Τσερνόμπιλ: Το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στην Ιστορία

Διεθνής Ημέρα Μνήμης για την Καταστροφή στο Τσερνόμπιλ

26 Απριλίου 1986, νωρίς το πρωί, ο αντιδραστήρας 4 του πυρηνικού εργοστασίου του Τσερνόμπιλ εξερράγη, και τα Ηνωμένα Έθνη τονίζουν πως προκάλεσε «τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας». Ήταν το ατύχημα που η πυρηνική βιομηχανία είπε ότι δεν θα συνέβαινε ποτέ. Το εργοστάσιο που πήρε το όνομά του από την πόλη του Τσέρνομπιλ, μπήκε σε λειτουργία για τη Σοβιετική Ένωση το 1977 ως πρότυπο πυρηνικό εργοστάσιο.

Το ατύχημα ήταν τόσο καταστροφικό που διατάραξε σοβαρότατα την Υγεία των ανθρώπων, την Οικονομία και το Περιβάλλον.

Άμεση διαχείριση της κρίσης

Μετά το ατύχημα, οι Αρχές ξεκίνησαν τις εργασίες εξάλειψης των συνεπειών, προκειμένου να αποφευχθεί μια καταστροφή μεγαλύτερης κλίμακας, αφού ο κίνδυνος για ολόκληρο τον πλανήτη ήταν τόσο μεγάλος που θα μπορούσε να επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι δεν συνειδητοποιούσαν καν ότι η ζωή τους βρισκόταν σε θανάσιμο κίνδυνο.

Από την έκρηξη πέθαναν δύο εργάτες του σταθμού, οι οποί δεν ήταν τα μόνα θύματα, αφού μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και τα εγκαύματα πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο. Μέχρι το 2004 διαπιστώθηκαν επιπλέον 19 θάνατοι που συνδέονται άμεσα με το ατύχημα. Η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων επιβαρύνθηκε από τη ραδιενέργεια και οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν. 

Σήμερα, οι πιο βλαβερές ουσίες έχουν αποσυντεθεί. Παρόλα αυτά, ορισμένα επιβλαβή υλικά, όπως το καίσιο και το πλουτώνιο, θα παραμείνουν στο Περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα σε χαμηλά ποσοστά, για εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια. Η καταστροφή του Τσερνομπίλ, έδειξε πως η μόλυνση του περιβάλλοντος δεν έχει σύνορα. Έτσι, με σκοπό την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, η ΕΕ αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη πολιτικών και τη σύναψη διεθνών συμφωνιών για τον περιορισμό της απειλής περιβαλλοντικών καταστροφών. Τα ραδιενεργά ισότοπα που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα από το Τσερνόμπιλ και που ακόμα υπάρχουν, δείχνουν ότι 30 χρόνια μετά η καταστροφή συνεχίζεται.

Η ΕΕ εργάζεται για την προστασία του περιβάλλοντος μέσα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Έρευνας για τη Ρύπανση αλλά και για τον καθορισμό και την επιβολή περιβαλλοντικών προτύπων. Επίσης, το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Πολιτικής εργάζεται για τη βελτίωση της νομοθεσίας σε περιβαλλοντικά θέματα.

Πράγματα που ίσως δεν γνωρίζουμε για την καταστροφή στο Τσερνόμπιλ:

1. Περίπου 5 εκατ. άνθρωποι ζουν ακόμα σε περιοχές εκτεθειμένες σε ραδιενέργεια.
2. Η ποσότητα ραδιενέργειας που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα είναι σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από τη ραδιενέργεια που απελευθερώθηκε από τις δύο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα μαζί.
3. Το Πριπιάτ, η κοντινότερη πόλη, εκκενώθηκε δύο μέρες μετά την καταστροφή και πολλοί άνθρωποι είχαν ήδη εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας.
4. Η ραδιενεργή βροχή έφτασε μέχρι την Ιρλανδία. Επηρεάστηκαν περισσότερο η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Ρωσία αφού απορρόφησαν το 63% της ρύπανσης από το ατύχημα.
5. Στο Πριπιάτ -μετά τη φυγή των κατοίκων λόγω των υψηλών ποσοστών ραδιενέργειας- λύκοι, κατοικούν στην πόλη άγρια άλογα, κάστορες, αγριογούρουνα και άλλα ζώα.
6. Τα ζώα που ζουν μέσα στην αποκλεισμένη ζώνη 30 χιλιομέτρων γύρω από το Τσερνόμπιλ έχουν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, αυξημένες γενετικές μεταλλάξεις αλλά και χαμηλό ποσοστό γεννήσεων.
7. Μετά το ατύχημα οι υπόλοιποι τρεις αντιδραστήρες του εργοστασίου λειτούργησαν για άλλα 13 χρόνια.
8. Το δάσος κοντά στο σημείο της καταστροφής ονομάζεται «Κόκκινο Δάσος», γιατί τα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας σκότωσαν τα δέντρα και κάλυψαν μεγάλες εκτάσεις με το έντονο κόκκινο χρώμα του νεκρού πεύκου.
9. Πλέον μπορεί κάποιος να ταξιδέψει στην αποκλεισμένη ζώνη του Τσερνόμπιλ, με τα ταξιδιωτικά πρακτορεία να οργανώνουν ημερήσιες εκδρομές στην εγκαταλελειμμένη πόλη του Πριπιάτ.
10. Το Πριπιάτ συνεχίζει να έχει υψηλά επίπεδα ρύπανσης και θα παραμείνει εγκαταλελειμμένο, αφού το πλουτώνιο χρειάζεται περισσότερα από 24.000 χρόνια για να μειωθεί η έντασή του μόλις στο μισό.
11. Η ραδιενέργεια ήταν τόσο ισχυρή που τα μάτια του πυροσβέστη VladimirPravik έγιναν μπλε από καφέ.
12. Η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα που ενημέρωσε τον κόσμο για την καταστροφή, ενώ η Σοβιετική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να κρατήσει την έκρηξη στο Τσερνόμπιλ μυστική.
13. Στις ρυπασμένες περιοχές, το Τσερνόμπιλ επηρεάζει όλες τις πλευρές της ζωής των ανθρώπων. Η ραδιενέργεια είναι στο φαγητό, στο γάλα, στο νερό, στα σχολεία, στα πάρκα, στις παιδικές χαρές.