Του Δρα. Αντώνη Στυλιανού
Κατά την επίσημη επίσκεψη του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλς Μισέλ και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντε Λάιεν στην Τουρκία την 6η Απριλίου 2021 παρατηρήθηκε στο περιθώριο της επίσημης υποδοχής τους από τον Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν το εξής περιστατικό: Αν και στην είσοδο του Προεδρικού Μεγάρου οι δυο Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στάθηκαν εκατέρωθεν του Προέδρου Ερντογάν, κατά την είσοδό τους στην μεγαλοπρεπή αίθουσα που θα πραγματοποιείτο η συνάντηση, ο Πρόεδρος Μισέλ και ο Πρόεδρος Ερντογάν κάθισαν δίπλα – δίπλα σε χρυσοποίκιλτες πολυθρόνες, με την Πρόεδρο Λάιεν να παραμένει αμήχανα ιστάμενη και να εκφωνεί, κάνοντας μια κίνηση με το χέρι της το αγγλικό «Um» ή «Ehm» που δηλώνει προσπάθεια να γίνει γνωστή η θέση στην οποία βρέθηκε, όρθια και χωρίς να γνωρίζει που θα καθόταν. Τελικά της προσφέρθηκε θέση σε πολυθρόνα που βρισκόταν μακρυά από τους δυο άντρες και απέναντι από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί στη βάση του διπλωματικού πρωτοκόλλου ζητήματα που φαίνεται πρωτίστως να αναδεικνύονται λόγω αυτής της συμπεριφοράς του Ερντογάν: πρώτον, οι δυο πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρούνται ισότιμοι – με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου να εκπροσωπεί τους ηγέτες των κρατών – μελών της Ένωσης και την Πρόεδρο της Επιτροπής να εκπροσωπεί την εκτελεστική εξουσία της Ένωσης. Δεύτερον, θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι σε προηγούμενες επισκέψεις των δυο Προέδρων της Ένωσης στην Τουρκία, όταν αυτοί ήταν άντρες, παρακάθονταν παράλληλα στην ίδια σειρά με τον Τούρκο Πρόεδρο. Τρίτο, η θέση που τελικά προσφέρθηκε στην Πρόεδρο της Επιτροπής, απέναντι από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών δεν συνάδει με το πρωτόκολλο, αφού η θέση της θεωρείται ανώτερη του Υπουργού Εξωτερικών. Τέταρτο, τίθεται ευθέως το ζήτημα της ισότητας μεταξύ των φύλων, το οποίο μάλιστα καθίσταται ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν σήμερα τις αναλύσεις σε σχέση με τον σεβασμό από πλευράς Τουρκίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε συνάρτηση με τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία όσον αφορά στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρύτερη ευρωπαϊκή της πορεία, το πιο πάνω περιστατικό υποδηλώνει τον προβληματικό χαρακτήρα που δείχνει η Τουρκία απέναντι στην Ένωση. Η Τουρκία, συνεχίζοντας τις προκλήσεις της απέναντι σε κράτη – μέλη της Ένωσης, όπως είναι η Κύπρος και η Ελλάδα, έχοντας στην φαρέτρα του υβριδικού πολέμου που έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια σε σχέση με το μεταναστευτικό, αποσυρόμενη από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης σε σχέση με την προστασία γυναικών – θυμάτων βίας και της ευρύτερης της στάσης σε σχέση με την προστασία, σεβασμό και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημιουργεί πλέον άβολες καταστάσεις σε όλα τα επίπεδα οι οποίες θα πρέπει να τύχουν αντιμετώπισης. Το αμήχανο και ιδιαίτερα άβολο «Εμμ» της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει την απογοήτευση των πράξεων της Τουρκίας και καθίσταται ενδεχομένως η νέα λέξη που χαρακτηρίζει τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας.
Ο κος Στυλιανού είναι Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.