωση θανάτου, ο πρόεδρος αντικαθίσταται από τον πρώτο αντιπρόεδρο, τον Μοχαμάντ Μοχμπέρ, εν αναμονή της διεξαγωγής προεδρικών εκλογών μέσα σε 50 ηυμέρες.
– Ξένη βοήθεια –
Έπειτα από αίτημα της Τεχεράνης, η Μόσχα ανακοίνωσε πως στέλνει στο Ιράν πενήντα ειδικούς σε επιχειρήσεις διάσωσης, οχήματα παντός εδάφους, καθώς και ένα ελικόπτερο. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε συνομιλία με τον πρεσβευτή του Ιράν στη Ρωσία, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Χώρες του Κόλπου (η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κουβέιτ) εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς την Τεχεράνη και προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στις έρευνες, όπως και η Συρία και το Ιράκ.
Η Τουρκία ανέπτυξε 32 διασώστες και ένα μη επανδρωμένο εναέριο όχημα με συστήματα νυχτερινής όρασης, το οποίο επιχείρησε στη διάρκεια της νύχτας, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε πως δραστηριοποίησε, έπειτα από αίτημα του Ιράν, «τη χαρτογραφική υπηρεσία ταχείας απόκρισης CopernicusEMS» για να συνδράμει την Τεχεράνη στις έρευνες.
Ο πρόεδρος Ραϊσί βρισκόταν στο ελικόπτερο μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν, τον κυβερνήτη της επαρχίας και τον κύριο ιμάμη της περιφέρειας, σύμφωνα με το IRNA.
Το ελικόπτερο, ένα Bell 212, ήταν ένα από τα τρία που μετέφεραν την προεδρική αντιπροσωπεία, τα δύο από τα οποία προσγειώθηκαν χωρίς πρόβλημα στην Ταμπρίζ, τη μεγάλη πόλη του βορειδυτικού Ιράν, απ’ όπου ο Ραϊσί επρόκειτο να επιστρέψει στην Τεχεράνη.
Ο υπουργός Εσωτερικών Αχμέντ Βαχιντί έκανε λόγο για το ενδεχόμενο να υπήρξε «βίαιη προσγείωση» του προεδρικού αεροσκάφους, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε εικόνες πιστών που προσεύχονταν για την υγεία του προέδρου σε πολλά τζαμιά, μεταξύ των οποίων εκείνο της ιερής πόλης Μασχάντ (βορειοανατολικό Ιράν), γενέτειρας του Ραϊσί.
– Υπερσυντηρητικός –
Ο Ραϊσί είχε μεταβεί χθες, Κυριακή, στην επαρχία του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν, όπου εγκαινίασε ένα φράγμα μαζί με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊντζάν Ιλχάμ Αλίεφ, στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών.
Στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου, είχε εκφράσει και πάλι την υποστήριξή του προς τη Χαμάς έναντι του Ισραήλ. «Πιστεύουμε ότι η Παλαιστίνη είναι το πρώτο ζήτημα του μουσουλμανικού κόσμου», δήλωσε.
Το Ιράν εξαπέλυσε στι 13 Απριλίου μια πρωτοφανή επίθεση εναντίον του Ισραήλ, με 350 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους. Τα περισσότερα από τα όπλα αυτά αναχαιτίσθηκαν με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων συμμαχικών χωρών.
Ο Ραϊσί είχε βγει ενισχυμένος από τις βουλευτικές εκλογές που είχαν διεξαχθεί το Μάρτιο, την πρώτη ψηφοφορία σε εθνικό επίπεδο μετά το κίνημα αμφισβήτησης που συγκλόνισε το Ιράν στα τέλη του 2022 μετά το θάνατο της Μαχσά Αμινί, μιας νεαρής γυναίκας που είχε συλληφθεί επειδή παραβίασε τον αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Γεννημένος το Νοέμβριο 1960, ο Ραϊσί σταδιοδρόμησε κυρίως στο δικαστικό σύστημα, καθώς ήταν ο γενικός εισαγγελέας της Τεχεράνης και μετά ο γενικός εισαγγελέας της χώρας.
Ο Ραϊσί περιλαμβανόταν στον αμερικανικό μαύρο κατάλογο με τους ιρανούς αξιωματούχους στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την Ουάσινγκτον για «συνέργεια σε σοβαρές παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων», κατηγορίες που έχουν απορριφθεί ως άκυρες και κενές περιεχομένου από τις αρχές της Τεχεράνης.
Ηλικίας 60 ετών, ο Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν είχε διοριστεί επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας από τον Ραϊσί τον Ιούλιο 2021.