Μετά από 18 χρόνια προβλημάτων και ταλαιπωριών το χαλούμι, επιτέλους, γίνεται και επίσημα προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (Π.Ο.Π.). Σύμφωνα με το έγγραφο για το χαλούμι που εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή της Κομισιόν, ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι παραγωγοί θα υπόκεινται σε κοινό μηχανισμό ελέγχου, ο οποίος θα διασφαλίζει την συμμόρφωση με τις προδιαγραφές του προϊόντος.
Η προσπάθεια εγγραφής του χαλουμιού στο μητρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης αποτέλεσε μια διαχρονική προσπάθεια της Κύπρου, με τις συζητήσεις να είχαν ξεκινήσει ένα χρόνο πριν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως η κατοχύρωση του χαλουμιού συνοδεύτηκε από ανησυχίες και αντιδράσεις για το δικαίωμα των τουρκοκύπριων παραγωγών να εξάγουν το χαλούμι. Συγκεκριμένα ο Σύνδεσμος τυροκόμων διαμηνύει ότι το χαμηλό κόστος παραγωγής στα κατεχόμενα δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό για τους ελληνοκύπριους παραγωγούς.
Η κυβέρνηση πάντως διαβεβαιώνει πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, καθώς η υποχρέωση για τήρηση των ευρωπαϊκών προδιαγραφών θα υποχρεώσει τους Τουρκοκύπριους να αυξήσουν το κόστος παραγωγής.
Παράλληλα, ο Υπουργός Γεωργίας κος Κώστας Καδής σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε για το όλο θέμα ανέφερε ότι η εμπορία του χαλουμιού από τα κατεχόμενα θα γίνεται κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.
Συγκεκριμένα, για το όλο ζήτημα ανέφερε: «Όλα αυτά που ακούγονται ότι θα έρχονται από την Τουρκία είτε γάλα είτε ζώα, καταρρίπτονται και είναι εντελώς αβάσιμα. Δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Μάλιστα, για να διασφαλιστεί ότι η περιοχή των κατεχομένων εξυγιαίνεται από ζωονόσους, για ένα χρονικό διάστημα δεν θα γίνεται εμπορία. Θα πρέπει να πιστοποιηθεί από τον διεθνή οργανισμό, ο οποίος θα ελέγχει την κατάσταση στα κατεχόμενα, ότι όντως (τα κατεχόμενα) θα έχουν απαλλαχθεί από οποιαδήποτε σχέση, είτε με ζωονόσους είτε με εισαγωγές προϊόντων ή ζώων από την Τουρκία. Επίσης, για να μπορεί ένα προϊόν να παίρνει τη σφραγίδα του ΠΟΠ και να τυγχάνει εμπορίας, απαιτεί πολύ υψηλού επιπέδου προδιαγραφές. Για να επιτευχθούν αυτές οι προδιαγραφές είναι προφανές ότι θα αυξηθεί και το κόστος παραγωγής. Άρα, δεν θεωρώ ότι θα μιλάμε για διαφορά στον ανταγωνισμό. Αλλά αυτό που θέλω να επισημάνω είναι το εξής: Από την αγορά θα φύγουν όλα τα προϊόντα μιμητισμού που υπάρχουν σήμερα. Θεωρούμε ότι η προσθήκη προϊόντων από τα κατεχόμενα θα είναι ένα μικρό κλάσμα των προϊόντων που θα αποσυρθούν από την αγορά με το όνομα χαλούμι. Άρα ουσιαστικά στον ανταγωνισμό έχουμε μόνο να κερδίσουμε. Επίσης είναι και ένα μήνυμα προς τους συμπατριώτες μας, ότι μέσα από τη σωστή λειτουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορούν να έχουν και οι ίδιοι όφελος».
Ένα πολύ σημαντικό γεγονός είναι το ότι τα κέρδη των εξαγωγών από το «λευκό χρυσό» της Κύπρου είναι τεράστια και χρόνο με το χρόνο αυξάνονται ξεπερνώντας – μόνο το 2019- τα 220 εκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που επεξεργαστήκαμε το 2019 οι εξαγωγές χαλουμιού στο εξωτερικό έφεραν 223,6 εκατομμύρια ευρώ σημειώνοντας σημαντική αύξηση από το 2018 όπου και τα έσοδα των εξαγωγών του χαλουμιού έφτασαν τα 194 εκατομμύρια ευρώ. Το 2017 τα έσοδα από τις εξαγωγές του χαλουμιού ανήλθαν σε 155,8 εκατομμύρια ευρώ.