Λίγες μόλις ώρες μετά την άτυπη πενταμερή για το Κυπριακό, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης κάνει μια πρώτη αποτίμηση όσων συνέβησαν στη Γενεύη.
Μιλώντας στο Euronews, αποκαλύπτει και όσα συζήτησε με την ηγεσία της ΕΕ.
Ακολουθεί ερώτηση/απάντηση της συνέντευξης
Μαρία Ψαρά: Έχω την τιμή να φιλοξενώ στο στούντιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, άρτι αφιχθέντα από τη Γενεύη, αλλά και μόλις έχοντας συναντήσει την ευρωπαϊκή ηγεσία. Και θέλω να ξεκινήσω από το τελευταίο, κύριε Πρόεδρε.
Πώς πήγαν οι συναντήσεις με τους προέδρους των ευρωπαϊκών θεσμών;
Χριστοδουλίδης: Ήταν πολύ καλές συναντήσεις, παραγωγικές, σε συνέχεια της συνάντησης που έγινε χθες στη Γενεύη. Και για να ξεκινήσω από αυτό, η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο η τηλεφωνική επικοινωνία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά πολύ περισσότερο η κοινή επιστολή της Προέδρου της Επιτροπής και του Προέδρου του Συμβουλίου ήταν ένα σημείο αναφοράς ακριβώς πριν ξεκινήσει η διάσκεψη για τον ρόλο, το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Κυπριακό και είναι κάτι που κρατώ ως ιδιαίτερα σημαντικό από τη χθεσινή διάσκεψη στη Γενεύη. Μια διάσκεψη η οποία, για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του Γενικού Γραμματέα, για πρώτη φορά μετά από το 2017 έχουμε θετικές εξελίξεις.
Μαρία Ψαρά: Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Βλέπετε την Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασισμένη να παίξει ενεργό ρόλο μόλις στο πλαίσιο της διαδικασίας διαπραγματεύσεων πριν και μετά.
Χριστοδουλίδης: Βλέπω την Ευρωπαϊκή Ένωση και χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί και η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει δύο πράγματα από δικής μας πλευράς: την αξιοπιστία μας, την πολιτική μας βούληση, αλλά και την ίδια στιγμή το ρόλο που διαδραματίζει ευρύτερα η Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι μόνο το κυπριακό πρόβλημα, η Κυπριακή Δημοκρατία -και ήταν κάτι που μόλις συζήτησα και με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου- είναι ένα κράτος που θα συνεχίσει να είναι κράτος μέλος και μετά τη λύση του Κυπριακού και θα πρέπει να μπορεί να ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτό το ρόλο που, για παράδειγμα διαδραματίζει στην περιοχή. Κι είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που υπάρχει αυτό το έντονο ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επαναλαμβάνω, η επιστολή είναι σημείο αναφοράς στο Κυπριακό και τις διαπραγματεύσεις για επανέναρξη των συνομιλιών.
Μαρία Ψαρά: Ποιος ήταν ρόλος τώρα της Τουρκίας στην πενταμερή. Κύριε Πρόεδρε;
Χριστοδουλίδης: Ήταν ο πιο καθοριστικός ο ρόλος της Τουρκίας, αντιλαμβάνεστε και όλοι το γνωρίζουν, δε χρειάζεται να το πω εγώ ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν από την Τουρκία σε σχέση με την επανέναρξη των συνομιλιών και την επίλυση του Κυπριακού. Χαίρομαι γιατί χθες, πέραν από την επιστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κρατώ ως πολύ σημαντικό, είχαμε την απόφαση για διορισμό ενός προσωπικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα.
Από κει και πέρα συμφωνήσαμε από τώρα για την επόμενη συνάντηση τον Ιούλιο. Αλλά ξέρετε, είναι πολύ σημαντικά και αυτά που έχουν αποφευχθεί. Πρώτον, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης έθεσε θέματα συνεργασίας σε έναν αριθμό τομείς που αγγίζουν την κρατική κυριαρχία: υδρογονάνθρακες, νερό και κάποια άλλα θέματα. Και χαίρομαι γιατί η τοποθέτησή μας ότι τέτοια συνεργασία δεν μπορεί να γίνει, έγινε κατανοητή από τον Γενικό Γραμματέα.
Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν ήθελε τον διορισμό ενός προσωπικού απεσταλμένου του γενικού γραμματέα. Κάτι τέτοιο έχει αποφευχθεί. Υπήρχε η πρόθεση για να υποβληθεί στη βάση των δημόσιων δηλώσεων που γίνονταν συγκεκριμένο έγγραφο σε σχέση με τη λύση του Κυπριακού δύο κρατών. Η όλη συζήτηση, η εξέλιξη της συζήτησης, οι τοποθετήσεις του Γενικού Γραμματέα δεν επέτρεψαν κάτι τέτοιο.
Άρα δεν είναι μόνο τα θετικά, είναι και αυτά που έχουν αποφευχθεί σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια, όπου καθοριστικής σημασίας είναι ο ρόλος της Τουρκίας.
Και έρχομαι και σε αυτό το έντονο ενδιαφέρον που βλέπουμε από πλευράς Τουρκίας σε σχέση με τα ευρωπαϊκά. Σε σχέση με τις συζητήσεις που έχουμε εδώ στις Βρυξέλλες, επιτέλους για τα θέματα άμυνας, ενίσχυσης της αρχιτεκτονικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βλέπουμε ένα αυξημένο ενδιαφέρον για πρόοδο, συγκεκριμένη πρόοδο, στα ευρωτουρκικά και το μήνυμά μας και το μήνυμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν σαφές: όλα αυτά μπορούν να εξεταστούν μέσα από συγκεκριμένες εξελίξεις στο Κυπριακό.
Μαρία Ψαρά: Είχατε ένα τετ-α-τετ με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, τον κύριο Φιντάν, ο οποίος φάνηκε λίγο διαφορετικό σε αυτήν τη συνάντηση. Τι ακριβώς είπατε;
Χριστοδουλίδης: Ήταν κοινωνικού χαρακτήρα η συνάντηση με τον κύριο Φιντάν, με τον οποίο είχα την ευκαιρία να συζητήσω κατά τη διάρκεια της διευρυμένης συζήτησης στην παρουσία και του Γενικού Γραμματέα, αλλά και του κυρίου Τατάρ και των εκπροσώπων της Ελλάδας και της Βρετανίας.
Εκεί είχαμε μια ουσιαστική συζήτηση, γιατί εξέφρασα την ετοιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, για παράδειγμα, για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης προς τους Τουρκοκύπριους, αλλά και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Κυπριακή Δημοκρατία και την Τουρκία.
Κι εξέφρασα την ετοιμότητα μου και προς τον ίδιο, απευθυνόμενος στον ίδιο, για να δούμε θετικές εξελίξεις στα ευρωτουρκικά, εάν και εφόσον, επαναλαμβάνω, υπάρχουν συγκεκριμένες εξελίξεις στο Κυπριακό, όπως καταγράφονται ξεκάθαρα και στα συμπεράσματα του Απριλίου του 2024.
Μαρία Ψαρά: Ακριβώς. Θέλω να σας πάω στο θέμα της ευρωπαϊκής Άμυνας. Το θέμα στη Σύνοδο Κορυφής θα είναι η ανταγωνιστικότητα, βεβαίως, αλλά η άμυνα θα κυριαρχήσει. Ποια θα είναι για εσάς μια επιτυχημένη Σύνοδος, το αποτέλεσμα δηλαδή που θα σας ικανοποιούσε σε σχέση με την άμυνα;
Χριστοδουλίδης: Είπατε πολύ σωστά ότι αύριο το κύριο θέμα την ανταγωνιστικότητα. Αλλά θα μιλήσουμε και για την παρουσίαση από πλευράς της προέδρου της Επιτροπής της Λευκής Βίβλου για τα θέματα της Άμυνας. Και άμυνα κι ανταγωνιστικότητα συνδέονται μεταξύ τους.
Πώς συνδέονται; Με το μεγάλο στόχο και τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν μπορείς να έχεις στρατηγική αυτονομία αν δεν έχεις ανταγωνιστικότητα, αν δεν είσαι ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανταγωνιστικότητα, αν δεν έχεις ισχυρή άμυνα. Και χαίρομαι, παρά το γεγονός ότι είναι οι συγκυρίες που μας έσπρωξαν προς αυτή την κατεύθυνση, η Κυπριακή Δημοκρατία μαζί με άλλα κράτη μέλη, εδώ και καιρό συζητούν για την ανάγκη να προχωρήσουμε.
