«Χείμαρρος» σε ό,τι αφορά το επίπεδο του κυπριακού συστήματος Υγείας στον τομέα των μεταμοσχευμένων ασθενών, αναζητώντας την καλύτερη δυνατή λύση σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό του ως ευπαθής ομάδα, αλλά και γεμάτος μαθήματα ζωής που αποκόμισε από την τεράστιας σημασίας περιπέτεια που πέρασε, ο συνάδελφος Σταύρος Κυπριανού ανοίγει την καρδιά του στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ.
Πριν από εννέα χρόνια περίπου, διαγνώσθηκε με τη νόσο των «Σταυροφόρων», μία σπάνια κληρονομική νόσο, που παρουσιάστηκε σε χώρες όπου πέρασαν οι Σταυροφόροι, εξ’ού και η ονομασία της. Σήμερα ο Σταύρος, μιλά για το πώς ο ίδιος βιώνει τον έναν χρόνο Πανδημίας, τον εγκλεισμό, τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων αλλά ταυτόχρονα ανοίγει και το φάκελο μεταμοσχεύσεων στην Κύπρο όπως και το πρώτο του προσωπικό βιβλίο, «Υπάρχουν Άγγελοι».
-Έχεις πραγματώσει έναν από τους στόχους σου κι έχει ήδη εκδώσει το βιβλίο σου «Υπάρχουν Άγγελοι». Πως είναι ο Σταύρος σήμερα;
«Το βιβλίο μου εκδόθηκε και κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2019 με την βοήθεια της οικογένειας Μιχάλη και Ανδρούλας Παρπούνα. Έχουν περάσει δύο ολόκληρα και οφείλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κόσμο που αγκάλιασε την συγγραφική μου προσπάθεια. Έτσι ετοιμάζομαι να περάσω αισίως στην δεύτερη έκδοση. Αποφάσισα να γράψω το βιβλίο γιατί πρώτα αισθάνομαι τυχερός κι ευλογημένος από το γεγονός ότι βγήκα νικητής μετά από μια πολύ δύσκολη δοκιμασία. Και βεβαίως γιατί ήθελα να εξηγήσω τους λόγους για τους οποίους σήμερα είμαι ζωντανός.
Και ο λόγος για τον οποίο είμαι ζωντανός είναι ο άγνωστος ήρωας μου, ο οποίος με το θάνατο του, μου έδωσε τη σκυτάλη στη ζωή δίνοντας μου παράλληλα το δικαίωμα να μπορώ να ονειρεύομαι, ένα καλύτερο μέλλον για μένα και για τους ανθρώπους που αγαπώ».
-Τον τελευταίο χρόνο όλος ο πλανήτης βιώνει πρωτόγνωρες συνθήκες ζωής και εμπειρίες. Ποια είναι τα δικά σου συναισθήματα για αυτό το έτος. Πως είναι η ζωή ενός ανθρώπου ο οποίος ανήκει στις ευπαθείς ομάδες;
«Βιώνω κι εγώ, περίεργα και πρωτόγνωρα συναισθήματα λόγω της Πανδημίας και βεβαίως νιώθω παράλληλα και μια μεγάλη αγωνία για την επόμενη μέρα. Από την άλλη ομολογώ πως το αίσθημα της αισιοδοξίας δεν με εγκατέλειψε. Ελπίζω ότι με την σωστή εμβολιαστική κάλυψη θα καταφέρουμε να περάσουμε απο αυτό το δύσκολο τούνελ και θα βγούμε στην άλλη πλευρά. Εκεί που υπάρχει φως, εκεί που «ζει» η «χαμένη» μας ζωή.
