Στις Ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία 50 χρόνια εμφανίζεται κάθετη άνοδος των κρουσμάτων μελανώματος, κάτι που έχει φέρει τον καρκίνο του δέρματος μέσα στη δεκάδα των πιο συχνών καρκίνων στην Ευρώπη.
Οι επιστήμονες μας καλούν να προσέξουμε το δέρμα μας, να το προστατεύσουμε με αντιηλιακά και να ελέγχουμε κάθε μικρή ή μεγάλη αλλαγή που εντοπίζουμε σε αυτό. Σκοπός τους είναι η καλύτερη ενημέρωση και περισσότερη ευαισθητοποίηση πάνω στην προστασία του δέρματός μας στους προσεχείς μήνες του καλοκαιριού.
Μιλώντας στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ο Δερματολόγος Κωνσταντίνος Δημητρίου επισημαίνει ότι «το μελάνωμα θεωρείται η πιο επιθετική και απειλητική μορφή καρκίνου του δέρματος, καθώς μπορεί να προκαλέσει γρήγορα μεταστάσεις. Ωστόσο, μπορεί να διαγνωστεί εύκολα και έγκαιρα μέσω μιας δερματολογικής εξέτασης».
Πώς εκδηλώνεται το μελάνωμα
Το μελάνωμα εκδηλώνεται σαν μια καφετί κηλίδα με μικρότερες κηλίδες ή μπορεί να εμφανιστεί σαν ένας δερματικός σπίλος σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, αλλάζοντας χρώμα, μέγεθος, υφή ή αιμορραγεί, ενώ εμφανίζεται και σε ασυνήθιστες περιοχές, όπως κάτω από το νύχι, στο βλεννογόνο που καλύπτει τη στοματική κοιλότητα, στον κόλπο ή τον πρωκτό.
Η εμφάνιση του μελανώματος οφείλεται στην υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ακόμη και αν το δέρμα είναι προστατευμένο με ρουχισμό ή αντηλιακό γαλάκτωμα, ο τύπος του δέρματος, το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων αλλά και οι ελιές στο δέρμα.
Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στο 1%-2% των κρουσμάτων μελανώματος. Αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν μελάνωμα διατρέχουν όσοι έχουν πάθει αρκετά ηλιακά εγκαύματα πριν από την ηλικία των 18 ετών, όσοι κάνουν συστηματικά σολάριουμ και υπερεκτίθενται στον ήλιο για να μαυρίσουν.
Οι περισσότεροι σπίλοι είναι ακίνδυνοι, αλλά χρειάζεται να τους παρακολουθούμε για τυχών διαταραχές που μπορεί να σηματοδοτούν το μελάνωμα.
Τι είναι οι σπίλοι
Οι σπίλοι, αλλιώς ελιές, είναι καλοήθεις αθροίσεις κυττάρων δερματικής προέλευσης με ποικίλα χαρακτηριστικά. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι φέρουν σπίλους στο σώμα τους. Αυτοί οι μη καρκινικοί (καλοήθεις) όγκοι είναι φωλιές κυττάρων χρωστικής ουσίας, μπορεί να είναι λείοι, να έχουν τρίχες, να είναι υπερυψωμένοι ή ζαρωμένοι. Νέοι σπίλοι μπορεί να εμφανιστούν μέχρι την ηλικία των 40, αλλά οι περισσότεροι εμφανίζονται μέχρι την ηλικία των 20, ενώ μερικοί σπίλοι εξαφανίζονται με την πρόοδο της ηλικίας.
Αυτοεξέταση
Καλό είναι να εξετάζουμε τακτικά το πρόσωπο, και κυρίως μύτη, χείλη, στόμα και αυτιά χρησιμοποιώντας καθρέφτη για καλύτερη οπτική, ενώ στη συνέχεια εξετάζουμε τα χέρια από τις μασχάλες μέχρι και τις περιοχές ανάμεσα στα δάχτυλα. Επιπρόσθετα εξετάζουμε την περιοχή του λαιμού, του στήθους και της πλάτης.
Ακολουθούμε τον οδηγό A-B-C-D της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας ούτως ώστε να καθορίσουμε αν είναι καρκινικοί οι σπίλοι. Αναζητούμε ακανόνιστα άκρα, αλλαγές στο χρώμα και στη διάμετρο που μεγαλώνει.
Α (Asymmetry) ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ του σπίλου Aν χωρίσουμε τον σπίλο σε κάθετο και οριζόντιο άξονα (γραμμή) το δεξί με το αριστερό και το πάνω με το κάτω τμήμα να μην είναι παρόμοια μεταξύ τους.
Β (Border) Αν το ΟΡΙΟ στην περιφέρεια του σπίλου έχει προσεκβολές σαν δάκτυλα ή δαντελωτή όψη θα πρέπει να μας οδηγήσει για περαιτέρω έλεγχο σε δερματολόγο.
C (Color) ΧΡΩΜΑ Αν δεν είναι ομοιόμορφο και έχει μεγάλη ποικιλία (πχ ένας ή περισσότεροι συνδυασμοί από μαύρα, καφέ, γκρι, μπλε, κόκκινα και λευκά στοιχεία) πρέπει να μας κινητοποιήσει
D (Diameter) ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ Αν είναι πάνω από 5-6 χιλιοστά επίσης θεωρείται σημείο για διερεύνηση
Ε (Evolution) Η ΕΞΕΛΙΞΗ των ABCD δηλαδή η αλλαγή τους σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα (συνήθως απο μήνες μέχρι έτος) είναι το πιο σημαντικό στοιχείο και πρέπει να απευθυνθούμε άμεσα σε δερματολόγο.
Μέτρα προστασίας
Αποφεύγεται η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, κυρίως κατά τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες. Αποφεύγεται η ηλιοθεραπεία ή/και το σολάριουμ.
Χρησιμοποιείτε αντιηλιακό γαλάκτωμα τουλάχιστον 20’ – 30’ πριν από την έκθεση στον ήλιο. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε πως τα αντιηλιακά γαλακτώματα δεν παρέχουν πλήρη προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Καλό είναι το σώμα να καλύπτεται με ανοικτόχρωμα, φαρδιά και μακριά ρούχα. Επιπρόσθετα φοράμε γυαλιά ηλίου και πλατύγυρο καπέλο.
Απαγορεύεται η έκθεση στον ήλιο για βρέφη ηλικίας έως 6 μηνών.
Τακτικός αυτοέλεγχος. Να απευθυνθείτε στο γιατρό σας σε περίπτωση που παρατηρήσετε κάποια αλλαγή στο σώμα σας.