Σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδη για θέματα ισότητας των δύο φύλων, η κα Τζόζη Χριστοδούλου, αντιμετώπισε ουκ ολίγες προκλήσεις στο πόστο της. Για αυτές μιλά σήμερα στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ. Επειτα από δύο περίπου χρόνια σε αυτή τη θέση.
-Εδώ και δύο χρόνια είστε σύμβουλος του ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη για θέματα ισότητας των δυο φίλων. Ποια είναι η αποτίμηση σας και ποιες οι προκλήσεις που είχατε να αντιμετωπίσετε; Και πώς έγινε αυτό;
«Είναι εδώ και σχεδόν δυο χρόνια κατά τα οποία υπήρχαν προκλήσεις ως προς την υλοποίηση των στόχων μας με την κύρια πρόκληση την νέα πανδημία, η οποία φυσικά επηρέασε ολόκληρο τον κόσμο. Έπρεπε άμεσα να αντιδράσουμε πιο δημιουργικά εκεί που εκκινούσε ένα νέο εγχείρημα, αυτό της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην εξωτερική πολιτική. Έχουμε δει πως και σε αυτή την πανδημία κτυπήθηκαν διαφορετικά οι γυναίκες από τους άνδρες και πάλι σε πολλά μέρη του κόσμου, εάν όχι στην πλειοψηφία τους, δεν έχουμε δει τα μέτρα που ελήφθησαν να είναι ευαίσθητα προς το φύλο. Το είδαμε για παράδειγμα εκεί που έχουν ξεσκεπαστεί αδυναμίες ανά το παγκόσμιο που αφορούν στην ενδοοικογενειακή βία. Σε εκείνη τη φάση, την αρχή της πανδημίας, αξιοποιήθηκαν όλες οι επαφές που είχαμε προλάβει να δημιουργήσουμε με τον ΟΗΕ, γυναίκες πρέσβεις για την ισότητα άλλων χώρων κ.α. ώστε να συνεχίσουμε να είμαστε ενεργοί σε διάφορα επίπεδα και με άλλα κράτη, καλώντας για παράδειγμα πολυμερείς οργανισμούς να θέσουν στην προτεραιότητα τους τον παράγοντα φύλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Άλλες προκλήσεις που είχαμε να αντιμετωπίσουμε κυρίως κατά τους πρώτους μήνες εκκίνησης της συνεργασίας μας με το κ. Χριστοδουλίδη, αφορούσαν ερωτήματα του τύπου «τι σχέση έχει η ισότητα των φύλων με την εξωτερική πολιτική» και «πως μπορεί μια τέτοια διάσταση να ενσωματωθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών». Αυτή η αντίληψη είχε διαμορφωθεί μέσα από τα χρόνια αφού το Υπουργείο ήταν κυρίως μονοθεματικό στη δράση του. Ο κος Χριστοδουλίδης, στην προσπάθεια αναδιοργάνωσης του Υπουργείου αποφάσισε να ενσωματώσει τη διάσταση του φύλου στην εξωτερική πολιτική, μεταξύ πολλών άλλων, ώστε το Υπουργείο να δρα σε πολυθεματική βάση και να καθρεφτίζεται αυτή η εικόνα και στο εξωτερικό. Δηλαδή ότι η Κύπρος δεν είναι ένα μονοθεματικό κράτος αλλά πολυθεματικό, ανεξαρτήτως εάν η Κύπρος στο εσωτερικό δεν έχει φτάσει ψηλά στην ισότητα. Η διάσταση του φύλου στην εξωτερική πολιτική, μπορεί να στηρίξει και έχει στηρίξει τις προσπάθειες που γίνονται και στο εσωτερικό αλλά και το αντίθετο αφού απώτερος σκοπός είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων των γυναικών και της προώθησης της ισότητας και η οικοδόμηση και η ενίσχυση της συνεργασίας με άλλα κράτη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και με σκοπό να δημιουργηθούν και οι κατάλληλες συνθήκες και συνέργειες έχει ετοιμαστείτο Πλαίσιο Δράσης για την Ενσωμάτωση της Διάστασης του Φύλου στην Εξωτερική Πολιτική, (έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο το Δεκέμβριο 2020). Το Πλαίσιο Δράσης, είναι ένα κατευθυντήριο έγγραφο με δράσεις που υλοποιούνται σε διάφορα επίπεδα: στην πολυμέρεια, στο πλαίσιο της αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής πολιτικής του Υπουργείου, οι συνεργασίες με άλλα κράτη αλλά και στο εσωτερικό του Υπουργείου. Σημαντική είναι επίσης η δημιουργία Μονάδας Ενσωμάτωσης της Διάστασης του Φύλου στο υπουργείο ώστε να υλοποιηθεί αυτή η προσπάθεια, οριζόντια στο υπουργείο. Με αυτούς τους τρόπους, αντιμετωπίζουμε και τις προκλήσεις».
