Με αφορμή την έναρξη της γεώτρησης στο τεμάχιο 10 της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΑΟΖ) που ανακοίνωσε στις 20 Δεκεμβρίου το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας οι Πρωταγωνιστές κάνουν μια ανασκόπηση αναφορικά με τις ενέργειες της χώρας μας σε σχέση με το φυσικό αέριο.
Συγκεκριμένα, πριν μερικές μέρες το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας ανακοίνωσε ότι έχουν ξεκινήσει οι εργασίες της γεώτρησης αξιολόγησης «Glaucus-2» στο Τεμάχιο 10 της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την κοινοπραξία ExxonMobil Exploration and Production Cyprus (Offshore) Limited και Qatar Petroleum International Upstream LLC, η οποία κατέχει Άδεια Έρευνας Υδρογονανθράκων για το εν λόγω Τεμάχιο. Τις εργασίες της γεώτρησης, ανάλαβε το πλοίο – γεωτρύπανο «Stena Forth».
Ας δούμε, λοιπόν, όλη την πορεία του φυσικού αερίου της Κύπρου.
Στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης (ΑΟΖ) έχουν εντοπιστεί μεγάλα και σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου τοποθετώντας τη χώρα μας στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.
Το 2011, η αμερικανική εταιρεία Noble Energy, ανακοίνωσε επίσημα την ανακάλυψη φυσικού αερίου στο κυπριακό οικόπεδο 12, στην ΑΟΖ της Κύπρου, ύστερα από γεώτρηση που πραγματοποίησε στην περιοχή.
Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες για την προώθηση και εκμετάλλευση των κυπριακών υδρογονανθράκων είχαν ξεκινήσει από το 2002, όταν η τότε κυβέρνηση είχε διερευνήσει παρασκηνιακά με γειτονικές χώρες το ενδεχόμενο να συμφωνήσουν για τον καθορισμό της ΑΟΖ. Οι χώρες αυτές αντιμετώπισαν θετικά την κυπριακή προσέγγιση, εκτός από την Τουρκία η οποία έχει διεκδικήσεις τόσο στη Μεσόγειο όσο και στο Αιγαίο.
Το 2003 η Κυπριακή Δημοκρατία υπέγραψε την πρώτη συμφωνία με την Αίγυπτο, για καθορισμό των ΑΟΖ τους. Ακολούθησε, το 2007, η υπογραφή συμφωνίας με τον Λίβανο (μέχρι τώρα, όμως, η συμφωνία δεν έχει επικυρωθεί από τη λιβανική Βουλή) καθώς και η σημαντικότερη συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ της Κύπρου με το Ισραήλ το 2010 αφού το κοίτασμα στο οικόπεδο 12 («Αφροδίτη») εμπίπτει κατά ποσοστό 80% περίπου στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ το υπόλοιπο 20% βρίσκεται στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
Η κυπριακή ΑΟΖ έχει έκταση 51 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων και διαιρείται σε 13 οικόπεδα. Στην πορεία τα οικόπεδα αυτά αδειοδοτήθηκαν στο μεγαλύτερο τους αριθμό μετά από σχετικό διαγωνισμό. Η ιταλική εταιρία ΕΝΙ μαζί με την κορεατική Kogas εξασφάλισαν το μεγαλύτερο μέρος των οικοπέδων. Ακολούθησε η γαλλική TOTAL και στη συνέχεια η αμερικανική EXXON.
Επίσης, η Κύπρος εγκαινίασε, το 2007, τον πρώτο γύρο υποβολής αιτήσεων αδειών έρευνας και αδειών εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Στο πλαίσιο του πρώτου γύρου αδειοδότησης υποβλήθηκαν τρεις αιτήσεις για τρία διαφορετικά ερευνητικά τεμάχια. Τελικά δόθηκε άδεια στην αμερικανική εταιρεία Noble Energy, η οποία το 2011 συνήψε συμφωνία κατανομής της παραγωγής με την κυπριακή κυβέρνηση σχετικά με την εμπορική ανάπτυξη του οικοπέδου 12.
Για τη διαχείριση του φυσικού αερίου έχει συσταθεί, από τον Νοέμβριο του 2007, ανεξάρτητος φορέας Ιδιωτικού Δικαίου, η Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ).
Η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα αντέδρασε με απειλές και κινητοποίηση πολεμικών σκαφών, καθώς και ερευνητικού σκάφους, αμέσως μετά την έναρξη της γεώτρησης στο οικόπεδο 12 της Κυπριακής Δημοκρατίας, με την αξίωση να σταματήσουν αμέσως οι έρευνες. Το δικαίωμα της Κύπρου για εκμετάλλευση του φυσικού της πλούτου στήριξε ολόκληρη η διεθνής κοινότητα.
Τέλος, από το 2016 και μετά η Τουρκία κλιμάκωσε τις παράνομες ενέργειες της εντός της Κυπριακής ΑΟΖ. Το 2018 με πολεμικά πλοία παρεμπόδισε στο οικόπεδο 3 της Κυπριακής ΑΟΖ προγραμματισμένη γεώτρηση της εταιρίας ENI ενώ το 2019 δύο τουρκικά γεωτρύπανα, το Yavuz και το Fatih διενέργησαν παράνομες γεωτρήσεις εντός της Κυπριακής ΑΟΖ.