*Γράφει ο Dr. Andrey Afanasiev, Associate Professor, CIIM
Πολλοί άνθρωποι έχουν την αίσθηση ότι η ζωή τους παρέμεινε σε στασιμότητα αφότου ξεκίνησε η πανδημία COVID-19. Ταυτόχρονα, ο κόσμος κινείται πρόσω ολοταχώς. Ενίοτε, είναι δύσκολο να ακολουθήσει κανείς την ταχύτητα με την οποία αναδύονται αλλαγές αλλά και να συλλάβει το είδος των προκλήσεων. Κινούμαστε ολοένα και ταχύτερα, από την Χρυσή Εποχή, την Εποχή των Ηρώων και την Εποχή του Σιδήρου, στην Ψηφιακή Εποχή.
Τον Μάρτιο 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Ψηφιακή Πυξίδα διασυνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της ψηφιακής δεκαετίας, μέχρι το 2030. Η Ψηφιακή Πυξίδα καθορίζει τέσσερα βασικά σημεία του ορίζοντα της ψηφιακής εξέλιξης: ψηφιακές δεξιότητες, ψηφιακές υποδομές, ψηφιοποίηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ψηφιοποίηση της διακυβέρνησης. Αυτές οι τέσσερις διαστάσεις επεκτείνονται τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία. Άπασες οι πτυχές της καθημερινότητας αναμένεται να υποστούν μεταβολή.
Οι ψηφιακές καινοτομίες, ως αντικείμενο πολιτικής προτεραιότητας, θα προάγονται, η δε συντέλεσή τους θα διευκολύνεται και θα επιταχύνεται από την Κυβέρνηση. Η πραγμάτωση και η υλοποίησή τους θα προσεγγίζονται με πιο συγκροτημένο τρόπο, εστιάζοντας στον σκοπό.
Οι βασικοί στρατηγικοί και ψηφιακοί στόχοι που έχουν καθοριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέχρι το 2030, είναι οι ακόλουθοι:
- δεξιότητες: 80% του πληθυσμού να διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, οι επαγγελματίες ψηφιακής τεχνολογίας με υψηλά προσόντα να ανέλθουν αριθμητικά στα 20 εκατομμύρια,
- υποδομές: όλες οι κατοικημένες περιοχές να εξυπηρετούνται από το δίκτυο 5G, να επιτευχθεί ποσοστό 20% της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών, να εισαχθεί ο κβαντικός υπολογιστής μέχρι το 2025,
- επιχειρήσεις: 75% των εταιρειών να αναλαμβάνουν παροχή υπηρεσιών νεφοϋπολογιστικής, διαχείριση δεδομένων μεγάλου όγκου, τεχνητή νοημοσύνη, 90% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να διαθέτουν ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης,
- υπηρεσίες κοινής ωφελείας: 100% διαδικτυακή πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας, 100% διαδικτυακή πρόσβαση στα ιατρικά αρχεία, 80% των πολιτών να κάνουν χρήση ψηφιακής ταυτότητας (λύση ταυτοποίησης).
Οι προαναφερθέντες είναι στόχοι υψηλής στάθμης. Θα πυροδοτήσουν αλυσίδα καινοτομιών, όπως το ψηφιακό ΕΥΡΩ, εταιρείες χρηματοοικονομικού/τεχνικού αντικειμένου, την ενιαία ψηφιακή ευρωπαϊκή αγορά κλπ. Ας εξετάσουμε το παράδειγμα της βιομηχανίας «της θάλασσας και του ηλίου» ήτοι Τουρισμός και Φιλοξενία που αποτελεί ένα βασικό πυλώνα της κυπριακής οικονομίας. Τώρα, οι τουρίστες ήδη κάνουν χρήση των μικροσυσκευών τους, από τις ξαπλώστρες τους, μέσα στη θάλασσα, ακόμη και κάτω από το νερό. Ταυτόχρονα, αναμένοντα καινοτομίες σε όλη την αλυσίδα παροχής υπηρεσιών, όπως: αγορά αεροπορικών εισιτηρίων, κρατήσεις σε ξενοδοχεία, κλήση σε ταξί, επικοινωνία με κάποιο αντιπρόσωπο, κλπ. Είναι δύσκολο να αναφέρουμε, ακόμη και να φανταστούμε όλες τις επερχόμενες ψηφιακές καινοτομίες.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγήθηκε βαθμιαία μεταβολή προς την ψηφιακή δεκαετία, η οποία μεταφράζει τις προαναφερθείσες ψηφιακές φιλοδοξίες σε ένα αντιληπτό μηχανισμό παράδοσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ετοιμάσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από κοινού με τα Κράτη Μέλη, τροχιά επίτευξης έκαστου στόχου. Τα Κράτη Μέλη θα προσχεδιάσουν, στην συνέχεια, τον εθνικό στρατηγικό οδικό χάρτη και τροχιά επίτευξης αυτών των στόχων. Θα πρέπει να διεξαχθεί συζήτηση σε εθνικό επίπεδο, επειδή πρέπει να ληφθεί υπόψη αριθμός εθνικών πόρων, συγκριτικών πλεονεκτημάτων, σημεία αφετηρίας, καθώς και άλλοι συναφείς παράμετροι.
