Η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να καταγράφει σημαντική ανθεκτικότητα σε πείσμα της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας, με την ανάπτυξη να αναμένεται πως θα διατηρηθεί κοντά στο 2.5%, σύμφωνα με την Ενδιάμεση έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου Κύπρου για το 2023.
Η εκτίμηση του ΔΣΚ κινείται στο 2.4%, της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου στο 2.6% και του Υπουργείου Οικονομικών στο 2.8%.
Οριακή αύξηση στους δείκτες ανεργίας
Η εικόνα της αγοράς εργασίας θα παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερή, με τα στοιχεία να καταδεικνύουν μεν οριακή αύξηση στους δείκτες ανεργίας, αλλά ταυτόχρονα και αύξηση της συνολικής απασχόλησης, με την οικονομία να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγνωση των στοιχείων της απασχόλησης για το 2023 λόγω των σημαντικών στρεβλώσεων που δημιουργούνται στα εν λόγω στοιχεία εξ αιτίας προσωρινών εξελίξεων.
Τα υψηλά επιτόκια και η αβεβαιότητα
Το πιστωτικό ρίσκο παραμένει υψηλό, εν μέρει λόγω των αυξημένων επιτοκίων αλλά και λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας στην οικονομία. Η επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης δεν εμπνέει αυτή τη στιγμή ανησυχία αλλά ασκεί πιέσεις στην ανάπτυξη. Επιπλέον, φυσιολογικά οι συνθήκες υψηλών επιτοκίων και πληθωρισμού οδηγούν σε ανακατανομή του πλούτου στην οικονομία, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν το ρίσκο δυσμενούς επιλογής.
Η ανάπτυξη θα καθοδηγηθεί κυρίως μέσα από τη συνεχιζόμενη διατήρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, αλλά και λόγω των προβλέψεων για την ανάκαμψη των εσόδων από τον τουρισμό.
Σημαντική θα είναι επίσης η συμβολή του τομέα της τεχνολογίας στην ανάπτυξη.
Καμπανάκι για τον πληθωρισμό
Ο πληθωρισμός αναμένεται πως θα αποκλιμακωθεί σημαντικά και να κινηθεί χαμηλότερα από το 4% για το έτος, με δικαιολογημένες τις ελπίδες πως θα συγκρατηθεί κοντά στο 3.5%12. Η μείωση των τιμών των καυσίμων (-14.1% μέχρι τον Μάη και -20% τον Ιούνιο) έχει ομαλοποιήσει τον συγκεκριμένο παράγοντα επί του πληθωρισμού και αναμένεται σημαντική μείωση στην διακύμανση των τιμών μέχρι το τέλος του έτους. Η λήξη των μέτρων που έχουν ληφθεί και η επαναφορά της φορολόγησης των καυσίμων στα φυσιολογικά τους επίπεδα, αναμένεται πως θα ασκήσει σημαντική αλλά παροδική επίδραση στον πληθωρισμό, η οποία δεν αναμένεται πως θα συνεχιστεί μετά τις αρχές του Φθινοπώρου. Ωστόσο, κάποιες κατηγορίες τροφίμων (μη εποχιακά) και ο ηλεκτρισμός συνεχίζουν να ασκούν αυξητικές πιέσεις στον πληθωρισμό, ενώ και οι μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες αναμένεται πως θα συνεχίσουν να καταγράφουν σοβαρές αυξήσεις. Έτσι, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αναμένεται πως θα καταγράψει υποχώρηση για το 2023, αλλά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών θα συνεχίσει να δέχεται πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες λόγω μεθοδολογικών χαρακτηριστικών δεν καταγράφονται πλήρως. Ο αποπληθωριστής αναμένεται να
παραμείνει κοντά στο 5.75%.
Οι προκλήσεις και ο υψηλός κίνδυνος για νέες μεγάλες δαπάνες
Η Δημοσιονομική εικόνα παραμένει αυτή τη στιγμή σταθερή παρά τις σημαντικές αυξήσεις στις δαπάνες. Όπως είναι φυσιολογικό (και όπως ήταν αναμενόμενο), η ανάληψη της εξουσίας από νέα κυβέρνηση συνεπάγεται και αύξηση δαπανών. Το φαινόμενο αυτό είναι μεν σύνηθες, αλλά δεν παύει από το να ασκεί σημαντικές πιέσεις στα δημόσια οικονομικά, παρά την συνεχιζόμενη αύξηση και των εσόδων.
Τέλος, αναδυόμενες δαπάνες που προκύπτουν, τόσο από υποχρεώσεις της Δημοκρατίας, όσο και από δικαστικές αποφάσεις οι οποίες, σε κάποιες περιπτώσεις έχουν δυνητικά σημαντικό δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Στο εγγύς μέλλον (τους επόμενους 24 με 36 μήνες), διαφαίνεται υψηλός κίνδυνος για νέες μεγάλες δαπάνες ορισμένες από τις οποίες θα αποδειχθούν αναπόφευκτες. Σε αυτές περιλαμβάνονται υποχρεώσεις και ανάγκες που εν μέρει θα καλυφθούν από το ΣΑΑ, αλλά θα συνεπάγονται και σημαντικές (ως ποσοστό του ΑΕΠ) δαπάνες από την ίδια την Δημοκρατία. Ενδεικτικά αναφέρεται στην έκθεση:
• Πράσινη μετάβαση
• Ψηφιακή μετάβαση
• Φυσική ασφάλεια (άμυνα)
• Ενεργειακή ασφάλεια και μετάβαση σε χαμηλότερους ρύπους
• Έργα για προστασία από την κλιματική αλλαγή (προστασία ακτογραμμής,
αντιπλημμυρικά έργα, πυροσβεστικά έργα κτλ)
• Μεταρρυθμίσεις (δικαστικές, δημόσιας υπηρεσίας)