Οι ευπαθείς ομάδες, ιδιαίτερα οι μεταμοσχευμένοι οι οποίοι λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, φάρμακα δηλαδή που καταστέλλουν την άμυνα του οργανισμού για να μην πολεμά το μόσχευμα ο Οργανισμός, είναι εξαιρετικά ευάλωτοι σε περίπτωση που νοσήσουν. Από τη στιγμή που ακόμα δεν έχουμε εμβολιασθεί, το μόνο μέτρο που μπορεί να μας κρατήσει μακριά από αυτό το ενδεχόμενο, δηλαδή να νοσήσουμε, είναι να προσέχουμε να κρατάμε αποστάσεις, να φοράμε μάσκες και να χρησιμοποιούμε τα αντισηπτικά τα οποία θα περιορίζουν τον κίνδυνο».
-Πως ήταν το για σένα το διάστημα του εγκλεισμού;
«Το πρώτο διάστημα του εγκλεισμού ήταν πολύ δύσκολο γιατί σταμάτησε απότομα η κανονικότητα, η καθημερινότητα, η ρουτίνα όσον αφορά τη δουλειά. Βέβαια είναι αλήθεια πως βίωσα πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις στην Αγγλία όταν βρισκόμουν στην αναμονή για μεταμόσχευση. Είναι πολύ δύσκολο να σταματά απότομα η καθημερινότητα και η ζωή σου να τίθεται σε αβέβαιη προοπτική.
Συγκρίνοντας τις δύο εμπειρίες μπορεί να πέρασα δύσκολα την περίοδο του εγκλεισμού αλλά σίγουρα είχα τα κατάλληλα ψυχικά εφόδια για να αντιμετωπίζω όσο πιο πολύ γίνεται με περισσότερη αισιοδοξία την κατάσταση».
-Έχει ήδη αρχίσει ο εμβολιασμός στις ευπαθείς ομάδες. Εσύ, έχεις εμβολιασθεί;
«Έχουμε ενημερωθεί ότι έχει έρθει η δική μας η σειρά, όμως, προσωπικά δεν έχω εμβολιασθεί. Αρνήθηκα να εμβολιασθώ με συγκεκριμένο εμβόλιο που μου προτάθηκε γιατί δεν είχα πρώτον το δικαίωμα της επιλογής, να επιλέξω δηλαδή ποιο από τα τρία προσφερόμενα εμβόλια, θα μπορούσε να μου χορηγηθεί . Θεωρώ ότι αυτό είναι εντελώς παράλογο κι άδικο, το να μην δίδεται το δικαίωμα στις ευπαθείς ομάδες να διαλέξουν με ποιο εμβόλιο θα εμβολιασθούν, όταν στην Κύπρο στον υγιή πληθυσμό δίνεται, και καλώς δίνεται, η επιλογή εμβολίου μέσα από την πύλη του εμβολιασμού. Μάλιστα στη δική μου την περίπτωση στάλθηκε στην ad hoc Επιτροπή του Υπουργείου Υγείας η οποία έχει συσταθεί ακριβώς για το θέμα των εμβολιασμών, σύσταση από τον ειδικό ιατρό – νευρολόγο που με παρακολουθεί εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι πρέπει να μου χορηγηθεί εμβόλιο νέας τεχνολογίας. Αίτημα το οποίο απορρίφθηκε. Επίσης, ένας ασθενής ο οποίος έχει περάσει από μια δύσκολη δοκιμασία, είδε το χάρο κατάματα, πέρασε αρκετές ώρες και μέρες σε μία εντατική στηριζόμενος από μηχανήματα κι από αναπνευστήρες θεωρώ πως θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη κατανόηση , γενναιοδωρία κι αγάπη από την υγειονομική αρχή της χώρας του, που είναι το Υπουργείο Υγείας.
