Το 2002 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης, κατά τη διάρκεια διεθνούς συνδιάσκεψης. Η ιδέα για την καθιέρωση μιας Παγκόσμιας Ημέρας για την Γονεϊκή Αποξένωση ξεκίνησε από τον Καναδά το 2005 και γρήγορα απέκτησε παγκόσμιο χαρακτήρα.
Το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης ή Αλλοτρίωσης είναι φαινόμενο που παρατηρείται σε παιδιά, τα οποία δεν επιθυμούν επαφή με κάποιον από τους δύο γονείς. Αυτό εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά χωρισμένων γονέων. Εκδηλώνεται με άγχος, νευρικότητα, κατάθλιψη, αδιαφορία προς τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια, εχθρότητα και απέχθεια, αναφέρει στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ η Εγγεγραμμένη Σχολική Ψυχολόγος Στέλλα Χατζημιχαήλ.
«Η αποξένωση του γονέα, κάποιες φορές είναι εμφανής από την άρνηση του παιδιού να συναντήσει ένα εκ των δύο γονέων. Αν και πολλοί ειδικοί Ψυχικής Υγείας ασχολήθηκαν με το φαινόμενο αυτό, εντούτοις ο Gardener ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «γονική αποξένωση». Πολλοί ήταν οι επαγγελματίες υγείας που έδειξαν ενδιαφέρον να μελετήσουν το φαινόμενο όμως παρουσιάστηκαν αρκετές αμφιβολίες εάν πρόκειται για σύνδρομο αφού δεν καταγράφεται ως σύνδρομο στο εγχειρίδιο των Ψυχικών διαταραχών DSM-5», εξηγεί. Παράλληλα τονίζει ότι φαίνεται πως είναι μια κατάσταση που προκύπτει μετά από έντονα συγκρουσιακά διαζύγια, «όπου ένα παιδί παρουσιάζει συνεχή κριτική και εκφράζεται με προσβλητικά σχόλια ως προς τον ένα εκ των δύο γονέων, χωρίς να υπάρχει εμφανής λόγος. Βέβαια, αυτή η συμπεριφορά κάποιες φορές προκύπτει λόγω ποικίλων παραγόντων, όπως για παράδειγμα εάν ο γονέας που διαμένει με το παιδί, διαβάλει τον άλλον γονέα που μετακόμισε σε διαφορετικό σπίτι και ο δεύτερος γονέας με την σειρά του αντεπιτίθεται στα σχόλια του πρώτου γονέα, δημιουργώντας περεταίρω σύγχυση στο παιδί ή όταν ο ένας εκ των δύο γονέων συγκατοικεί με νέο σύντροφο ή αυστηρότεροι κανόνες από τον ένα γονέα ή και την παραμέληση του παιδιού από τον γονέα».
Συμπεριφορές των γονιών
- Παρουσιάζει τον άλλον γονέα ως ανεπαρκή ή αδιάφορο
- Έχει την πεποίθηση ότι το παιδί δεν χρειάζεται τον άλλον γονέα, δημιουργώντας εμπόδια κατά την επικοινωνία του παιδιού με τον άλλον γονέα ή παρεμβαίνει κατά την διαμονή του με τον δεύτερο γονέα προκαλώντας προβλήματα.
- Εμπλέκει το παιδί σε συζητήσεις που δεν θα έπρεπε όπως για παράδειγμα τους λόγους του διαζυγίου ή για τα οικονομικά ζητήματα.
- Ανάκριση του παιδιού για να μάθει τα πάντα σχετικά με την διαμονή του με τον άλλον γονέα, με αποτέλεσμα να μάθει ο πρώτος που πήγαν, τι είπαν, τι έκαναν, ώστε μετά να μπορεί να σχολιάσει.
- Μη σαφή όρια, ο ένας γονέας ίσως παρουσιάσει αυστηρότερους κανόνες, ενώ ο άλλος είναι ελαστικός με το παιδί, χωρίς καθόλου οριοθέτηση.
- Ενθάρρυνση του παιδιού από τον ένα εκ των δύο γονέων να κριτικάρει το άλλον γονέα.
Αποτελέσματα στα παιδιά
- Μίσος προς τον γονέα που αποξενώθηκε
- Άρνηση για επίσκεψη ή να επικοινωνήσει με τον γονέα
- Δεν παρουσιάζει καμιά ενοχή ως προς την συμπεριφορά του προς τον γονέα που αποξενώθηκε.
- Συμμαχεί με τον γονέα που αποξενώνει τον δεύτερο, επαναλαμβάνοντας τα λόγια του γονέα ή υιοθετεί τις σκέψεις ή επιχειρήματα του.
- Παρακολουθεί τον γονέα και αναφέρει στον γονέα που συμμαχεί λεπτομέρειες για την συμπεριφορά του δεύτερου.
- Δυσκολία για δημιουργία στενών δεσμών
- Δυσκολίες στη διαχείριση θυμού, συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης , διαταραχές στον ύπνο ή στην όρεξη ή και αυτοκτονικός ιδεασμός.
Καταλήγοντας η κα Χατζημιχαήλ αναφέρει πως είναι σημαντικό να λαμβάνονται συμβουλευτικές υπηρεσίες από επαγγελματία Ψυχικής Υγείας για τη διαχείριση του διαζυγίου, τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά. Είναι σημαντικό οι γονείς να είναι σύμμαχοι και όχι απέναντι ο ένας στον άλλον, αποξενώνοντας το παιδί τους. Ακόμη, είναι σημαντικό να υπάρχουν κοινές αποφάσεις για την διαπαιδαγώγηση του παιδιού, σαφή όρια και κανόνες.