Η μετανάστευση είναι η τακτική μετακίνηση πτηνών μεταξύ περιοχών όπου ζουν σε διαφορετικές περιόδους του έτους όταν οι συνθήκες μιας περιοχής είναι δυσμενείς. Περίπου 5 εκατομμύρια χερσαία πτηνά μεταναστεύουν κάθε χρόνο από την Ευρώπη και την Ασία, κυρίως στην Αφρική,
Πολλά είδη πτηνών μεταναστεύουν κατά μήκος των ίδιων διαδρομών, ακολουθώντας φυσικά χαρακτηριστικά όπως οι ακτές, οι κορυφογραμμές των βουνών και οι κοιλάδες των ποταμών. Οι πλέον συνηθισμένες διαδρομές ταξιδιού είναι γνωστές ως μεταναστευτικές διαδρομές.
Ο συνηθέστερος λόγος μετανάστευσης κατά την διάρκεια μιας συγκεκριμένης εποχής είναι η εύρεση της τροφής, καταφυγίου και νερού, τα οποία μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τις εποχές. Μερικές φορές ο επιλεγμένος προορισμός μπορεί να είναι ασφαλέστερος για τα νεαρά άτομα του είδους λόγω της ύπαρξης λιγότερων αρπακτικών ή και περισσότερων καταφυγίων. Σε άλλες περιπτώσεις, ο προορισμός είναι ασφαλέστερος, επειδή το ζώο χρειάζεται διαφορετικό τύπο βιότοπου όταν είναι μικρό σε ηλικία σε σύγκριση με το όταν είναι μεγαλύτερο.
Κλασσικό παράδειγμα είναι τα χελιδόνια τα οποία ταξιδεύουν περίπου 320km την ημέρα, με ταχύτητες που αγγίζουν τα 30 km ανά ώρα. Τι μπορεί όμως να απειλεί τα μεταναστευτικά πουλιά;
Μετανάστευση σημαίνει αρκετές εβδομάδες ή και μήνες ταξιδιού, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν τη διέλευση φυσικών εμποδίων, όπως βουνά, θάλασσες και ερήμους. Το μεταναστευτικό ταξίδι είναι δύσκολο, αφού τα πτηνά καταναλώνουν όλα τα ενεργειακά τους αποθέματα με αποτέλεσμα να εξαντλούνται. Επιπρόσθετα, η μειωμένη ποσότητα τροφής και νερού αλλά και το πέρασμα του σμήνους μέσα από τυφώνες και καταιγίδες, μπορούν επίσης να απειλήσουν τα άτομα κατά τη μετανάστευση.
Ωστόσο, ένα σημαντικό πρόβλημα αφορά τον προσανατολισμό και την πλοήγηση: ενώ τα μεγάλα σε ηλικία αποδημητικά πτηνά είναι εξοικειωμένα με τη διαδρομή και τους βιότοπους που έζησαν τους προηγούμενους χειμώνες και που τους επέτρεψαν να επιβιώσουν τα προηγούμενα χρόνια, τα νεαρά πτηνά που μεταναστεύουν για πρώτη φορά πρέπει να προλάβουν τα υπόλοιπα πτηνά.
Τα αποδημητικά πτηνά μπορούν να πληγωθούν όταν είναι πιο ευάλωτα. Οι μεγαλύτερες όμως απειλές αφορούν ανθρωπογενείς ενέργειες. Μετά από πολύ μεγάλα ταξίδια αντιμετωπίζουν αμέτρητους κινδύνους, όπως η καταστροφή και η υποβάθμιση των φυσικών βιότοπων, την απώλεια κρίσιμων ενδιάμεσων στάσεων– όπως οι παράκτιοι υγρότοποι, την παράνομη δολοφονία τους από κυνηγούς, τη δηλητηρίαση, τη ρύπανση και τις συγκρούσεις με έργα υποδομής ανεπαρκούς ορατότητας, όπως οι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι ανεμογεννήτριες.
Ως αποτέλεσμα, πάνω από το 40% των αποδημητικών ειδών πτηνών μειώνονται και σχεδόν 200 χαρακτηρίζονται παγκοσμίως ως απειλούμενα.