Η έγκαιρη προειδοποίηση για την διασπορά της νόσου Covid-19.
Άριστος Λουκαΐδης,
Χημικός/Βιοχημικός Μηχανικός, B.Eng., MBA, AMIChemE
Η πρόσφατη πανδημία της νόσου COVID-19 συνεχίζει να αφήνει το στίγμα της στην καθημερινότητα της ανθρωπότητας. Η επιστημονική κοινότητα έχει εμπλακεί σε ένα αγώνα ενάντια στο χρόνο για την ανάπτυξη εμβολίων, τον εντοπισμό και ταυτοποίηση των μεταλλάξεων και την εφαρμογή και παρακολούθηση περιοριστικών μέτρων.
Σε μία παράλληλη και εξίσου σημαντική επιστημονική προσπάθεια, διενεργείται σοβαρό ερευνητικό έργο στον τομέα της ανίχνευσης του ιού σε ακατέργαστα αστικά λύματα. Η τεχνική αυτή δεν είναι κάτι καινούργιο. Η διενέργεια εξειδικευμένων αναλύσεων σε αστικά λύματα χρησιμοποιείται εδώ και αρκετά χρόνια για την ανίχνευση φαρμακευτικών ουσιών και μικροοργανισμών, με σκοπό τον εντοπισμό νόσων και καθορισμό τάσεων χρήσης ουσιών στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Από τα πρώτα στάδια της πανδημίας του COVID-19, ερευνητές στην Ευρώπη και στη Νότιο Αφρική απέδειξαν ότι η παρουσία θραυσμάτων γενετικού υλικού του SARS COV-2 σε λύματα συσχετιζόταν με τις τάσεις εκδήλωσης της ασθένειας COVID-19 στον πληθυσμό.
Συγκεκριμένα, η συγκέντρωση του ιού στα εισερχόμενα λύματα στούς σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων ήταν ανάλογη της διασποράς της νόσου στην αντίστοιχη περιοχή. Επιστημονικά δεδομένα από την κλινική πράξη επιβεβαιώνουν ότι ένας στους έξι ασθενείς παρουσιάζει συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος (ΓΕΣ), όπως αγευσία, ανοσμία, εμετοί, διάρροιες, παρατεταμένο κοιλιακό άλγος, και ανορεξία. Επιπρόσθετα, σε ποσοστό 30% των ασθενών με συμπτώματα από το ΓΕΣ, το RNA του ιού ανιχνεύεται στα κόπρανα και σε ορισμένους από αυτούς αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προηγηθούν λίγες μέρες των άλλων συμπτωμάτων. Σε μερικές ακόμη περιπτώσεις, το RNA του ιού ανιχνεύεται στα κόπρανα ακόμη και 30 ημέρες μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο και την υποθετική απαλλαγή τους από τον ιό (όπως προκύπτει από διπλή αρνητική δοκιμασία ανίχνευσης του ιού (PCR) στο ρινοφάρυγγα).
Επομένως, η παρακολούθηση των λυμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τη διασπορά του ιού SARS COV-2 στην κοινότητα και επίσης σαν επιβεβαίωση της ύπαρξης του ιού στην κοινότητα.
Επιπλέον, η συνεχής παρακολούθηση των τάσεων στην κοινότητα με αυτή την τεχνική, μπορεί να καταστεί ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των επιδημιολόγων σε ότι αφορά:
Παρακολούθηση της διασποράς της νόσου σε πόλεις και μικρές κοινότητες.
Λήψη κρίσιμων αποφάσεων σχετικά με την εφαρμογή ή/και άρση περιοριστικών μέτρων.
Έγκαιρη αναγνώριση νέου κύματος της νόσου, κυρίως στη μετά την πανδημία εποχή.
Αξιολόγηση αποτελεσματικότητας διορθωτικών μέτρων.
Ο αγώνας των ερευνητών στον τομέα των αναλύσεων αστικών λυμάτων συνεχίζεται σε συνεργασία με τον κλινικό τομέα. Ο σκοπός είναι η ανάπτυξη και βελτίωση των μοντέλων συσχετισμού της επιδημιολογικής εικόνας με τα ευρήματα θραυσμάτων γενετικού υλικού του ιού στα λύματα. Αυτό θα προσφέρει σημαντική πληροφόρηση στους ερευνητές και θα βοηθήσει στην έγκαιρη ανίχνευση αλλαγών στη διασπορά της νόσου COVID-19 στο γενικό πληθυσμό. Μία χρήσιμη και ταυτόχρονα κρίσιμη πληροφόρηση, ιδιαίτερα στον απόηχο της πανδημίας σε ότι αφορά νέα κύματα της νόσου ή ακόμη και νέες μεταλλάξεις του ιού.