Στην Κύπρο το 2021 η συρρίκνωση της οικονομίας λόγω κορωνοϊού ήταν βραχύβια, με την ανάκαμψη να καλύπτει το χαμένο έδαφος του 2020.
Παράλληλα αυτό που χαρακτήρισε το 2021 στα οικονομικά στη χώρα μας ήταν η λήψη κάποιων σημαντικών διαρθρωτικών αποφάσεων, που αναμένεται να ενδυναμώσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας δούμε ποιες αποφάσεις έλαβε το κράτος το 2021 για να βγάλει την οικονομία από το λαβύρινθο της Πανδημίας:
Σε υψηλά επίπεδα ανήλθε ο πληθωρισμός, κυρίως λόγω της μεγάλης ανόδου της τιμής της ενέργειας, αναγκάζοντας την κυπριακή Κυβέρνηση να προχωρήσει στη μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα από το 19% στο 5%, σε ευάλωτα νοικοκυριά για περίοδο έξι μηνών.
Σημαντικές εξελίξεις στην χρονιά που φεύγει είχαμε σε επίπεδο πολιτικών διαρθρωτικών αποφάσεων. Ο λόγος για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους €1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το εθνικό σχέδιο είναι συνδεδεμένο με μια σειρά μεταρρυθμίσεων, που θα ενισχύσουν ανθεκτικότητα της οικονομίας. Παράλληλα, το σχέδιο «Κύπρος το Αύριο» έχει ενσωματώσει και τη μακροχρόνια στρατηγική του Συμβουλίου Ανάπτυξης και Οικονομίας γνωστό ως «Όραμα 2025» που αποσκοπεί στην διαφοροποίηση του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας με μια πιο ισορροπημένη κατανομή των παραγωγικών τομέων.
Κρίσιμης σημασίας για το μέλλον είναι επίσης οι δράσεις που αφορούν τη πράσινη μετάβαση αλλά και την υιοθέτηση της ψηφιακής τεχνολογίας. Μόνο μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα διατεθούν συνολικά πέραν των 280 εκατομμυρίων ευρώ για την ψηφιακή μετάβαση, ποσό που αντιστοιχεί στο 23% του συνολικού προϋπολογισμού του εν λόγω Σχεδίου.
Η ψηφιακή μετάβαση σχετίζεται μεταξύ άλλων στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κεντρικής Κυβέρνησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στον ψηφιακό μετασχηματισμό του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, στην ανάπτυξη διασυνοριακών υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας, στην επέκταση των δικτύων υπερ-υψηλών ταχυτήτων σε όλη την Κύπρο, περιλαμβανομένων απομακρυσμένων ή μη καλυπτόμενων περιοχών και στην ψηφιακή σύνδεση Κύπρου – Ελλάδος με υποθαλάσσιο καλώδιο οπτικών ινών.
Επιπλέον, κατά το 2021 στηρίχθηκαν 210 χιλιάδες εργαζόμενοι, αυτοτελώς εργαζόμενοι και άνεργοι που επηρεάστηκαν από τις συνέπειες της πανδημίας, με ποσό πέραν των €760 εκατομμυρίων από τον Μάρτιο 2020 μέχρι το τέλος του 2021 μέσω των Ειδικών Σχεδίων που υλοποιούνται από το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επιπρόσθετα, έχουν στηριχθεί επιχειρήσεις που έχουν επηρεαστεί με εφάπαξ χορηγίες για τα λειτουργικά τους έξοδα με ποσά που υπερβαίνουν τα €160 εκατ.
Η συγκράτηση της ανεργίας επέτρεψε την έναρξη του διαλόγου μεταξύ της Κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων να ξεκινήσουν τον διάλογο για την θέσπιση του κατώτατου μισθού, για πρώτη φορά μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας.
Το 2021 οι κυπριακές αρχές εξήγγειλαν την πρόθεσή τους για μια φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία θα συνδυάσει την εισαγωγή τελών προς επίτευξη των πράσινων στόχων της χώρας, σε συνδυασμό με την άνοδο του εταιρικού φόρου και της διαφοροποίησης άλλων φορολογικών επιβαρύνσεων (λογιζόμενη κατανομή μερισμάτων, τέλος επιχειρήσεων). Η κίνηση αυτή γίνεται μετά τη συμφωνία των κρατών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Τέλος το 2021 ήταν και η χρονιά που έγιναν αποφασιστικά βήματα για την μείωση του ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφια επίπεδα, ενός σημαντικού ορόσημου, μετά την κρίση του 2013. Ήδη η Τράπεζα Κύπρου με την τρίτη συναλλαγή πώλησης ΜΕΔ “Helix 3” μείωσε το ποσοστό της στο 8,6% του συνολικού της δανειακού χαρτοφυλακίου, ενώ η Ελληνική Τράπεζα αναμένεται να το πετύχει εντός του επόμενου έτους με την ολοκλήρωση του “project Starlight”.
Αναλυτικότερα, από την κορύφωσή τους στις αρχές του 2015, τα “κόκκινα” δάνεια υποχώρησαν σε ποσοστό 82% ή κατά €22 δισεκατομμύρια.
Φυσικά υπάρχει προβληματισμός στην οικονομική πορεία λόγω της εμφάνισης της μετάλλαξης Όμικρον ενώ ερωτηματικά εκ νέου προβάλλουν στον ορίζοντα για την τουριστική βιομηχανία, η οποία θα εξαρτηθεί τόσο από επιδημιολογική εικόνα της χώρας μας.