-Τι έχετε πετύχει;
«Νομίζω ένας στόχος που έχει επιτευχθεί είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει σταδιακά καταφέρει να εισχωρήσει κάπως στο χάρτη που αφορά στον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών. Με αυτό εννοώ ότι η Κύπρος εμπλέκεται ενεργά στη διαμόρφωση πολιτικών στους πολυμερείς οργανισμούς, της ΕΕ όπως και σε περιφερειακούς οργανισμούς π.χ. στην Ένωση για τη Μεσόγειο. Έχουμε γίνει μια χώρα σύμμαχος στην προσπάθεια της προώθησης της ισότητας και όχι σιωπηλή, άβουλη χώρα. Αυτό νομίζω είναι μια επιτυχία, διότι ακριβώς επιδεικνύουμε με επαγγελματισμό ότι έχουμε άποψη για το θέμα που αφορά στην ισότητα των φύλων αποδεικνύοντας το και μέσω της στήριξης μας για ενδυνάμωση επί του λεκτικού σεπολιτικά κειμένα της Ε.Ε. για παράδειγμα, και όχι στην αποδυνάμωση τους που κάποιες χώρες επιθυμούν και διεκδικούν. Ίσως μια ακόμη επιτυχία του Υπουργείου, ως αποτέλεσμα της προσπάθειας ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου, είναι ότι φαίνεται να υπάρχουν χώρες, οι οποίες θέλουν να συνεργαστούν με την Κύπρο για το θέμα. Έχουμε για παράδειγμα ήδη συνάψει συνεργασία με τη Νορβηγικό Υπουργείο Εξωτερικών για την υλοποίηση από έργο που αφορά στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων για θέματα ισότητας και πιο συγκεκριμένα για έργο που αποσκοπεί στην ανταλλαγή γνώσεων και πρακτικών για την υλοποίηση του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, 1325 Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια. Παράλληλα βρισκόμαστε σε ένα στάδιο στρατηγικού σχεδιασμού δράσεων με το Ισπανικό Υπουργείο Εξωτερικών, ενώλαμβάνουμε αιτήματα από άλλες χώρες, οι οποίες, θέλουν να συμμετάσχουν σε δράσης της Κύπρου όπως στο συνέδριο που οργανώνουμε στις 17 Μαρτίου 2021, στο πλαίσιο της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Γυναικών του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, το μεγαλύτερο φόρα που αφορά στα δικαιώματα των γυναικών και διοργανώνεται ετησίως. Θα έλεγα επίσης ότι μια επιτυχία του Υπουργείου, αφορά αυτή στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην αναπτυξιακή και ανθρωπιστική πολιτική, μέσα από την οποία, το Υπουργείο Εξωτερικών στηρίζει ενεργά αριθμό προγραμμάτων και δράσεων που αφορούν στα δικαιώματα των γυναικών σε γειτονικές χώρες, όπως στην Ιορδανία, τον Λίβανο και την Παλαιστίνη, ενισχύοντας και με αυτό το τρόπο, τις σχέσεις μας με αυτές τις χώρες».