Την ίδια στιγμή που δεν έχουμε το δικαίωμα επιλογής διαβάζουμε στον Τύπο ότι οι συγκεκριμένες παρτίδες της συγκεκριμένης εταιρείας αποσύρονται από Ευρωπαϊκές Χώρες, αλλά κι από την Κύπρο διότι διερευνάται το ενδεχόμενο να έχει προκαλέσει αυτή η παρτίδα συγκεκριμένη παρενέργεια. Την ίδια ώρα βεβαίως για να είμαι σωστός και δίκαιος διαβεβαιώνει η ίδια η εταιρεία επιστήμονες από την Αγγλία αλλά κι ο ΕΜΑ ότι το εμβόλιο είναι απόλυτα ασφαλές. Επαναλαμβάνω δεν το αμφισβητώ, δεν είμαι επιστήμονας, δεν είμαι ειδικός όμως επαναλαμβάνω ότι είμαι ασθενής που διεκδικώ να αντιμετωπίζομαι ισότιμα . Το εμβόλιο για παράδειγμα της Pfizer χορηγείται σε δύο δόσεις που απέχουν μεταξύ τους 21 μέρες. Εφόσον γίνουν και οι δύο δόσεις, τότε το εμβόλιο προσφέρει 95% προστασία από τον ιό. Άλλη έρευνα για το συγκεκριμένο εμβόλιο, αναφέρει ότι επτά μέρες μετά τη χορήγηση της δεύτερης δόσης προσφέρει 92% κάλυψη. Το επόμενο εμβόλιο με την τεχνολογία MRNA, της Μοderna, επίσης χορηγείται σε δύο δόσεις, σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων και μετά την ολοκλήρωση των δύο δόσεων παρέχει προστασία 95%. Ουσιαστικά τα άτομα τα οποία έχουν εμβολιασθεί, σύμφωνα με τις μελέτες θεωρούνται προστατευμένα ακόμα και επτά μέρες μετά. Το εμβόλιο της AstraZeneca το οποίο μας έχει επιβάλει το Υπουργείο Υγείας να κάνουμε, χορηγείται κι αυτό σε δύο δόσεις αλλά στην περίπτωση αυτή υπάρχει και μια σημαντική διαφορά καθώς η δεύτερη δόση απέχει τρεις μήνες από την πρώτη. Η κάλυψη που προσφέρεται από τα εμβόλια τεχνολογίας mRNA, σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι υψηλότερη σε σχέση με το εμβόλιο που μας επιβάλει το υπουργείο Υγείας».
–Στην αναφορά σου, στην σύσταση του ιατρού σου είπες ο νευρολόγος κι όχι ο ηπατολόγος.
«Στην Κύπρο, οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς δεν παρακολουθούνται από ειδικό. Ενώ σε όλο τον κόσμο στον αιώνα που διανύουμε η εξειδίκευση είναι αυτή που δίνει τις αποτελεσματικότερες θεραπείες, στην Κύπρο για τους μεταμοσχευμένους ασθενείς ήπατος, απουσιάζει η εξειδίκευση. Παρατηρείται η ηχηρή απουσία εξειδίκευσης στον τομέα της ηπατολογίας. Μας παρακολουθούν παθολόγοι με ειδικό ενδιαφέρον στην ηπατολογία. Δε ξέρω τι άλλο να πω, τα συμπεράσματα τα αφήνω στον κόσμο. Οι άνθρωποι βεβαίως καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες προσπαθούν στο μέτρο του δυνατού να αντιμετωπίσουν τις όποιες δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν ενδεχομένως οι ασθενείς, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Εμείς απαιτούμε να υπάρξει εξειδίκευση, μεταμοσχευτικά πρωτόκολλα, πρωτόκολλα στον τομέα της ηπατολογίας και να δημιουργηθεί και μια ηπατολογική κλινική αναφοράς μέσω της οποίας θα παρακολουθούνται στοχευόμενα και εξειδικευμένα οι ασθενείς. Θα πρέπει να θεσπιστούν διαδικασίες συνεργασίας και με κέντρα αριστείας στο εξωτερικό. Να εφαρμοσθεί η τηλεϊατρική με καθηγητές ηπατολογίας κι άλλους γνωστούς γιατρούς οι οποίοι δουλεύουν σε αυτά τα κέντρα, για την καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών. Είναι απαράδεκτο οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς ήπατος να αντιμετωπίζονται ως δεύτερης κατηγορίας ασθενείς».
