Η εύθραστη ισορροπία της συνύπαρξης Ισραηλινών-Παλαιστινίων αποδεικνύεται ακόμη μια φορά με τα όσα βλέπουμε να συμβαίνουν το τελευταίο τριήμερο στη γειτονιά μας. Η έξαρση της βίας έχει ήδη καταγράψει νεκρούς και τραυματίες και στις δύο πλευρές, οι οποίοι, πέρα των 20 αντρών της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ που το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι έχει εξοντώσει, φαίνεται να συμπεριλαμβάνουν αμάχους και παιδιά. Αξιοσημείωτο ότι οι συγκρούσεις δεν περιορίζονται μόνο σε ρουκέτες και βομβαρδισμούς κτηρίων των αντιπάλων, αλλά και σε ένοπλες διαμάχες – οδομαχίες, λεηλασίες και πυρπολισμό χώρων θρησκευτικής λατρείας, στις μεικτές κατά κύριο λόγο πόλεις της Ισραηλινής επικράτειας.
Πως ακριβώς οδηγηθήκαμε ως εδώ;
Σημαντικό να σημειωθεί η αστάθεια της Παλαιστινιακής αλλά και της Ισραηλινής ηγεσίας, κάτι που μεν επιτρέπει στην κατάσταση να καταστεί έκρυθμη με μεγαλύτερη ευκολία αλλά και που εξυπηρετεί δε τις προεκλογικές σκοπιμότητες των δύο αντιπάλων. Αφενός, η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης που είχε λάβει ο Νετανιάχου από τον πρόεδρο Ρίβλιν, μετά το αβέβαιο εκλογικό αποτέλεσμα των εκλογών του Μαρτίου 2021, έχει λήξει εδώ και λίγες μέρες, με την εντολή αυτή να βρίσκεται τώρα στα χέρια του ηγέτη της κεντροαριστεράς, Λεϊπιντ. Οι προσπάθειες του Λεϊπιντ για τη σύναψη μιας κοινοβουλευτικής συμμαχίας, η οποία θα του επιτρέψει να σχηματίσει νέα κυβέρνηση (ειδάλλως η χώρα μάλλον θα οδεύσει και πάλι σε νέες εκλογές), με την πιθανή συμμετοχή του ενδυναμωμένου κόμματος των Ισραηλινών Αράβων, έχουν πάραυτα τερματιστεί λόγω της έντασης που έχει κορυφωθεί. Ο Νετανιάχου, έχοντας στο πλάι του τον άσπονδο πολιτικό του φίλο, Μπένυ Γκαντζ, ο οποίος αυτή τη στιγμή υπηρετεί από τη θέση του Υπουργού Άμυνας, κατάφερε να στρέψει το ενδιαφέρον αλλού και να ενδυναμώσει την αντίληψη ότι το Ισραήλ χρειάζεται στιβαρή και αποφαστική ηγεσία (δηλαδή τη δική του) για να εξέλθει της κρίσης. Εξού και η άμεση αντίδραση του στις διαμαρτυρίες των υπό μεγάλη πίεση Παλαιστινίων.
Τους Παλαιστίνιους, οι οποίοι ανάμεναν την πρώτη εκλογική αναμέτρηση για την ανάδειξη νέας Παλαιστινιακής κοινοβουλευτικής και ακολούθως εκτελεστικής ηγεσίας (ο Παλαιστίνιος ηγέτης, Μαχμούντ Αμπάς έχει καταστήσει εαυτό αιώνιο ηγέτη από το 2005) μετά από 15 ολόκληρα χρόνια, για να απαγοητευτούν λίαν προσφάτως από την ακύρωση των εκλογών, λίγους μήνες πριν τη διεξαγωγή τους αυτό το καλοκαίρι. Πρόφαση για την ακύρωση των εκλογών ήταν η άρνηση των Ισραηλινών αρχών να επιτρέψουν σε μεγάλο αριθμό Αράβων, που κατοικούν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, να συμμετάσχουν στις εκλογές αυτές, προτάσσοντας το ειδικό στάτους τους ως Ισραηλινών Αράβων παρά την Παλαιστινιακή τους καταγωγή. Πολλοί αναλυτές όμως έχουν αναδείξει το γεγονός ότι η πραγματική αιτία αυτής της απόφασης του Αμπάς θα μπορούσε να κρύβεται στη αδυναμία της φιλικά προσκείμενης στον ίδιο Φατάχ να γεφυρώσει το χάσμα που την χωρίζει με τις αντίπαλες οργανώσεις, Χαμάς και Ισλαμική Τζιχάντ. Κάτι που μάλλον θα οδηγούσε σε εκλογική ήττα για τον Αμπάς και την παράταξη του. Η άμεση και έντονη αντιπαράθεση της Χαμάς στις Ισραηλινές κινήσεις καταστολής διαδηλωτών/προσκυνητών στο ιερό τέμενος του Άλ-Άκσα, εν μέσω Ραμαζανιού, στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στον βομβαρδισμό Παλαιστινιακών κτηρίων στη Λωρίδα της Γάζας, την καθιστά για μια ακόμη φορά ως τη μόνη δυναμική και απαραίτητη ‘απάντηση’ για μεγάλο αριθμό Παλαιστινίων ενάντια στο κράτος του Ισραήλ.
Οι πρόσφατες διενέξεις μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων, οι οποίες προκαλούν μεγάλη ανησυχία ανά το παγκόσμιο (τα Ηνωμένα Έθνη κάλεσαν για παύση του πυρός, αφού ο κίνδυνος ολοκληρωτικής σύγκρουσης θεωρείται πλέον υψηλός) είχαν ως έναυσμα την επικείμενη δικαστική απόφαση για έξωση σημαντικού αριθμού οικογένειων Αράβων από τις περιοσίες τους στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, οι οποίες διεκδικούνται νομικά από Ισραηλινούς, οι οποίοι φέρεται να τις είχαν αγοράσει τον 19ο αιώνα αλλά εμποδίστηκαν να κατοικήσουν εκεί λόγω του κατοπινού ελέγχου της περιοχής από την Ιορδανία. Ας σημειωθεί ότι οι Ισραηλινοί θεωρούν την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του εβραϊκού κράτους (κάτι που αναγνώρισε επίσημα η κυβέρνηση Τραμπ), ενώ οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν την περιοχή της Ανατολικής Ιερουσαλήμ (η οποία όμως ελέγχεται από τους Ισραηλινούς) ως τη δικαιωματική πρωτεύουσα του δικού τους.
Οι προσπάθειες για κατάπαυσης του πυρός συνεχίζονται με αλλεπάλληλες εκκλήσεις από τη διεθνή κοινότητα και δια μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξαίρεση στις φωνές για ειρήνη στην περιοχή αποτελεί η Τουρκία, η οποία αποτελεί χρηματοδότη και μέγα υποστηρικτή της παλαιστινιακής Χαμάς.
Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου
Ανώτερη Επιστημονική Συνεργάτιδα
Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Πανεπιστημίου Λευκωσίας