Στο πλαίσιο της 79 ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, διοργανώθηκε η Σύνοδος για το Μέλλον που ως κεντρικό θέμα είχε την συζήτηση για την αντιμετώπιση των κρίσιμων προκλήσεων και των κενών στην παγκόσμια διακυβέρνηση, εν μέσω πρωτοφανών κρίσεων.
Του Δρ. Αντώνη Στυλιανού*
Βασικός στόχος της Συνόδου ήταν η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών, η επιβεβαίωση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs) και η ανανέωση του πολυμερούς διεθνούς συστήματος στο οποίο εδράζεται το διεθνές δίκαιο.
Η Σύνοδος για το Μέλλον καταλήγει με την υιοθέτηση ενός Συμφώνου για το Μέλλον από
τους ηγέτες των Κρατών που περιλαμβάνει ένα Παγκόσμιο Ψηφιακό Σύμφωνο και μια
Διακήρυξη για τις Μελλοντικές Γενιές και το οποίο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως
η ειρήνη και η ασφάλεια – βασικοί πυλώνες του πολυμερούς διεθνούς συστήματος, την
βιώσιμη ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή, την ψηφιακή συνεργασία, τα ανθρώπινα
δικαιώματα, το φύλο, τις νέες γενιές και τον μετασχηματισμό της παγκόσμιας
διακυβέρνησης. Στους πιο πάνω τομείς, το Σύμφωνο για το Μέλλον, αν και δεν αποτελεί
νομικά δεσμευτικό κείμενο, οριοθετεί τις προτεραιότητες της διεθνούς κοινότητας για την
πορεία της προς το μέλλον, εν μέσω των προκλήσεων και ευκαιριών που ενυπάρχουν,
τονίζοντας τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν.
Όσον αφορά στην βιώσιμη ανάπτυξη και την χρηματοδότησή της, περιλαμβάνονται 12
δράσεις, όπως, για παράδειγμα, μεταμορφωτικές δράσεις για την υλοποίηση της Ατζέντας
2030 που αφορά στην βιώσιμη ανάπτυξη μέσω 17 ξεκάθαρων στόχων (μηδενική φτώχεια,
μηδενική πείνα, καλή υγεία και ευημερία, ποιοτική εκπαίδευση, ισότητα των φύλων, καθαρό
νερό και αποχέτευση, φτηνή και καθαρή ενέργεια, αξιοπρεπής εργασία και οικονομική
ανάπτυξη, βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές, λιγότερες ανισότητες, βιώσιμες πόλεις και
κοινότητες, υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή, δράση για το κλίμα, ζωή στο νερό, ζωή
στη στεριά, ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί, συνεργασία για τους στόχους) και την
ενίσχυση των προσπαθειών της διεθνούς κοινότητας για την οικοδόμηση της ειρηνικής,
δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς βιώσιμης ανάπτυξης που θα παρέχει πρόσβαση στη
δικαιοσύνη για όλους και την δημιουργία αποτελεσματικών, υπεύθυνων και χωρίς
αποκλεισμούς θεσμών που να προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις
ελευθερίες.
Σε σχέση με την ειρήνη και την ασφάλεια, το Σύμφωνο για το Μέλλον περιλαμβάνει 15
δράσεις που αφορούν στην ενίσχυση των προσπαθειών για την οικοδόμηση και την
βιωσιμότητα ενός ειρηνικού, συμπεριληπτικού και δίκαιου συστήματος που να μπορεί να
ανταποκριθεί στα αίτια των συγκρούσεων, προστατεύοντας όλους τους πολίτες, στηριζόμενο
στη συνεργασία μεταξύ των Κρατών – Μελών του ΟΗΕ και ενισχύοντας τον σεβασμό στις
αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Για την επιστήμη, την τεχνολογία, την καινοτομία και την συνεργασία σε ζητήματα
ψηφιακής ανάπτυξης, ο ΟΗΕ αναλαμβάνει 6 δράσεις που περιλαμβάνουν την πλήρη
αντίληψη των ευκαιριών που δημιουργούνται από την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών προς όφελος των ανθρώπων και του πλανήτη, πάντα λαμβάνοντας υπόψη τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ειδική έμφαση δίνεται στη νεολαία και τις μελλοντικές γενιές, με το Σύμφωνο για το Μέλλον
να στηρίζει 4 δράσεις, επενδύοντας στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των παιδιών
και των νέων ούτως ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, προωθώντας,
προστατεύοντας και κάνοντας σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των νέων με στόχο
την πλήρη κοινωνική τους ένταξη και συμπερίληψη.
Για τον μετασχηματισμό της παγκόσμιας διακυβέρνησης, το Σύμφωνο προβλέπει 19 δράσεις
όπως την αναδιάρθρωση του πολυμερούς συστήματος, την πρόθεση για αναμόρφωση του
Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αναγνωρίζοντας την άμεση ανάγκη να καταστεί τούτο πιο
αντιπροσωπευτικό, διαφανές, αποτελεσματικό, δημοκρατικό και συμπεριληπτικό,
αναδεικνύοντας έτι περαιτέρω το ρόλο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ενδυναμώνοντας
το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο ειδικά στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και
ενισχύοντας, μεταξύ άλλων, την αντίδραση των διεθνών οργανισμών στις παγκόσμιες
κρίσεις.
Αν και στο πλέγμα του διεθνούς δικαίου, το Σύμφωνο για το Μέλλον, ως έχει τονιστεί
ανωτέρω δεν αποτελεί νομικά δεσμευτικό κείμενο, αυτό αποτελεί ένα χάρτη ήπιου κειμένου
που προσδιορίζει τις δράσεις που οι ηγέτες των Κρατών – Μελών του ΟΗΕ συμφωνούν ότι
πρέπει να αναληφθούν ούτως ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του αύριο.
*Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.