–Πως σχολιάζεις τον φάκελο «Κύπρος και μεταμοσχεύσεις»;
«Στην Κύπρο διενεργούνται μεταμοσχεύσεις νεφρού και παγκρέατος. Όσον αφορά τη ζώσα δωρεά η Κύπρος κατέχει μία πρωτιά στο κομμάτι αυτό, όσον αφορά τη μεταθανάτια δωρεά είμαστε πίσω. Πρέπει να στοχεύσουμε περισσότερο στο κομμάτι της ενημέρωσης, της ευαισθητοποίησης του κοινού. Τα πράγματα δυσκολεύουν βεβαίως σε καιρό πανδημίας και μια επιπλέον δυσκολία είναι η απουσία μεταμοσχευτή αυτή τη στιγμή στο Μεταμοσχευτικό Κέντρο στο νοσοκομείο της Λευκωσίας. Λόγω αυτής της εξέλιξης οι ασθενείς που περιμένουν σε λίστες για μεταμόσχευση νεφρού βρίσκονται σε μία μεγάλη αβεβαιότητα. Για όλα τα υπόλοιπα συμπαγή όργανα, οι ασθενείς μεταβαίνουν στο εξωτερικό για ήπαρ, καρδία και πνεύμονες γιατί στην Κύπρο οι αριθμοί των περιστατικών δεν μπορούν να προσφέρουν αυτή την ιατρική υπηρεσία».
-Ποια τα συναισθήματα ενός ανθρώπου που έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση;
«Στην αρχή μόλις διαγνώστηκα με αυτή τη σπάνια πολυνευροπάθεια , πάλευα να συμβιβαστώ με την ιδέα του τι με βρήκε. Ήμουν στα πρόθυρα να τα παρατήσω. Δήλωνα έτοιμος ουσιαστικά να παραδοθώ. Δεν μπορούσα να φανταστώ με τίποτα ότι θα τα κατάφερνα. Και είναι λογικό. Πόνος, απογοήτευση συναισθήματα που δε σου επιτρέπουν να σκεφτείς ότι αυτό που σου συμβαίνει ενδεχομένως να είναι η αρχή μιας καλύτερης ζωής. Περασαν έξι χρόνια απο τότε. Και μπορώ να αναφέρω με βεβαιότητα ότι η δοκιμασία μου μετατράπηκε σε μια μεγάλη ευλογία γιατί με βοήθησε πρώτα να ανακαλύψω κρυμμένες δυνάμεις που ποτέ δεν ήξερα ότι έχω μέσα μου. Δυνάμεις που όλοι κρύβουμε αλλά τις αφήνουμε δυστυχώς ανενεργές. Η δοκιμασία με βοήθησε να φτάσω κοντά στην αυτογνωσία. Συστήθηκα από την αρχή και με ειλικρίνεια στον εαυτό μου. Ήταν μια ευκαιρία να αισθανθώ τη δύναμη της πίστης, να γευτώ τη χαρά που γεννά η ελπίδα, να βιώσω ευεργετικές ιδιότητες όπως αυτήν της προσευχής. Βλέπω την ζωή με θαυμασμό και εκτιμώ την κάθε της στιγμή.
