Η εκδήλωση με την αναπαράσταση του καταυλισμού των προσφύγων στο Δασάκι της Αχνας , με πρωτοβουλία του κοινοτάρχη Νίκου Βάσιλα και του Κοινοτικού Συμβουλίου, φέρνει στις μνήμες μας το οδοιπορικό των προσφύγων μας, τις κακουχίες, τις δυσκολίες, τις ανασφάλειες, τις αβεβαιότητες, τον φόβο αλλά και την ελπίδα.
Θέλω να συγχαρώ τον Κοινοτάρχη και το Κοινοτικό Συμβούλιο Αχνας, για την αξιοθαύμαστη και πρωτότυπη αυτή Ιδέα να δείξουν στις νέες γενιές, αλλά και να ξαναθυμήσουν στις παλιές γενιές προσφύγων, τις τραγικές καταστάσεις που βίωσαν οι πρόσφυγες μας μετά την Τουρκική Εισβολή.
Η έμπνευση αυτής της Ιδέας, αποδεικνύει ότι ο πόνος του πρόσφυγα δεν σταματά ποτέ να υπάρχει, μπορεί αυτός ο πόνος να μειώνεται , ποτέ όμως αυτές οι τεράστιες οδυνηρές εμπειρίες δεν σβήνουν από το μυαλό και την ψυχή των προσφύγων.
Η αναπαράσταση του καταυλισμού προσφύγων στο Δασάκι της Αχνας, με συγκίνησε και έφερε στις μνήμες μου τα χρόνια της προσφυγιάς στον Συνοικισμό ΑΗΚ Δεκέλειας. Είναι γεγονός ότι οι πρόσφυγες μας, μετά την βάρβαρη τουρκική εισβολή, ζήτησαν καταφύγιο σ’ όλη την ελεύθερη Κύπρο, ακόμα και στο εξωτερικό. Οι περισσότεροι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στις περιοχές κοντά στις Αγγλικές Βάσεις, στο Δασάκι της Αχνας, στον Συνοικισμό ΑΗΚ Δεκέλειας, στην Ορμήδεια, στην Ξυλοτύμπου , στο Ξυλοφάγου και σ’ άλλες περιοχές. Η περιοχή Ορμήδειας κατά την άποψη μου ήταν η πρωτεύουσα των προσφύγων, με χιλιάδες πρόσφυγες να διαμένουν στην περιφέρεια της.
Εγώ με την οικογένεια μου βρήκαμε καταφύγιο στον Συνοικισμό ΑΗΚ Δεκέλειας. Πράγματι ήταν πάρα πολύ δύσκολες οι συνθήκες, τεράστιες , δραματικές, όποιος δεν έζησε τέτοιες συνθήκες , σίγουρα δεν μπορεί να προσλάβει τις παραστάσεις τους.
Στον Συνοικισμό της ΑΗΚ , μέναμε κατ’ αρχήν σε καταλύματα από ποκαλάμες, με σακούλες και σχισμένες πατανίες. Αργότερα μας δόθηκε αντίσκηνο, μετά μας δόθηκε μικρή παράγκα , μετά μεγάλη παράγκα και αργότερα μετά από πολλούς αγώνες κερδίσαμε να έχουμε τα σπίτια μας, ανάλογα με τον αριθμό ατόμων της οικογένειας. Οι χειμώνες της προσφυγιάς ήταν αρκετά δύσκολοι και στην περιοχή εκείνη είχε και αρκετούς ανέμους.
Το νερό περνούσε σαν ποταμός μέσα από τα αντίσκηνα. Η κύρια μας ανησυχία , ήταν η φωτιά, οι λάμπες που είχαμε μέσα στα αντίσκηνα να μην έχουμε θύματα.
