Η Γιούλια Πάεβσκα, γνωστή ως «Τάιρα», που αιχμαλωτίστηκε από τους Ρώσους, θεωρείται εθνική ηρωΐδα στην Ουκρανία. Ήταν το 2014 όταν βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης στον πόλεμο που είχε ως αποτέλεσμα την προσάρτηση της Κριμαίας από τους Ρώσους. Από τότε η Γιούλια βρίσκεται στο μέτωπο, όποτε την καλεί το πατριωτικό καθήκον, στη Μαριούπολη, στο Κίεβο, οπουδήποτε στην Ουκρανία.
Η Ουκρανή κομάντο, όπως την αποκαλούν τα περισσότερα διεθνή μέσα ενημέρωσης, συνελήφθη και βρίσκεται αιχμάλωτη στα χέρια των Ρώσων εισβολέων και η αγωνία για την τύχη της μεγαλώνει όσο το Κρεμλίνο την κρατά δέσμια.
Ο φόβος μήπως δεν αντέξει στα βασανιστήρια, εκφράζεται καθημερινά από τους συγγενείς της στα κοινωνικά δίκτυα, όπως και από τη στενή φίλη της, Έλενα Μαντή, που τη γνωρίζει από 18 ετών και δίνει από την Ελλάδα τον δικό της αγώνα για την απελευθέρωση της «Τάιρα», όπως είναι το αγωνιστικό όνομα της Γιούλια Πάεβσκα.
Η φιλία τους μετρά 30 χρόνια, από το 1992 που η κ. Μαντή ζούσε στο Κίεβο. Στη συνέχεια, όμως επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και διαμένει πλέον, ωστόσο η ανησυχία για την τύχη της Τάιρα, που χρειάζεται καθημερινή φαρμακευτική αγωγή λόγω προβλημάτων υγείας, τη συνοδεύει καθημερινά.
«Εύχομαι να μην την έχουν μεταφέρει στη Ρωσία» δηλώνει στο Θέμα η κ. Μαντή, που μαζί με τον σύζυγο και την 18χρονη κόρη της Τάιρα έχουν οργανώσει ειδική εκστρατεία, ανά την Ευρώπη, με την κωδική ονομασία «απελευθέρωση της Τάιρα».
Η σκέψη της Έλενας Μαντή είναι καθημερινά στους συγγενείς και τους φίλους της στην Ουκρανία, ενώ χαρακτηρίζει «εξωπραγματικά» όσα εκτυλίσσονται από τον Φεβρουάριο, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
Σε δραματικό τόνο αναφέρεται στις περιπτώσεις εκείνες που ενήλικες και παιδιά μεταφέρονται με τη βία από την ανατολική Ουκρανία στη Ρωσία, κάτι που – όπως σημειώνει – ισοδυναμεί με απαγωγή.
Η οδύνη την κυριεύει, δε, κάθε φορά που μαθαίνει ότι ο κατάλογος των αιχμαλώτων μεγαλώνει και μαζί με αυτόν ενισχύεται το ήδη τεταμένο αίσθημα ανασφάλειας. Ένα από τα ονόματα στους καταλόγους αιχμαλώτων κι αυτό της 52χρονης Τάιρα.
Ποια είναι, όμως, η γυναίκα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης τα τελευταία οκτώ χρόνια, έχοντας βοηθήσει 600 αμάχους και στρατιώτες;
Στις προκλήσεις, τους αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς, την αμφισβήτηση εδαφών, η Τάιρα δίνει πάντα το στίγμα της. Η παρουσία της ηχηρή όπως και το αποτύπωμά της σε μια Ουκρανία που περνά έναν Γολγοθά δοκιμασιών και βασίζεται, σε μεγάλο βαθμό, στους εθελοντές για να στηρίξει την άμυνά της.
Βλέποντας κανείς φωτογραφίες της Τάιρα, διαπιστώνει, από την πρώτη στιγμή, την πλούσια αγωνιστική της δράση. Κρατά σπαθί, βοηθά αμάχους και στρατιώτες, ενώ δεν φεύγει από το πλάνο την ώρα που τα πυρά πέφτουν δίχως έλεος.
Προτού περάσει στο πεδίο των μαχών, είχε διακριθεί στην πολεμική τέχνη αϊκίντο, την οποία επέλεξε στη συνέχεια να διδάξει. Όσο περνούσαν τα χρόνια και συνέλεγε εμπειρίες από εμπόλεμες ζώνες, αποφάσισε να διαγωνιστεί και τελικά διακρίθηκε στην αθλητική διοργάνωση Invictus, στη Χάγη, ως βετεράνος πολέμου. Το παζλ της μαχητικότητάς της συμπληρώνει και ο τίτλος «Ήρωας του Ουκρανικού Λαού» που έχει λάβει.
