Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προχωρήσει ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στην αναζωογόνηση της ελεύθερης κυκλοφορίας μετά την επίτευξη προσωρινής συναίνεσης σχετικά με το Ευρωπαϊκό διαβατήριο για τον κορωνοϊό.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα προσπαθούν να επισημοποιήσουν την προτεινόμενη νομοθεσία. Αυτό αναμένεται να σηματοδοτήσει μια στιγμή για την πανδημία.
Τι είναι το νέο πιστοποιητικό;
Το Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ – EU Digital COVID Certificate (EUDCC), που παλαιότερα ονομαζόταν Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό, θα επιτρέψει την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και στα 27 Κράτη Μέλη. Το συγκεκριμένο πιστοποιητικό θα είναι διαθέσιμο και για συγκεκριμένες χώρες εκτός ΕΕ. Στο πιστοποιητικό θα υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τον εμβολιασμό, τα διαγνωστικά τεστ ή/και την κατάσταση ανάρρωσης ενός ατόμου σε σχέση με τον COVID-19. Διαμορφωμένο με κωδικό QR, το άτομο που ταξιδεύει μπορεί να επιλέξει να το έχει είτε σε ψηφιακή είτε σε έντυπη μορφή. Σημειώνεται ότι το EUDCC θα είναι δωρεάν.
Μπορεί κάποια χώρα να αρνηθεί να συμμετέχει;
Όχι αφού το πιστοποιητικό πρόκειται να επισημοποιηθεί με την έκδοση κανονισμού της ΕΕ, ο οποίος είναι δεσμευτική νομοθετική πράξη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εφαρμοστεί στο σύνολό του σε όλα τα Κράτη Μέλη.
Ποια εμβόλια αναγνωρίζονται
Όλα τα εμβόλια COVID-19 που έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων θα αναγνωρίζονται από το EUDCC.
Σε αυτά περιλαμβάνονται τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν από την Pfizer / BioNTech, Moderna, Oxford / AstraZeneca και Johnson & Johnson.
Τα Κράτη Μέλη θα είναι επίσης ελεύθερα να αποφασίσουν από μόνα τους εάν θα δεχτούν άλλα εμβόλια.
Τι γίνεται αν κάποιος δεν είναι εμβολιασμένος; Απαγορεύεται να ταξιδεύει;
Η ΕΕ τόνισε ότι το νέο πιστοποιητικό δεν θα αποτελέσει προϋπόθεση τον εμβολιασμό για την ελεύθερη μετακίνηση, αφού θα πρέπει να διευκολύνει την ελεύθερη μετακίνηση χωρίς διακρίσεις κατά τη διάρκεια της Πανδημίας συμβάλλοντας στην οικονομική ανάκαμψη.
«Δεν υπάρχει διάκριση εις βάρος ατόμων που δεν έχουν εμβολιαστεί», αναφέρεται σε ενημερωτικό δελτίο που δημοσίευσε η Επιτροπή. «Τα άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσουν να ασκούν τα δικαιώματά της ελεύθερης κυκλοφορίας, όπου απαιτείται, υπό την επιφύλαξη περιορισμών όπως διαγνωστικά τεστ ή καραντίνα / αυτο-απομόνωση».
Ωστόσο, ένα ζήτημα που εξακολουθεί να υφίσταται είναι εάν οι ταξιδιώτες θα πρέπει να μπαίνουν σε καραντίνα κατά την επιστροφή στη χώρα διαμονής τους. Οι χώρες της ΕΕ αναμένεται ότι θα διατηρήσουν το δικαίωμα να θέτουν σε καραντίνα ταξιδιώτες που επιστρέφουν από χώρες με υψηλά ποσοστά μόλυνσης, ακόμη και αν έχουν πιστοποιητικό.
Στόχος σε κάθε περίπτωση, είναι να αποφευχθεί η καραντίνα μετά την επιστροφή των τουριστών στις χώρες τους, καθώς το ενδεχόμενο αυτό είναι αποτρεπτικό για τα ταξίδια.
Ποια διαγνωστικά τεστ θα γίνονται αποδεκτά;
Τα λεγόμενα NAAT (συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών RT-PCR) και ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου. Προς το παρόν, δεν περιλαμβάνονται οι αυτοέλεγχοι.
Μπορώ να χρησιμοποιήσω το πιστοποιητικό μου στον ευρύτερο Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, Ηνωμένο Βασίλειο ή Ελβετία;
Η ΕΕ έχει ήδη δηλώσει ότι είναι ανοικτή στην εφαρμογή του EUDCC σε χώρες του ΕΟΧ (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία), καθώς και στην Ελβετία.