Ο ετήσιος συνεργασιακός κύκλος που προτείνεται από την ψηφιακή διαδρομή, περιλαμβάνει εποπτική πρόοδο, κάνοντας χρήση του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI). Ο DESI είναι ένας σύνθετος δείκτης που δημοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2014.
Στην έκδοση του δείκτη DESI για το 2020, η Κύπρος κατατάσσεται 24η ανάμεσα στα 28 Κράτη Μέλη της ΕΕ, πράγμα που συνεπάγεται ότι πρέπει να γίνει πολλή δουλειά. Ο δείκτης DESI θα χρησιμεύσει, πρόσθετα και ως βάση ανάλυσης για τους σκοπούς της έκθεσης ευρωπαϊκής εμβέλειας με αντικείμενο το “Κράτος Ψηφιακής Δεκαετίας”.
Η διαδρομή προς την ψηφιακή δεκαετία αναδεικνύει τις προβλέψεις αναφορικά με πολυκρατικούς σχεδιασμούς. Παραδείγματα αυτών των πολυκρατικών σχεδιασμών είναι: η επόμενη γενιά αξιόπιστων επεξεργαστών χαμηλής ισχύος, οι πανευρωπαϊκοί διάδρομοι 5G, οι υπερυπολογιστές και οι κβαντικοί υπολογιστές, το εξαιρετικά ασφαλές κβάντο και οι επικοινωνιακές υποδομές διαστημικής τεχνολογίας, η τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι κόμβοι ψηφιακής τεχνολογίας κλπ.
Η Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία Ψηφιακής Υποδομής (EDIC) αποτελεί ένα νέο εργαλείο, το οποίο προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να απλοποιηθεί η υλοποίηση των πολυκρατικών σχεδιασμών, όπου άλλα υπάρχοντα νομικά πλαίσια ενδεχομένως να μην είναι κατάλληλα. Έκαστη κοινοπραξία θα διαθέτει τη δική της νομική προσωπικότητα, σώμα διακυβέρνησης, καταστατικό και έδρα σε κάποιο συμμετέχον Κράτος Μέλος.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανακοινώσει τη θέσπιση Διακήρυξης Ψηφιακών Αρχών. Εντός 6 μηνών μετά την ισχύ του Προγράμματος Πολιτικής Ψηφιακής Δεκαετίας, τα Κράτη Μέλη θα καταθέσουν εισηγητική πρόταση με εθνικούς στρατηγικούς οδικούς χάρτες, ώστε να επιτευχθούν οι ψηφιακοί στόχοι σε εθνικό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναθεωρήσει τους ψηφιακούς στόχους μέχρι το 2026.
Ταυτόχρονα, η ζωή δεν μπορεί να είναι παρά μόνο ψηφιακή. Για να διατηρηθεί η ισορροπία στην ζωή μας, καλό είναι να πάρουμε στοιχεία και από την Χρυσή Εποχή και από την Εποχή των Ηρώων αλλά και από την Εποχή του Σιδήρου.
*Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικών και Διαχείρισης Κινδύνου, Διευθυντής του προγράμματος MSc in Financial Services, στο Cyprus International Institute of Management CIIM