Aνακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρει ότι τα εμβόλια είναι η μεγαλύτερη ιατρική ανακάλυψη του 20ου αιώνα και πως αυτά αποτελούν τη σημαντικότερη υγειονομική παρέμβαση της εποχής μας, το ίδιο σημαντική με το καθαρό νερό στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Γιατί όμως είναι τα εμβόλια τόσο σημαντικά για την Παγκόσμια Υγεία; Η Επιδημιολόγος Ζωή – Δωροθέα Πανά μιλώντας στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ αναφέρει πως το μήνυμα που έχουνε ως μότο είναι ότι τα εμβόλια μας φέρνουν πιο κοντά «και τελικά φαίνεται ότι πρακτικά αυτό ισχύει και για την Πανδημία covid-19 επειδή έχουμε βιώσει εδώ και ενάμιση χρόνο τη μη κανονικότητας, την τήρηση των αποστάσεων», αναφέρει προσθέτοντας πως τελικά τα εμβόλια που τα χαρακτηρίζουμε και σαν εμβόλια ζωής, είναι αυτά που θα μας φέρουνε και κυριολεκτικά πιο κοντά τον έναν στον άλλον, «αυτό το μήνυμα πρέπει να περάσει γιατί αυτό το διάστημα στην Κύπρο διανύουμε μια δύσκολη περίοδο λόγω του μεταλλαγμένου στελέχους».
Η Δρ. Πανά τονίζει πως πρέπει να γίνει κατανοητό στον κόσμο ότι τώρα μπορεί να βιώνουμε το lockdown αλλά η αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο είναι ότι και στα μεταλλαγμένα στελέχη και στις ευμετάβλητες εικόνες έχουμε τη λύση, τον εμβολιασμό. Επιπρόσθετα αναφέρει πως υπάρχει καταρχήν τρεις τεχνολογίες εμβολίων που γνωρίζουμε ότι εξελίσσονται σε σχέση με την Πανδημία, δυο εκ των οποίων κυκλοφορούν και στην αγορά, είναι τα mRNA εμβόλια της Pfizer και της Moderna, και είναι και τα εμβόλια που χρησιμοποιούν κάποιους μεταφορείς, κυρίως αδενοειδούς που είναι τα εμβόλια της AstraZeneca, της Johnson&Johnson και του Sputnik (που είναι σε διαδικασία αξιολόγησης).
«Το Johnson&Johnson, το οποίο μόλις βγήκε στην αγορά ως και το μοναδικό μονοδοσικό εμβόλιο, είχε κάποια μικρά ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών σχετιζόμενων με τις θρομβοπενίες, θρομβωτικά φαινόμενα όπως και της AstraZeneca, λόγω του ότι χρησιμοποιεί και αυτό αδενοδέκτορες. Επειδή έχει γίνει λόγος το τελευταίο διάστημα για ανεπιθύμητες ενέργειες, η Κομισιόν μαζί με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό φαρμάκων έχουν βγάλει και επίσημη έκθεση που δηλώνουν πάνω κάτω τον κίνδυνο αναλογικά με την ομάδα που έχουμε και σαν γενική οδηγία έβγαλαν ότι κατά πολύ υπερτερεί το όφελος εμβολιασμού με το εν λόγω εμβόλιο σε σχέση με τους κινδύνους», προσθέτοντας πως «αυτό δεν το λέμε γιατί δεν δίνουμε βαρύτητα μεμονωμένα σε κάθε ανθρώπινη οντότητα, απλά επειδή πρέπει να τονίσουμε τουλάχιστον ότι η συχνότητα της εν λόγω ανεπιθύμητης ενέργειας είναι εξαιρετικά σπάνια, κι αν αυτό το συγκρίνεις πρακτικά με τα οφέλη και τους θανάτους που βλέπουμε καθημερινά λόγω της Πανδημίας συνειδητοποιούμε το πόσο σημαντικό είναι να μην σταματήσει ο εμβολιασμός», τονίζει η Δρ. Πανά.
Παράλληλα η ίδια δηλώνει επίσημα ότι δεν έχει καμία σύγκρουση συμφερόντων με καμία εταιρεία, «άρα είμαι επιστημονική ορμώμενη στο ότι σας λέω. Οφείλουμε το επόμενο διάστημα και για τουλάχιστον ένα χρόνο να παρακολουθούνται τα εμβόλια διαμέσου της φαρμακοεπαγρύπνησης», εξηγώντας πως αυτό γίνεται και σε τοπικό επίπεδο από τις αντίστοιχες φαρμακευτικές υπηρεσίες των Κρατών αλλά και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό με τη δική του επιτροπή, σε όλα τα εμβόλια».
Επιπρόσθετα η Δρ. Πανά κάνει λόγο και για το πρόγραμμα από την Κομισιόν, το Vaccelerate, ένα σχέδιο το οποίο έχει στόχο την υποστήριξη νέων καινοτόμων δράσεων για την έγκαιρη προετοιμασία της Ευρώπης έναντι της πανδημίας COVID-19, και αποτελεί μια συνεργατική πρωτοβουλία από διάφορους φορείς, ερευνητικές επιστημονικές ομάδες, εταιρείες βιοτεχνολογίας, και δημόσιες Αρχές στην ΕΕ και παγκοσμίως. «Η Κυπρος -είναι πάρα πολύ μπροστά σε αυτό- έχει λάβει από τον Φεβρουάριο να φτιάξει ένα δίκτυο σε σχέση με τον εμβολιασμό Covid και πώς μπορούν οι επιστήμονες να λειτουργήσουν στα κενά στις φαρμακοβιομηχανίες, είναι από τις χώρες που έχει αναλάβει πολύ σημαντικά κομμάτια και στο κομμάτι των βάσεων εθελοντών που ενδεχομένως να θέλουν να συμμετέχουν σε κλινική έρευνα που αφορά τα εμβόλια και τα κλινικά κέντρα που μπορεί να συμμετέχουνε σε κλινική έρευνα και γενικότερα στην υποδομή της Ευρώπης για να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε την ποιότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα στα εμβόλια που έχουμε τώρα και στο μέλλον», αναφέρει.
Επιπρόσθετα, η Δρ. Πανά θέτει και το ερώτημα, τι κάνουμε την επόμενη χρονιά για τα εμβόλια; «Υπάρχουν πάρα πολλές συζητήσεις για το εάν πρέπει να γίνει και τρίτη δόση ένας επανεμβολιασμός και όπως γνωρίζουμε βγήκε πριν από λίγο διάστημα ο Πρόεδρος της Pfizer Άλμπερτ Μπουρλά και ανέφερε ότι θα χρειαστούμε και τρίτη δόση, το θέμα είναι ποιοι, πότε και γιατί», τονίζοντας πως σε αυτά τα ερωτήματα δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι έχουμε και τον παιδιατρικό πληθυσμό. «Οφείλω να σας πω ότι μια από τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το επόμενο διάστημα είναι να έχουμε δεδομένα για τον ασφαλή και αποτελεσματικό εμβολιασμό και των παιδιών, για να καταφέρουμε και τον στόχο μας του χρόνου να μετατρέψουμε την Πανδημία σε μια ενδημική κατάσταση όπως τη γρίπη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι και τα παιδιά μπορούν να διασπείρουν τον ιό και να συμμετέχουν στο κομμάτι της μετάδοσης και επειδή είδαμε όλο το πρόβλημα το οποίο προέκυψε και στα σχολεία πανευρωπαϊκά, ότι παρακωλύεται η απρόσκοπτη εκπαιδευτική διαδικασία των παιδιών μας, και εφόσον μιλάμε για ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια έχει τεθεί στο τραπέζι, όπως και στους επιστήμονες του Vaccelerate, και είμαστε υπό σύνταξη παιδιατρικού ερευνητικού πρωτοκόλλου και νομίζω ότι έχει ήδη ξεκινήσει η εταιρεία Pfizer και Moderna την παιδιατρική τους μελέτη», σημειώνει.
«Η γνώση και τα δεδομένα αυξάνονται, ο εμβολιασμός είναι η λύση, πρακτικά είναι εμβόλιο ζωής και είναι αυτό που θα επαναφέρει αυτό που βιώσαμε όλο το διάστημα. Με τη λογική ότι ο ιός εφόσον είναι ένας ζωντανός οργανισμός θα εξελίσσεται, θα αλλάζει, θα υπάρχουν μεταλλάξεις, είναι κάτι αναμενόμενο, είδαμε και τι έγινε πρόσφατα στην Ινδία. Εμείς ως ανθρωπότητα πρέπει να παλέψουμε απέναντι στην εξέλιξη ενός φυσικού φαινομένου και εκεί λοιπόν, ακόμα στο κομμάτι των μεταλλάξεων, οι εταιρείες βρίσκονται σε έναν αγώνα δρόμου ακόμα και να μπορούν ν’ αλλάξουν λίγο τις πλατφόρμες τους, δηλαδή τις τεχνολογίες, ώστε να είναι ακόμα πιο αποτελεσματικά τα εμβόλια ακόμα και σε ενδεχόμενο που θα έχουμε μεταλλάξεις που θα επηρεάζουνε τα εμβόλιά μας. Αυτή τη στιγμή δεν τίθεται κάτι τέτοιο, προχωράμε γρήγορα όλα τα Κράτη Μέλη να εμβολιαστούμε έτσι ώστε το καλοκαίρι να πετύχουμε τουλάχιστον μια σημαντική ύφεση για πολλούς λόγους».
