Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ έχει αναθεωρηθεί, για να επιτρέψει στις χώρες της ΕΕ μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο διαχείρισης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και των επιπέδων χρέους τους.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του ΕΚ, οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν να κάνουν τις απαραίτητες επενδύσεις σε τομείς όπως οι υποδομές, ακόμη και αν τα επίπεδα χρέους είναι υψηλά.
Η αναθεώρηση θεωρείται απαραίτητη καθώς οι δημοσιονομικοί κανόνες που διέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ έχουν επανέλθει σε πλήρη ισχύ από τις αρχές του 2024.
Οι αλλαγές θα αμβλύνουν τον αντίκτυπο που ενδέχεται να έχουν οι αυστηρότερες δημοσιονομικές απαιτήσεις στις χώρες της ΕΕ.
Τον Απρίλιο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τις αλλαγές στο Σύμφωνο που είχαν συμφωνηθεί με το Συμβούλιο. Αυτές οι αλλαγές αποσκοπούν να κάνουν τους κανόνες απλούστερους και πιο ευέλικτους και να δώσουν στις χώρες της ΕΕ περισσότερο έλεγχο. Οι Ευρωβουλευτές ήθελαν να διασφαλίσουν ότι οι χώρες είναι και δημοσιονομικά συνετές και ικανές να επενδύσουν.
Οι νέοι κανόνες μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: Όλες οι χώρες της ΕΕ πρέπει να συντάξουν μεσοπρόθεσμα σχέδια επενδύσεων και δαπανών, οι χώρες με υψηλό χρέος ή υπερβολικές δαπάνες θα λάβουν καθοδήγηση από την ΕΕ πριν θέσουν σε εφαρμογή τα σχέδιά τους, η καθοδήγηση της ΕΕ θα είναι προσαρμοσμένη σε κάθε χώρα και θα υπάρξουν ιδιαίτεροι περιορισμοί στις χώρες με υπερβολικό χρέος. Αυτές πρέπει να μειώνουν το χρέος τους κατά 1% ετησίως εάν το χρέος τους υπερβαίνει το 90% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, και κατά 0,5% ετησίως εάν το χρέος είναι μεταξύ 60% και 90%.
Τα ελλείμματα θα πρέπει επίσης να μειωθούν εάν υπερβαίνουν το 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος: σε περιόδους ανάπτυξης, το έλλειμμα πρέπει να μειωθεί στο 1,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ώστε να υπάρχει απόθεμα δαπανών για δύσκολες οικονομικές συνθήκες.
Οι χώρες με υψηλό χρέος ή ελλείμματα θα εξακολουθούν να έχουν περιθώρια περιθώρια όσον αφορά τις δαπάνες για δημόσια έργα και κοινωνικές ανησυχίες. Το Συμβούλιο έχει επίσης υπογράψει τους νέους κανόνες. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να υποβάλουν τα πρώτα εθνικά τους σχέδια έως τις 20 Σεπτεμβρίου 2024.
Όπως αναφέρεται, η εισαγωγή του ευρώ ως κοινού νομίσματος γύρω στις αρχές του αιώνα οδήγησε στην ανάγκη εναρμόνισης του τρόπου με τον οποίο οι χώρες της ΕΕ διαχειρίζονται τα χρέη και τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα.
Τα χρέη και τα ελλείμματα δεν θα πρέπει να αυξηθούν πολύ, διαφορετικά το ευρώ μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκε το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξουσιοδοτήθηκε να επιβλέπει τον συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών και να διασφαλίζει ότι όλες οι χώρες επιδιώκουν υγιή δημόσια οικονομικά.
Στις αρχές του 2020, η Ευρώπη είχε να αντιμετωπίσει την πανδημία COVID-19 και σύντομα έγινε σαφές ότι για να διασωθούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες από την καταστροφή, θα έπρεπε να γίνουν μεγάλες επενδύσεις.
Αυτό θα ήταν αδύνατο εντός των αυστηρών ορίων που επιβάλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης σε κανονικούς καιρούς.
Ως αποτέλεσμα, η ΕΕ ενεργοποίησε μια ρήτρα εντός του συμφώνου, που ονομάζεται “γενική ρήτρα διαφυγής”. Αυτή η ρήτρα μπορεί να εφαρμοστεί όταν η Ευρωζώνη, ή η ΕΕ συνολικά, αντιμετωπίζει σοβαρή οικονομική ύφεση. Χαλαρώνει τις δημοσιονομικές απαιτήσεις για τις χώρες της ΕΕ, ώστε να μπορούν να έχουν υψηλότερα ελλείμματα και να στηρίξουν τις οικονομίες τους προκειμένου να ξεπεράσουν την κρίση.
Με το τέλος της πανδημίας, η γενική ρήτρα διαφυγής απενεργοποιήθηκε στα τέλη του 2023 και το Sύμφωνο άρχισε να λειτουργεί όπως πριν. Ωστόσο, αυτό δυσκόλεψε την εξόφληση πολλών χωρών που έχουν υψηλό χρέος. Εάν επρόκειτο να επικεντρωθούν στο χρέος τους, θα μπορούσε αυτό να οδηγήσει σε λιγότερες επενδύσεις και να αυξήσει τον κίνδυνο οικονομικής ύφεσης. Ως εκ τούτου, υπήρξε αναθεώρηση.
(ΚΥΠΕ/ΚΧΡ/ΜΚ)