Όταν δόθηκε το σήμα για τη ρωσική εισβολή, με το δραματικό εκείνο διάγγελμα του Βλαντιμίρ Πούτιν με το οποίο ξημέρωσε μια πρωτόγνωρη ημέρα για τη διεθνή κοινότητα, η Τάιρα αποφάσισε και πάλι, όπως έπραξε και το 2014, να ακολουθήσει τον καπνό του πολέμου. Αποφάσισε να μετακινηθεί στα ανατολικά της Ουκρανίας, στο μέτωπο που από την πρώτη στιγμή θεωρήθηκε πιο εύθραυστο, δεδομένων των ρωσικών επιδιώξεων και των διαθέσεων για αλλαγές στον χάρτη.
Η μυστική αποστολή
Αφήνοντας για ακόμη μια φορά πίσω την οικογένειά της και με το πείσμα να σταθεί απέναντι σε σχέδια επεκτατισμού, η Τάιρα, χωρίς δεύτερη σκέψη, πέρασε στην καρδιά των μαχών.
Οι συνθήκες, όμως, δεν της επέτρεπαν να αποκαλύψει την ακριβή της τοποθεσία, όπως επισημαίνει η φίλη της Έλενα Μάντη. «Από το γεγονός ότι δεν είχε σήμα καταλάβαμε ότι βρίσκεται στη Μαριούπολη, εκεί όπου από την πρώτη στιγμή διακόπηκε κάθε δίοδος επικοινωνίας και το σήμα έπεσε» λέει χαρακτηριστικά.
Στην κόλαση της Μαριούπολης εκεί όπου όλα μοιάζουν να έχουν παραδοθεί στο έλεος της σύρραξης, με το μεγαλύτερο μέρος της πόλης να θυμίζει καμένη γη, η Τάιρα επέλεξε, όπως φαίνεται, να προτάξει τη φωνή των ανένδοτων Ουκρανών.
Καθημερινά αντίκριζε την αποκρουστική εικόνα της σύρραξης, χωρίς να υπολογίζει ότι η ζωή της ετίθετο διαρκώς σε κίνδυνο. Ο κίνδυνος δεν στάθηκε, άλλωστε, ποτέ εμπόδιο αφού μέχρι σήμερα είχε καταφέρει να σώσει τις ζωές 600 στρατιωτών και αμάχων, δίνοντάς τους τις αναγκαίες πρώτες βοήθειες.
Προτού ασχοληθεί στενά με τις πρώτες βοήθειες και αρχίσει έναν κύκλο σεμιναρίων πάνω σε αυτές, κύρια ασχολία της Τάιρα ήταν οι πολεμικές τέχνες. Η φίλης της, Έλενα Μάντη, καθώς περιγράφει τη γνωριμία τους στο Κίεβο, στο πλαίσιο γυρισμάτων ταινίας, αισθάνεται ρίγη συγκίνησης για την Τάιρα, η οποία εμφανίστηκε για τελευταία φορά, προτού χαθούν τελείως τα ίχνη της, σε βίντεο ως αιχμάλωτη, πια, των Ρώσων.
Αιχμάλωτη επί δύο μήνες
«Έπιασαν την Τάιρα στις 16 Μαρτίου μαζί με τον οδηγό της. Βγήκε σε ρωσικό κανάλι και είπε ότι πρέπει να απελευθερωθούν οι άμαχοι» θυμάται η φίλη της από την τελευταία εμφάνιση της διασώστριας πρώτης γραμμής.
Παρά το γεγονός ότι οι ανταλλαγές αιχμαλώτων ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία συνεχίζονται, η επιμονή στο σβήσιμο του ονόματος της Τάιρα πυροδοτεί σκέψεις και φόβους.
Δίνοντας μια πικρή γεύση από την εμμονική συμπεριφορά της πλευράς του πολιορκητή, η φίλη της Τάιρα εξηγεί ότι οι Ρώσοι κατηγορούν την τελευταία ότι συνεργάζεται με το Τάγμα του Αζόφ.
«Έχουν φτιάξει την ιστορία ότι έχει σχέση με το Τάγμα του Αζόφ. Ήταν μάλλον στο Ντονέτσκ όταν την κρατούσαν αιχμάλωτη, ελπίζω να μην την έχουν μεταφέρει στη Ρωσία» εξηγεί ειδικότερα η Έλενα Μάντη.
Από τις πρώτες ημέρες της σύρραξης, το μύθευμα περί αποναζιστικοποίησης της Ουκρανίας προτάχθηκε από το Κρεμλίνο, κάτι που ωστόσο μοιάζει άτοπο δεδομένης της εμπρηστικής ρωσικής πολιτικής. Σε αυτό το στοιχείο στέκεται και η Έλενα Μάντη που αναρωτιέται πώς μπορεί μια χώρα να μιλά για φασισμό όταν αφήνει πίσω της τόσο καταστροφικές εικόνες.
Με τον πόνο να είναι βουβός, δεν παραλείπει να αναφερθεί και στα χαλάσματα της πόλης-φαντασμα, της Μαριούπολης. Θυμάται ένα διαμάντι, που επί τέσσερα χρόνια σμιλευόταν, για να σπάσει στη συνέχεια. Το ατέλειωτο μαρτύριο της πόλης θλίβει αφάνταστα την Έλενα Μάντη που καθημερινά ζει με την ελπίδα να σταματήσουν οι εχθροπραξίες καθώς συγγενείς της έχουν ριχθεί στη μάχη.
Η υγεία της Τάιρα
«Φοβάμαι μήπως τη βάλουν φυλακή, μήπως τη βασανίσουν» αποκαλύπτει η Έλενα Μάντη για την Τάιρα, δεδομένων των σκληρών συνθηκών που καταπιέζουν τους αιχμαλώτους. Η αγωνία της εντείνεται κάθε φορά που αναλογίζεται τα προβλήματα υγείας που ταλανίζουν την Τάιρα. Πάσχει από προβλήματα θυρεοειδούς, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη φαρμακευτική αγωγή.
Παρακολούθηση χρειάζονται, ακόμη, και οι τραυματισμοί-τα σημάδια από την οκταετή εμπλοκή της στον πόλεμο, όλα όμως βρίσκονται στη δίνη της αβεβαιότητας, με την αιχμαλωσία να δημιουργεί μια σκοτεινή ζώνη προβληματισμού.
«Η οικογένεια της Τάιρα ζει καθημερινά με την αγωνία και τον φόβο», το μήνυμα της Έλενας με το οποίο αναδεικνύει τις πτυχές του προβλήματος.
Πέρα από την υγεία της Τάιρα, στην εξίσωση βασικός συντελεστής είναι και η 18χρονη κόρη της, την οποία δεν βλέπει, τα τελευταία οκτώ χρόνια, από τότε δηλαδή που το παιδί ήταν δέκα ετών.
Αισθάνεται, όμως, καθημερινά την παρουσία της μητέρας της, καθώς μέσα της έχει εδραιωθεί το αίσθημα της μαχητικότητας. Αποφάσισε, φέτος, να λάβει εκείνη μέρος στον διαγωνισμό Invictus, λέγοντας ότι θα εκπροσωπήσει τη μητέρα της που είναι αιχμάλωτη πολέμου. Τα κατάφερε, έλαβε διάκριση, συνεχίζοντας την «παράδοση» της αγωνιστικότητας και χωρίς να σβήνει ίχνος από τα διδάγματα της μητέρας της.
Με την ελπίδα ότι η Τάιρα θα βρεθεί και πάλι κοντά τους να τους διηγηθεί ιστορίες από την εμπόλεμη ζώνη και να αισθανθούν τον αέρα της μαχητικότητάς της, συγγενείς και φίλοι δεν σταματούν να αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιεχόμενο που να υπενθυμίζει την κατάσταση αιχμαλωσίας της.
Η Έλενα, περήφανη για την Τάιρα ή αλλιώς την Γιούλιά της, όπως την αποκαλεί, ζει με την προσμονή να δει και πάλι τη φίλη της, να την αγκαλιάσει, να της εκφράσει από κοντά τη συγκίνησή της.
Ο αγώνας για την απελευθέρωση είναι συνεχής, το τελευταίο δίμηνο όμως η αγωνία για την κατάσταση στην οποία μπορεί να περιέλθει η Τάιρα εντείνεται ημέρα με την ημέρα.
Στη σπαζοκεφαλιά αυτή του πολέμου, με το κάθε λεπτό που περνά να αλλάζει τη ροή των πραγμάτων και την επιθετικότητα να κλιμακώνεται, όσο τα ρωσικά σχέδια πέφτουν στο κενό, ο φόβος για ανεξέλεγκτες πράξεις βαρβαρότητας δεν σταματά να σιγοκαίει.