Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει εδώ και εβδομάδες ότι το ευρωπαϊκό πλαίσιο επιτρέπει στις Κυβερνήσεις (αρκετές προχώρησαν ήδη) να εφαρμόζουν διάφορα έκτακτα μέτρα για αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών ενέργειας/ηλεκτρικού ρεύματος.
Στις 13/10/2021 η Επιτροπή παρουσίασε επίσημα την «εργαλειοθήκη» μέτρων που οι Κυβερνήσεις μπορούν να χρησιμοποιούν προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις, τονίζοντας εμφαντικά την ανάγκη για στοχευμένη πολιτική α) προς ομάδες καταναλωτών/επιχειρήσεων με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα και β) με κίνητρο την εξοικονόμηση ενέργειας. Συγκεκριμένα, στα διαθέσιμα μέτρα περιλαμβάνονται η επιβολή ανώτατων ορίων τιμών, μείωση φορολογίας, οικονομική επιδότηση σε καταναλωτές και επιχειρήσεις, μερική πληρωμή λογαριασμού με το υπόλοιπο μέσω κρατικής χρηματοδότησης, αναστολή πληρωμών κ.ά. Ωστόσο, η Επιτροπή αναφερόταν σε «ταχεία και συντονισμένη αντίδραση», επαναλαμβάνοντας φορτικά την προτεραιότητα για στοχευμένα μέτρα που να προάγουν ταυτοχρόνως την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Η Κύπρος ανακοίνωσε δύο μέτρα, αρχικά 10% οριζόντια μείωση σε όλους αδιακρίτως τους καταναλωτές και τώρα μείωση του ΦΠΑ στο 5% (από 19%) προς συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες. Η μείωση του ΦΠΑ απευθύνεται σε ένα περιορισμένο αριθμό ευάλωτων καταναλωτών (λήπτες δημοσίου βοηθήματος, άνεργους κ.ά.) και είναι θετικό μέτρο. Η απόφαση λήφθηκε κατόπιν συνεδρίασης του Υπουργικού. Το πλέον σημαντικό όμως είναι η απόφαση για οριζόντια μείωση σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία λήφθηκε κατόπιν συνάντησης της αρμόδιας Υπουργού με τον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ… και όπως ανακοίνωσαν η εκταμίευση προς την ΑΗΚ θα προκύψει από τα αποθεματικά ταμεία της ΑΗΚ, όχι του κράτους. Για τον ρόλο του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΗΚ σε ένα θέμα που αφορά την ακεραιότητα του οργανισμού, ούτε καν έγινε λόγος! Παρά τις εξαιρέσεις, το φαινόμενο που η εξουσία αναμένει τους πολιτικά διορισμένους να λειτουργούν ως μαριονέτες της, δεν εκπλήττει. Όμως, ενώ η ΕΕ ζήτησε στοχευμένα μέτρα που να προάγουν ταυτοχρόνως την μείωση στην κατανάλωση, στην Κύπρο ανακοινώθηκε 10% οριζόντια μείωση αδιακρίτως, που ούτε στοχευμένο μέτρο είναι, ούτε προάγει την εξοικονόμηση. Αντιθέτως, αποτελεί μέτρο στρέβλωσης, αφού ανταμείβει με μεγαλύτερη κρατική στήριξη όποιον έχει μεγαλύτερη κατανάλωση.
Πάντως, η αύξηση στις τιμές ενέργειας αυξάνει ταυτοχρόνως τα έσοδα του κράτους από τον ΦΠΑ, ο οποίος είναι ποσοστό επί της τιμής. Αναμένονται έτσι επιπρόσθετα κρατικά έσοδα €20 εκατομμυρίων λόγω της αυξημένης τιμής. Επιπλέον, σε σχέση με τις εκπομπές ρύπων, η Κύπρος καταβάλλει ποινή η οποία εκτιμάται φέτος θα προσεγγίσει τα €200 εκατομμύρια περίπου, ποσό το οποίο επιστρέφει ως έσοδο σε άλλα ταμεία του κράτους. Η ΕΕ καθορίζει ότι αυτά τα έσοδα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα κράτη για παροχή στήριξης, αλλά μόνο μέσω στοχευμένης πολιτικής προς νοικοκυριά με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα.
Στην Κύπρο οι αρμόδιοι θα διάβασαν μάλλον άλλη «εργαλειοθήκη» από εκείνη που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή…
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο