Ενώ οι χώρες της ομάδας του G7 (δηλαδή των επτά μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη μας) χαιρέτισαν την πρόταση του Αμερικανού πρόεδρου Τζο Μπάϊντεν για μια ενιαία παγκόσμια εταιρική φορολογία της τάξης του 15%, πολλές αμφιβολίες συνεχίζουν να υπάρχουν αν μια τέτοια πρόταση είναι όντως εφικτό να προχωρήσει προς αποτελεσματική εφαρμογή.
Πρωτοστάτες στη προσπάθεια για αποφυγή μιας τέτοιου είδους φορολογίας είναι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά την προφορική στήριξη που έδωσαν στο αμερικανικό σχέδιο το Βερολίνο και το Παρίσι, πολλοί από τους υπόλοιπους 27 εταίρους δεν βλέπουν με καλό μάτι μια τέτοια πρωτοβουλία, η οποία μεταξύ άλλων αναμένεται ότι θα βλάψει σε πρώτο λόγο την Ιρλανδία, την Ουγγαρία και την Κύπρο- χώρες που βασίζουν το οικονομικό τους μοντέλο στην χαμηλή εταιρική φορολογία, προς προσέλκυση ίδρυσης εγκαταστάσεων και γραφείων μεγάλων εταιρειών (βλ. Facebook, Google). Ταυτόχρονα, η ίδια αρνητική προσέγγιση αναμένεται να κατακλύσει σταδιακά και πολλές από τις υπόλοιπες κυβερνήσεις της ΕΕ, όσοι οι τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου φορολογίας γίνονται περισσότερο αντιληπτές.
Ας σημειωθεί ότι πέρα της συνάντησης της διευρυμένης ομάδας των μεγάλων οικονομιών, του G20, τον Ιούλιο, για επικύρωση της αμερικανικής πρότασης, οι διεργασίες προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να συνεχιστούν στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οι Βρυξέλλες δεν έχουν καμία δικαιοδοσία να επιβάλουν ενιαίο φορολογικό σύστημα στα κράτη-μέλη, έτσι κι αλλιώς), ενώ, ταυτόχρονα, θα γίνονται και άλλες διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης- OECD. Όταν καταλαγιάσει η σκόνη των εντυπώσεων, θα πρέπει να έχουν συμφωνήσει στις γενικές παραμέτρους της πρότασης αυτής γύρω στις 139 χώρες. Χώρες με διαφορετικά μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης, διαφορετικές προτεραιότητες και διαφορετικά εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα.
Ενώ οι Αμερικανοί διατείνονται ότι ένας παγκόσμιος εταιρικός φόρος θα αποτελέσει ορόσημο για την επιστροφή του διεθνούς γίγνεσθαι στην πολυμέρεια (κάτι που αναμενόταν να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στον ανασχηματισμό και εφαρμογή της εξωτερικής πολιτικής και οικονομικής διπλωματίας των ΗΠΑ υπό τη διακυβέρνηση Μπάϊντεν), αυτό που κυνικά επισημαίνεται από πολλούς αναλυτές είναι ότι ουσιαστικά τα μεγάλα ψάρια αποφάσισαν να στερήσουν από τα μικρότερα ψάρια την τροφή τους. Σκοπεύουν πλέον να μοιράσουν μεταξύ τους την πίτα της φορολογίας των κερδών των πολυεθνικών, οι οποίες κατάφερναν να αποφεύγουν μέχρι σήμερα την υψηλή φορολογία των πιο ανεπτυγμένων οικονομιών, καταφεύγοντας εκεί όπου η φορολογία ήταν χαμηλότερη, αφού πλήρωναν εταιρικό φόρο μόνο στη χώρα όπου είχαν επίσημη φυσική παρουσία (π.χ. στα Cayman islands, στην Ελβετία, στο Λουξεμβούργο). Αυτό που προτείνεται τώρα είναι οι εταιρείες να πληρώνουν εταιρικό φόρο στις χώρες όπου πωλούν προϊόντα και υπηρεσίες-κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ μέχρι σήμερα στην ιστορία της παγκόσμιας οικονομίας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που θέτει η Ουάσινγκτον, σήμερα η οικονομία των ΗΠΑ δεν λαμβάνει παρά το 1% του ΑΕΠ της από εταιρικά έσοδα, κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει, για να μπορέσει να γίνει αναδιανομή του πλούτου της χώρας, μέσα από τα φορολογούμενα υπερκέρδη των πολυεθνικών, προς τις τσέπες των χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων για βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου. Το που αφήνει όμως αυτό τις μικρές οικονομίες του πλανήτη, που λειτουργούσαν μέχρι τώρα ως φορολογικοί παράδεισοι για πολλούς οικονομικούς γίγαντες, παραμένει μια άλλη ιστορία.
Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου
Ανώτερη Επιστημονική Συνεργάτιδα
Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων-Πανεπιστήμιο Λευκωσίας