Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σημαντικά κατά το 2020 λόγω της ανάγκης για ρευστότητα του κράτους προς αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Σε συνάρτηση με το υφιστάμενο υψηλό επίπεδο, στο οποίο βρισκόταν πριν την κρίση, η πορεία του δημόσιου χρέους αποτελεί δυνητικό κίνδυνο στη χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Η διασύνδεση της κυβέρνησης με τον εγχώριο τραπεζικό τομέα, μέσω της συσσώρευσης κυβερνητικών ομολόγων στους ισολογισμούς των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων, αποτελεί πιθανό κίνδυνο για την οικονομία. Η διαφύλαξη της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους καθώς και η διατήρηση του αξιόχρεου της Κυπριακής Δημοκρατίας σε επενδυτική βαθμίδα είναι καίριας σημασίας για τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, έτσι ώστε να αποφευχθούν δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις, όπως για παράδειγμα η αύξηση στο κόστος δανεισμού του κράτους και η συνεπακόλουθη αύξηση στα τραπεζικά δανειστικά επιτόκια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, καθώς και η ενδεχόμενη αύξηση στις κεφαλαιακές απαιτήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Συγκεκριμένα, το δημόσιο χρέος διαμορφώθηκε στο 119,5% του ΑΕΠ τον Σεπτέμβριο του 2020, καταγράφοντας σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2019 (96,5% του ΑΕΠ). Αυτό οφείλεται κυρίως στη σημαντική συρρίκνωση στο ΑΕΠ μέχρι και το τρίτο τρίμηνο του 2020 καθώς και στην αύξηση του δημόσιου δανεισμού.
Σε ονομαστικούς όρους, το δημόσιο χρέος έφτασε στα €25,4 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2020, καταγράφοντας αύξηση σε σύγκριση με €21,3 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2019. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στις εκδόσεις δημόσιου χρέους στις οποίες προέβη το κράτος για κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών που δημιούργησε η πανδημία. Tο δημόσιο χρέος παραμένει υψηλότερο από τους αντίστοιχους μέσους δείκτες της ζώνης του ευρώ ύψους 97,3% και της ΕΕ ύψους 89,8% κατά τον Σεπτέμβριο του 2020.
Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι τo δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί σημαντικά τα επόμενα έτη λόγω των εκτιμήσεων για ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με το γραφείο διαχείρισης δημοσίου χρέους, η περίοδος 2021-2023 χαρακτηρίζεται από διαχειρίσιμες χρηματοδοτικές ανάγκες, παρά την επίδραση της πανδημίας στα δημόσια οικονομικά. Εντούτοις, χρειάζεται συνετή δημοσιονομική πολιτική, δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος είναι πολύ υψηλό και ως εκ τούτου, η διατήρηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Η ρευστότητα του ταμείου του κράτους ενισχύεται από την άντληση κεφαλαίων μέσω των προγραμμάτων στήριξης που εξέδωσε η ΕΕ καθώς και από την έκδοση ομολόγων που προέβη το κράτος κατά το 2020. Παράλληλα, το κράτος προχώρησε, κατά τις αρχές Φεβρουαρίου του 2021, στην έκδοση νέου 5-ετούς ομολόγου ύψους €1 δισ., για σκοπούς αναχρηματοδότησης του χρέους καθώς και ενίσχυσης της ρευστότητας του κράτους εν μέσω πανδημίας.
Η εξάπλωση του ιού σε όλο τον πλανήτη και η κήρυξη σε πανδημία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στα μέσα Μαρτίου του 2020, επηρέασε αρνητικά τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της ζώνης του ευρώ, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, οι οποίες αυξήθηκαν απότομα, αλλά προσωρινά, σε πολύ υψηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, η εν λόγω αναταραχή είχε ως αποτέλεσμα να τριπλασιαστούν οι αποδόσεις ορισμένων κρατικών ομολόγων της Κύπρου μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων, ωθώντας έτσι το κόστος δανεισμού της Δημοκρατίας σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα.