Στόχος ο σχεδιασμός ενός ορθολογιστικού και πράσινου μοντέλου ανάπτυξης, με έμφαση στην ενθάρρυνση επενδύσεων
Ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ένας πολύ σημαντικός κλάδος στην κυπριακή οικονομία: εισφέρει το 17% της εγχώριας ακαθάριστης προστιθέµενης αξίας και απασχολεί περισσότερους από 35.000 εργαζόμενους. Η σημασία του, όχι μόνο για την ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά και για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, είναι κρίσιμη.
Το 2022 θα είναι ειδική χρονιά, τόσο για το σύνολο της οικονομίας, όσο και για τον κλάδο των κατασκευών και γενικότερα των υπηρεσιών που αφορούν τους μηχανικούς. Η υγειονομική κρίση, ο απότομος τερματισμός του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ), το σχετικά υψηλό ιδιωτικό χρέος και η αναγκαιότητα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, όπως και η αύξηση των τιμών βασικών οικοδομικών υλικών έχουν φέρει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας, επηρεάζοντας την κατασκευαστική βιομηχανία. Εάν σε αυτή την εξίσωση συμπεριληφθεί και η πολύ χαμηλή υλοποίηση του αναπτυξιακού κρατικού προϋπολογισμού τότε όντως διαμορφώνεται μια μελανή εικόνα για τον τομέα ακίνητων και κατασκευών.
Από την άλλη θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η υφιστάμενη δύσκολη συνθήκη μας δίνει την ευκαιρία αναστοχασμού και επανασχεδιασμού ενός πιο πράσινου και ορθολογικού μοντέλου ανάπτυξης με έμφαση στην ενθάρρυνση επενδύσεων με πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο που εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας.
Το ΕΤΕΚ, έχοντας διαχρονικό στόχο του να είναι ενεργό κύτταρο της κυπριακής κοινωνίας, έχει καταθέσει συγκεκριμένες εισηγήσεις οι οποίες, εάν εισακουστούν και υιοθετηθούν, θα λειτουργήσουν καταλυτικά για τη δημιουργία των συνθηκών που απαιτούνται για την τόνωση της αναπτυξιακής δραστηριότητας.
Πιο συγκεκριμένα, το Επιμελητήριο μέσα στο 2021 κατέθεσε δέσμη προτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Η υλοποίηση της νέας Πολιτικής Αδειοδότησης
- Η ψήφιση του νομοθετικού πλαισίου για ταχεία αδειοδότηση στρατηγικών επενδύσεων
- Η αύξηση κινήτρων για συντήρηση /αποκατάσταση διατηρητέων
- Φορολογικά και άλλα κίνητρα για Ενεργειακές και δομοστατικές αναβαθμίσεις κτηρίων και για δράσεις που θα βελτιώσουν ποιοτικά το τουριστικό μας προϊόν, και
- Μεταρρύθμιση και η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και ευρύτερα της κυπριακής οικονομίας.
- Αξιοποίηση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών στα κατασκευαστικά συμβόλαια του ευρύτερου δημοσίου.
Πράσινη ψηφιακή εποχή
Ο κατασκευαστικός κλάδος έχει τις προϋποθέσεις να ανακάμψει, αρκεί να αφήσουμε τις καιροσκοπικές προσεγγίσεις και να εστιάσουμε στην ορθολογική και βιώσιμη ανάπτυξη και σε δράσεις οι οποίες να οδηγούν στη βελτίωση της παραγωγικότητας του κλάδου και της ποιότητας του προϊόντος που παράγει. Σε αυτό το πλαίσιο καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη για την ταχεία και ορθά μελετημένη αξιοποίηση των περίπου €3 δις που θα διοχετευτούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα Διαρθρωτικά Ταμεία κατά την πενταετία 2021-2026, μεγάλο μέρος των οποίων αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο και περιλαμβάνουν κονδύλια που σχετίζονται με τη μετάβαση στην πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη και την ενεργειακή μετάβαση. Στο πλαίσιο αυτό η προώθηση χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως το Σχέδιο «Εξοικονομώ-Αναβαθμίζω στις Κατοικίες», θα πρέπει να εντατικοποιηθεί.
Ταυτόχρονα, η εξοικείωση με την τεχνολογία που επέβαλε η πανδημία, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μια ευκαιρία για να προχωρήσουμε στον πλήρη ψηφιακό μετασχηματισμό της κρατικής μηχανής.
Με στόχο την υλοποίηση του αναπτυξιακού προϋπολογισμού, το ΕΤΕΚ εισηγήθηκε την αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα για τον προγραμματισμό, ωρίμανση και υλοποίηση σημαντικών έργων τα οποία είναι καθηλωμένα λόγω υπερφόρτωσης του υφιστάμενου μηχανισμού, με προτεραιότητα την προάσπιση της ποιότητας έναντι της προχειρότητας και την αξιοποίηση μεθόδων υλοποίησης που να διασφαλίζουν την αρχιτεκτονική ποιότητα, την αειφορία, την τεχνική αξία, τα αισθητικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, την προσβασιμότητα και τον περιβαλλοντικό και καινοτόμο χαρακτήρα τους.
Το Κράτος οφείλει να αναπληρώσει το κενό που δημιούργησε ο απότομος τερματισμός του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος με την ενθάρρυνση ιδιωτικών επενδύσεων οι οποίες θα πρέπει να έχουν πράσινα χαρακτηριστικά, να δημιουργούν πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο και να προσφέρουν ουσιαστικά στην οικονομία. Τέτοιες επενδύσεις αφορούν έργα ΑΠΕ, νοσοκομεία, κτήρια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ερευνητικά κέντρα, αλλά και μικρότερα έργα αναβάθμισης του δημόσιου χώρου και διαφύλαξης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς στα χωριά μας.
Η Κομισιόν έχει δημοσιεύσει σχετικά πρόσφατα ένα έγγραφο πολιτικής με θέμα «A Renovation Wave for Europe – greening our buildings, creating jobs, improving lives». Το έγγραφο αυτό είναι συνεκτικό, εμπεριστατωμένο και περιέχει σειρά προθέσεων πολιτικής που έχουν στον πυρήνα τους το δομημένο περιβάλλον, την οικονομική ανάκαμψη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Το ΕΤΕΚ έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για να μετουσιώσει πολιτικές και δράσεις του εγγράφου αυτού σε έργα, νομοθετικές ρυθμίσεις, χρηματοδοτικά εργαλεία κοκ σε εθνικό επίπεδο. Ο κατασκευαστικός κλάδος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό και ασφαλώς εκεί είναι το μέλλον του.
Σε κάθε περίπτωση εάν δράσουμε με τόλμη και αποφασιστικότητα σήμερα, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι ο κλάδος των κατασκευών μετά από 5 χρόνια θα είναι πιο ανθεκτικός, πιο ποιοτικός, με μεγαλύτερη παραγωγικότητα, πιο πράσινος και πιο ψηφιοποιημένος.
Κωνσταντίνος Κωνσταντή
Αρχιτέκτονας
Πρόεδρος ΕΤΕΚ