Του Δρα Αντώνη Στ. Στυλιανού*
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα το μακρόπνοο όραμα της για τις αγροτικές περιοχές, με στόχο τις πιο ισχυρές, συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες αγροτικές περιοχές των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπενθυμίζεται εκ προοιμίου ότι η αναγκαιότητα ύπαρξης ενός μακρόπνοου οράματος για τις αγροτικές περιοχές έχει ως νομική βάση το Άρθρο 174 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο προβλέπει την προαγωγή της αρμονικής ανάπτυξης του συνόλου της Ένωσης, με σκοπό την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής της συνοχής και τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιφερειών.
Παράλληλα, η αναγκαιότητα αυτή τονίστηκε στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Μια Ένωση που επιδιώκει περισσότερα» (2019-2024), με ιδιαίτερη αναφορά στη σημασία των ταμείων συνοχής, σε πρωτοποριακές στρατηγικές όπως αυτήν του «από το αγρόκτημα στο πιάτο» για τα βιώσιμα τρόφιμα σε όλο το μήκος της αλυσίδας αξίας και στην στήριξη της ποικιλομορφίας του τοπίου, του πολιτισμού και στην βιωσιμότητα των αγροτικών μας περιοχών.
Έχοντας υπόψιν τα πιο πάνω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα αγροτικό σύμφωνο και ένα αγροτικό σχέδιο δράσης που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης, της αστικοποίησης και της γήρανσης αλλά και στην αξιοποίηση των οφελών της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Με πλήρη σεβασμό στην ποικιλομορφία των αγροτικών περιοχών των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με μέτρα τοπικής εμβέλειας που λαμβάνουν υπόψιν τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε περιοχής, την βελτίωση της συνδεσιμότητας, την προσφορά ποικιλίας ευκαιριών απασχόλησης αλλά και την παροχή πρόσβασης σε υπηρεσίες, οφείλουμε να αναπτύξουμε τον ενεργό ρόλο που έχουν οι αγροτικές μας περιοχές στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να προσφέρουμε ένα νέο μοντέλο διαχείρισης των αγροτικών περιοχών, όχι μόνο για την ανάπτυξη της γεωργίας, των καλλιεργειών και της δασοκομίας αλλά και για την ανάπτυξη της μεταποίησης και των υπηρεσιών.
Το όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις αγροτικές περιοχές αποσκοπεί, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και των ανησυχιών, με βάση τις νεοεμφανιζόμενες ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης της Ένωσης και τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία του νέου κορονοϊού αλλά και την επίτευξη ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης και την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Το νέο αγροτικό σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ως στόχο την προώθηση της βιώσιμης, συνεκτικής και ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης στην βάση της περαιτέρω ανάπτυξης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και της πολιτικής συνοχής της Ένωσης. Οι τέσσερις βασικές πρωτοβουλίες του νέου αγροτικού σχεδίου δράσης στοχεύουν στο να καταστούν αυτές ισχυρότερες, συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες, με έμφαση, μεταξύ άλλων σημαντικών, στην ενδυνάμωση των αγροτικών κοινοτήτων, την βελτίωση της κοινωνικής καινοτομίας, την ψηφιακή πρόσβαση, την συνδεσιμότητα, τον οικολογικό προσανατολισμό των γεωργικών δραστηριοτήτων, την διασφάλιση της κοινωνικής ανθεκτικότητας, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την βελτίωση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών και των αγροδιατροφικών δραστηριοτήτων και του αγροτουρισμού.
Καταληκτικά, θα πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα αντίληψης του γεγονότος ότι οι αγροτικές περιοχές είναι ζωτικής σημασίας τόσο για το κάθε κράτος ξεχωριστά όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά. Η προώθηση έξυπνων, ανθεκτικών και βιώσιμων στρατηγικών αποτελεί αρχή εκ των ων ουκ άνευ για την ενίσχυση των αγροτικών μας περιοχών και την διατήρηση της ποικιλομορφίας του, με κεντρικούς άξονες τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
*Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.