Και επιτέλους, πέρασε σήμερα από την Επιτροπή, η Λευκή Βίβλος θα παρουσιαστεί από την πρόεδρο της Επιτροπής και τον Ιούνιο θα έχουμε μια πιο διεξοδική συζήτηση για τα θέματα άμυνας. Και είναι ευχάριστο να βλέπουμε σε μια περίοδο που, ξέρετε, αυτές οι αποφάσεις των 26 και να μείνει ένας εκτός για το θέμα της Ουκρανίας, δεν είναι κάτι που το βλέπουμε ως θετικό, δημιουργεί ένα προηγούμενο που δεν είναι θετικό, αλλά στα θέματα της άμυνας χαίρομαι γιατί βλέπω και από 27 κράτη μέλη αυτήν την έντονη επιθυμία επιτέλους να προχωρήσουν.
Ο ρόλος της ΕΕ σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία
Μαρία Ψαρά: Την ίδια στιγμή στη Μέση Ανατολή υπάρχουν εξελίξεις. Η εκεχειρία ουσιαστικά κατέρρευσε και θέλω να σας ρωτήσω για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτή τη δεδομένη ιστορική στιγμή σε αυτή την περιοχή, με τον Τραμπ ακριβώς αντίστροφα και αντίθετα σε όλη αυτή τη δυναμική.
Χριστοδουλίδης: Ευχαριστώ για το ερώτημά σας, γιατί ένα από τα θέματα που συζητήσαμε τώρα με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Δεν είναι μόνο ότι έχει καταρρεύσει η εκεχειρία στην Μέση Ανατολή, έχουμε και τις εξελίξεις στη Συρία. Είδαμε την προηγούμενη εβδομάδα απαράδεκτα γεγονότα που δημιουργούν για παράδειγμα ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Δημιουργούν, αν θέλετε, προβλήματα και προκλήσεις σε γειτονικά κράτη. Και όντως βλέπουμε -ή τουλάχιστον αυτή είναι η εκτίμηση στην περιοχή- ότι δεν υπάρχει το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως υπήρχε προηγουμένως.
Άρα έχουμε υποχρέωση ως Ευρωπαϊκή Ένωση να καλύψουμε αυτό το κενό.
Στο τέλος της ημέρας μιλάμε για τη γειτονιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυτή είναι μια από τις βασικές προτεραιότητες της κυπριακής Προεδρίας που ξεκινά τον Ιανουάριο του 2026. Το συζητήσαμε σήμερα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και θα διοργανώσω και μια ειδική σύνοδο στην Κύπρο ως Κυπριακή Προεδρία, ακριβώς για να δείξουμε το ενδιαφέρον. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο χαιρέτησα και την παρουσία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην πρόσφατη σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου. Ήταν πολύ σημαντικό να είμαστε εκεί ως Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μαρία Ψαρά: Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία, όμως δεν είμαστε ακόμα πρόεδρε και αναρωτιέμαι αν μπορεί να αυξήσει την επιρροή της η ΕΕ σε σχέση με τη μονιμοποίηση της εκεχειρίας για τον πόλεμο της Ουκρανίας.
Χριστοδουλίδης: Οι εξελίξεις στην Ουκρανία, στα σύνορα της Ευρώπης, επηρεάζουν άμεσα την Ευρωπαϊκή Ένωση και ως Ευρωπαϊκή Ένωση ναι, οφείλουμε να διεκδικήσουμε ρόλο γιατί κανείς δε θα μας δώσει ρόλο.
Θα έχουμε μια τηλεδιάσκεψη με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας. Φαίνεται να υπάρχουν κάποιες θετικές εξελίξεις και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η μόνη, αν θέλετε που θα γίνει αποδεκτή για να μπορεί να διασφαλίσει την όποια ενδεχόμενη συμφωνία. Άρα έχουμε ρόλο να διαδραματίσουμε. Εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να διεκδικήσουμε σαφώς μεγαλύτερο ρόλο.
Μαρία Ψαρά: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ κύριε Πρόεδρε. Καλή συνέχεια!
ΠΗΓΗ: SIGMALIVE