– Έχουμε δει ότι ο κύριος Χριστοδουλίδης, εφαρμόζει όχι μόνο στο λόγο του αλλά και την στην πράξεις του, μέσα από την πολιτική να εφαρμόζει θέματα ισότητας. Πως το σχολιάζετε;
«Ξέρετε, όταν εργαζόμουν στο Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου, πάγιο αίτημα, μας, μεταξύ πολλών άλλων, ήταν όπως οι εκάστοτε Υπουργοί να δείχνουν την κατάλληλη πολιτική βούληση και να προχωρούν στην οριζόντια ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου. Δηλαδή, οι υποσχέσεις και δεσμεύσεις που αφορούσαν στην ισότητα των φύλων να μεταφράζονται σε πράξεις σε όλα τα επίπεδα. Ο κος Χριστοδουλίδης δείχνει εμπράκτως ότι η ισότητα των φύλων στην εξωτερική πολιτική δεν είναι ένα εγχείρημα για ωραίες δηλώσεις αλλά για επίτευξη αλλαγής στην εξωτερική πολιτική. Αυτό φαίνεται από τις δράσεις που υλοποιούνται και στο πως έχει διαμορφωθεί η πολιτική για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην εξωτερική πολιτική, όπου νομίζω έχουν μπει οι βάσεις. Πλέον ξεκίνησε, πιο ολιστικά η υλοποίηση της και σε πολλαπλά επίπεδα: από στην πολιτική του υπουργείου, στην ενεργή συμμετοχή του υπουργείου και του ίδιου του Υπουργού στην πολυμέρεια για συναφή θέματα, στη σύναψη συνεργασιών με άλλα κράτη και την κοινωνία των πολιτών, στην αναπτυξιακή πολιτική, και στην οικονομική στήριξη διεθνών οργανισμών για στήριξη του έργου τους σε σχέση με την ισότητα, όπως και τα παραδείγματα που έχω αναφέρει πιο πάνω».
-Πέρυσι, λίγο πριν την πανδημία, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, την εκδήλωση με θέμα “Γυναίκες και Διπλωματία”. Αλήθεια χρειαζόμαστε κι άλλες γυναίκες στη Διπλωματία; Ίσως αυτό βοηθήσει να αλλάξουν προς το καλύτερο για εμάς τις γυναίκες;
«Δεν υπάρχει τομέας που να μη χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες. Βεβαίως και χρειαζόμαστε κι άλλες γυναίκες στη Διπλωματία. Αυτό δεν θα βοηθήσει μόνο να αλλάξουν τα πράγματα για τις γυναίκες αλλά η εκπροσώπηση των γυναικών, του 50% του πληθυσμού, είναι προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας. Είναι γεγονός ότι η διπλωματία και η διεθνής αρένα είναι ιστορικά φτιαγμένη για άνδρες από άνδρες και είναι γενικά αυτή η εικόνα που θα πρέπει να αλλάξει. Ανά το παγκόσμιο. Η προώθηση της ισότητας των φύλων σε όλα τα επίπεδα είναι προς το συμφέρον ολόκληρου του κόσμου».
-Στις 8 Μαρτίου, είναι η μέρα αφιερωμένη στη γυναίκα. Πιστεύετε ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες, τις οποίες βιώνουν οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο, είμαστε έτοιμες να τη γιορτάζουμε ή είναι μακριά ακόμα ο δρόμος για την “Ελευθερία”;
«Η 8η Μαρτίου είναι αφιερωμένη στα δικαιώματα των γυναικών και στους αγώνες που έχουν διεκδικήσει και έχουν κερδίσει ή χάσει οι γυναίκες πριν από εμάς. Προσωπικά, η 8η Μαρτίου είναι ημέρα τιμής στις προηγούμενες γυναίκες και υπενθύμιση ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι να φτάσουμε στην πλήρη και ουσιαστική ισότητα. Το χρωστάμε τόσο στις γυναίκες που έχουν αγωνιστεί πριν από εμάς, αλλά το χρωστάμε και στους ίδιους του εαυτούς μας και στα παιδιά μας».