Ήμουν επίσης τυχερός, γιατί βρήκα στο δρόμο ανθρώπους που ήταν έτοιμοι να σηκώσουν λίγο από το βάρος του σταυρού που κουβαλούσα εκείνη την περίοδο. Ουσιαστικά ανακουφίζοντας με από το φορτίο του πόνου. Βίωσα στην πράξη τον ορισμό της ανιδιοτελούς αγάπης από τους Κύπριους της παροικίας. Η περιπέτεια μου με βοήθησε να ξεκινήσω τη ζωή μου από την αρχή πάνω σε πιο γερά και πιο σταθερά θεμέλια. Ξεκίνησα να βάζω ξανά στόχους κι ένας από τους μεγάλους μου στόχους με την άφιξη μου στην Κύπρο ήταν να γράψω το βιβλίο, διαπιστώνοντας ότι υπήρχε ένα τεράστιο κενό σε ότι αφορά την ευαισθητοποίηση του κοινού στη δωρεά οργάνων και θεωρώντας πως μέσα από αυτή τη συγγραφική μου πράξη θα καταφέρω να ευαισθητοποιήσω και να παρακινήσω τον κόσμο, να ενημερωθεί για το μεγαλείο της δωρεάς κι εάν κι εφόσον νοιώσει έτοιμος, τότε να συμπληρώσει το σχετικό έντυπο το οποίο προσφέρεται από το Υπουργείο Υγείας ηλεκτρονικά και να ενταχθεί με αυτόν τον τρόπο στο αρχείο δυνητικών δοτών οργάνων.
-Ποιες οι επόμενες σου δράσεις; Αν θυμάμαι καλά οι δικοί σου άγγελοι, ήταν «έτοιμοι» να «ταξιδέψουν» κι εκτός Κύπρου.
«Το βιβλίο μου ελπίζω πως θα ταξιδέψει στην Ελλάδα μετά το καλοκαίρι και θα διατίθεται από τα βιβλιοπωλεία «Ιανός» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ενώ θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις στην Αθήνα. Επίσης βρίσκομαι στη διαδικασία μετάφρασης του βιβλίου στα αγγλικά. Αυτές είναι οι επόμενες δύο μου δράσεις σε ότι αφορά το βιβλίο κι απ’ εκεί και πέρα θα δούμε».
-Παράλληλα συμμετέχεις εθελοντικά αλλά ενεργά και στο Καραισκάκειο Ίδρυμα το οποίο φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια ζωής.
«Φέτος το Καραισκάκειο γιορτάζει 25 χρόνια ιστορίας και προσφοράς στην κοινωνία. Ειναι ο μεγαλύτερος φορέας εθελοντισμού στην Κύπρο και δημιουργήθηκε με αφορμή την οικογένεια του Μιχάλη Καραισκάκη η οποία βίωνε το δικό της μεγάλο γολγοθά. Ο μικρός γιος της οικογένειας τους Ανδρέας, λόγω του ότι δε βρήκε έγκαιρα συμβατό δότη έχασε τη μάχη με την ασθένεια. Ωστόσο οι γονείς του βρήκαν τη δύναμη κι αποφάσισαν να κάνουν τον πόνο τους προσφορά προωθώντας τη δημιουργία του πρώτου αρχείου εθελοντών δοτών μυελού των οστών στην Κύπρο. Σήμερα το Καραισκάκειο μετρά 25 χρόνια ζωής, προσφοράς και αγάπης. Το αρχείο του αποτελεί μέρος της παγκόσμιας τράπεζας των εθελοντών δοτών από το 2000 και από το αρχείο αυτό υπάρχει η δυνατότητα εξεύρεσης δότη για ασθενείς από όλο τον κόσμο.Πέραν από το αρχείο εθελοντών δοτών που είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη σε αναλόγια του πληθυσμού, το Καραισκάκειο είναι ένα υπερσύγχρονο διαγνωστικό κέντρο με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας , με έμπειρο προσωπικό. Έχει ιδρυθεί επίσης το κέντρο παιδικού καρκίνου που εξειδικεύεται στην έρευνα για τον παιδικό καρκίνο.
Αν το επιτρέψει η πανδημία το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα, προγραμματίζει φέτος την διοργάνωση αρκετών εκδηλώσεων στο πλαίσιο της οικονομικής του ενίσχυσης για στήριξη του οράματός του «για έναν κόσμο χωρίς λευχαιμία».