Ερωτηθείς ποιο εμβόλιο είναι κατάλληλο για κάθε ηλικία, η επιδημιολόγος απαντά πως «παρότι έχουν γίνει εκατομμύρια εμβολιασμοί δεν έχουν βγει κάποιες τέτοιες ενδείξεις, οπότε πρακτικά ίσως και το Vaccelerate να προσπαθήσει να μελετήσει και ανοσολογικά, δηλαδή να δει διάρκεια νοσίας, ποιότητα νοσίας, σε αυτούς που θα συμμετέχουν σε αυτές τις μελέτες και ίσως να πάρουμε περισσότερα από αυτό το πρόγραμμα της Κομισιόν. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχουμε τέτοιες σαφείς ενδείξεις, γιατί πάντοτε πρέπει να μιλάμε με τεκμηρίωση».
Επίσης, η Δρ. Πανά αναφέρει πως «σε αυτούς που φοβούνται τον εμβολιασμό πρέπει να μιλήσουμε ανοικτά, με διαφάνεια και να έρθουμε κοντά σε αυτούς τους ανθρώπους και να κτίσουμε μια εμπιστοσύνη, ειδικά τα άτομα τα οποία δεν έχουνε συμφέροντα, εννοείται οι επιστήμονες και κάποιοι οργανισμοί γι’ αυτό χαρακτηρίζονται ως ανεξάρτητοι, γιατί δεν έχουνε κάποιο συμφέρον οικονομικό ή άλλου τύπου άρα λοιπόν πάντοτε με γνώμονα τη γνώση πρέπει να μιλήσουμε και να εξηγήσουμε ποια είναι τα οφέλη γιατί νομίζω ότι πολλές φορές δεν καταλαβαίνουμε την επικινδυνότητα», τονίζοντας πως ο ιός τελευταία προσβάλει και μικρότερες ηλικίες, όλοι έχουμε γονείς και παππούδες και σε πολλές οικογένειες έχει κτυπήσει και σοβαρά ο κορωνοϊός, αν δεν το κάνουμε όλοι μαζί, γι’ αυτό και λέγεται θέμα και πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, δεν μπορεί να λυθεί».
Επιπρόσθετα, η επιδημιολόγος αναφέρεται και στους αρνητές «είναι μια άλλη κατηγορία, νομίζω ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, σε κανέναν δεν μπορείς να επιβάλεις με το έτσι θέλω οποιαδήποτε ιατρική παρέμβαση όπως αυτή του εμβολιασμού, όμως από την άλλη πρέπει να υπάρχει ένας σεβασμός, όπως εμείς σεβόμαστε μια άλλη άποψη και μια άλλη φιλοσοφία ζωής, πρέπει να υπάρχει και από τη δική τους πλευρά αυτό, για να υπάρχει μια ισορροπία, ένας σεβασμός σε μια παγκόσμια προσπάθεια που γίνεται στο να κατευνάσει ένα υπαρκτό φαινόμενο», αναφέρει επισημαίνοντας πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι που πεθαίνουν, όλες αυτές οι εικόνες που είδαμε μέσα από τα νοσοκομεία που μιλάνε γιατροί της πρώτης γραμμής δεν είναι ψέμα, «ας μπούνε κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους να βιώσουνε τον αγώνα που γίνεται από αυτούς τους αφανείς ήρωες. Εννοείται σε οποιαδήποτε κρίση μπορεί να υπάρχουνε παρερμηνείες, η γνώση αυξάνεται με τον χρόνο», σημειώνει ενώ τονίζει πως ενδεχομένως πολλές φορές τα κανάλια επικοινωνίας και «από τη δική μας πλευρά (επιστήμονες) να μην είναι τα καλύτερα, γιατί πρώτη φορά εκτιθέμεθα στο κοινό όμως επί της ουσίας είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα και ο στόχος μας είναι κοινός. Άρα ο σεβασμός υπάρχει απέναντι στον καθένα, καθενός η άποψη είναι σεβαστή, αλλά θερμή παράκληση να παρακολουθούμε την τεκμηρίωση, εκεί που έχουμε βάση και απόδειξη του τι λέμε για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε και λίγο μπροστά. Έτσι έγινε και σε προηγούμενες φάσεις Πανδημίας, και στη γρίπη του 2018, έτσι είναι τα πράγματα μαθαίνουμε από την Ιστορία και προχωράμε ως ανθρωπότητα.
«Την τεχνολογία δεν μπορείς να την πάρεις πίσω, πάντοτε την καινούρια τεχνολογία πρέπει να την ελέγχεις, υπάρχουνε πολλά διλλήματα και θέματα με ελεγχόμενο τρόπο και σιγά σιγά θα πρέπει να προχωρήσει και η ανθρωπότητα σε αυτό το κομμάτι, αλλά πάντοτε πρέπει να γίνεται ελεγχόμενα και σταδιακά, έτσι έγινε και τώρα», καταλήγει.