Γι’ αυτό το λόγο , ιδιαίτερα τον χειμώνα είχαμε ομάδα κρούσης , η οποία ήταν εφοδισμένη με διάφορα εργαλεία, για επιδιόρθωση και αναστήλωση των αντισκήνων αν έπεφταν. Η ομάδα αυτή κρούσης ήταν ξύπνια όλη την νύκτα και επιτηρούσε τον Συνοικισμό. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις γραμμές των προσφύγων για να πάρουν τρόφιμα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το λεγόμενο «Τέννις» τον τόπο που παίρναμε ρούχα για να ντυθούμε και κουβέρτες , πολλά από τα οποία ήταν μεταχειρισμένα αυτά που έστελλε ο κόσμος του εξωτερικού. Στο μυαλό μου και στην ψυχή που παρέμειναν μέχρι σήμερα και θα τα πάρω μαζί μου, τα απορημένα πρόσωπα των παιδιών, τα θλιμμένα μάτια τους…. .
Όταν πέρασαν οι πρώτοι δύσκολοι μήνες, οργανώσαμε γιορτή για τα παιδιά και φέραμε θέατρο. Ζητήσαμε από τους Αγγλους ένα μεγάλο αντίσκηνο και μέσα σ’ αυτό κάναμε τις εκδηλώσεις μας. Τραγικότερες φιγούρες κατά την άποψη μου ήταν τα παιδιά και οι γέροι, κυρίως όμως τα παιδιά με τα αξέχαστα θλιμμένα μάτια…
Μαζευόμαστε όλοι οι πρόσφυγες στις πρόχειρες κατασκευές των καφενείων , για να μιλήσουμε και να πούμε τον πόνο μας. Πηγαίναμε στο καφενείο του Προκόπη και του Παράσχου.
Στον Συνοικισμό μας υπήρχαν κάτοικοι από πολλά χωριά. Ένα απρόσμενο συναπάντημα δυστυχισμένων , ξεριζωμένων ανθρώπων οι οποίοι δεν είχαν που την κεφαλή κλείναι. Ενώσαμε την φτώχεια μας , τα βάσανα και τις δυσκολίες μας, ενώσαμε την προσφυγιά μας και πορευτήκαμε με θάρρος και θέληση για να φτιάξουμε την καινούργια πλέον ζωής μας. Στον Συνοικισμό βρήκαν καταφύγιο χιλιάδες πρόσφυγες.
Μετά από τη παραμονή τους σ΄αυτό σε άθλιες συνθήκες και με το χτίσιμο και δημιουργία νέων συνοικισμών σε όλη την Κύπρο, άρχισαν να μετακινούνται για μια καλύτερη και καινούργια ζωή. Εχω την γνώμη ότι η προσφυγιά χαλύβδωσε την πίστη μας, μας δυνάμωσε , μας έσπρωξε μπροστά. Η προσφυγιά μας, ήταν ένα μεγάλο, πολύ μεγάλο και μοναδικό σχολείο . Ενα σχολείο αξέχαστο, αλλά και οδυνηρό. Ενα σχολείο το οποίο συγκέντρωνε την κουλτούρα διαφορετικών περιοχών της Κύπρου, που όλοι όμως είμαστε αναγκασμένοι να δημιουργήσουμε μια νέα κοινή κουλτούρα, αυτή της προσφυγιάς για να επιβιώσουμε.
Νίκο Βάσιλα και Κοινοτικό Συμβούλιο Αχνας , σας συγχαίρω και σας ευχαριστώ, γιατί μου δώσετε την ευκαιρία να ξαναβουτήξω στο παρελθόν , στην προσφυγιά, στον Συνοικισμό της ΑΗΚ.
Τα χρόνια περνούν, ήδη πέρασαν 48 χρόνια. Τέτοιες θύμησες, αποτελούν καμπάνες που μας κρατούν ξύπνιους, με εγρήγορση και πάθος αλλά και φρουρούς της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Την προσφυγιά δεν την ξεχνούμε ποτέ. Την προσφυγιά την κουβαλούμε μέσα μας.
Ο υποφαινόμενος διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής στον Συνοικισμό ΑΗΚ Δεκέλειας.
Ανδρέας Μουσκάλλης
Προπονητής Ποδοσφαίρου