Τόσο η Νορβηγία όσο και η Ελβετία έχουν δεσμευτεί να δημιουργήσουν τα δικά τους πιστοποιητικά για να είναι συμβατά με την ΕΕ, ενώ η Ισλανδία έχει επιτρέψει την είσοδο σε εμβολιασμένους τουρίστες της ΕΕ εδώ και αρκετούς μήνες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι έτοιμο να συνάψει συμφωνία, ενώ αυτή τη στιγμή κυκλοφορεί τα δικά του πιστοποιητικά εμβολίων μέσω της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας του.
Το Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί επίσης ένα σύστημα φωτεινού σηματοδότη (κόκκινο, πορτοκαλί και πράσινο) για διεθνείς αφίξεις.
Οι ταξιδιώτες από χώρες στην κόκκινη λίστα μπορούν να εισέλθουν μόνο εάν είναι βρετανοί ή ιρλανδοί υπήκοοι ή εάν έχουν το καθεστώς διαμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι χώρες στην πορτοκαλί λίστα απαιτούν διαγνωστικό τεστ πριν από το ταξίδι, 10 ημέρες καραντίνας κατά την άφιξη και δύο ακόμη διαγνωστικά τεστ που πρέπει να διεξαχθούν τη δεύτερη και όγδοη ημέρα μετά την άφιξη.
Οι χώρες της πράσινης λίστας απαιτούν διαγνωστικό τεστ πριν και μετά την άφιξη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, η Πορτογαλία είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που βρίσκεται σήμερα σε αυτόν τον κατάλογο.
Τι γίνεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες;
Μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, απαγορεύεται να ταξιδέψει στις ΗΠΑ από τις πρώτες μέρες της Πανδημίας – και αυτό δεν φαίνεται ν’ αλλάζει πολύ σύντομα.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ταξιδιωτική Ένωση, οι Αρχές θα μελετήσουν το σχέδιο της ΕΕ για την αναβίωση των διεθνών ταξιδιών «ελπίζουμε ότι θα ωθήσουν τις ΗΠΑ να λάβουν υπόψη τις πολλές εκκλήσεις για σχέδιο και χρονοδιάγραμμα ούτως ώστε να ανοίξουν ξανά τα σύνορά μας με ασφάλεια».
Θα είναι ασφαλές το πιστοποιητικό;
Ο κωδικός QR θα περιλαμβάνει ψηφιακή υπογραφή που θα προέρχεται από Οργανισμό Έκδοσης, ο οποίος θα μπορούσε να είναι νοσοκομείο, κέντρο διαγνωστικών ελέγχων ή Αρχές Υγείας. Κάθε ένα θα έχει ένα μοναδικό «κλειδί» ψηφιακής υπογραφής και θα αποθηκεύεται σε μια ασφαλή βάση δεδομένων σε κάθε χώρα.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημιουργήσει μια πύλη», αναφέρουν στο ενημερωτικό δελτίο. «Μέσω αυτής, όλες οι υπογραφές πιστοποιητικών μπορούν να επαληθευτούν σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα προσωπικά δεδομένα του κατόχου πιστοποιητικού δεν περνούν από την πύλη, καθώς αυτό δεν είναι απαραίτητο για την επαλήθευση της ψηφιακής υπογραφής».
Αυτό το πιστοποιητικό θα είναι μαζί μου για πάντα;
Η ΕΕ υποστηρίζει ότι τα πιστοποιητικά συνδέονται στενά με την Πανδημία. Επομένως, μόλις ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κηρύξει τη λήξη της έκτακτης ανάγκης για τη Δημόσια Υγεία, το σύστημα πιστοποιητικών θα τεθεί επίσης σε αναστολή.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι θα μπορούσε να επανενεργοποιηθεί σε περίπτωση που ο ΠΟΥ κηρύξει άλλη έκτακτη ανάγκη για τη Δημόσια Υγεία.
Η οριστική έγκριση εκ μέρους του Ευρωκοινοβουλίου αναμένεται κατά τη σύνοδο της Ολομέλειας στις 7-10 Ιουνίου. Μετά το «πράσινο φως» από την Ολομέλεια θα ακολουθήσει η επισφράγιση της συμφωνίας από το Συμβούλιο της ΕΕ. Η επίσημη έναρξη εφαρμογής είναι η 1η Ιουλίου 2021 με χρονικό ορίζοντα 12 μηνών.
Αναφέρεται επίσης πως η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που υλοποιεί το πιστοποιητικό EUDCC για τη διευκόλυνση μετακινήσεων των Ευρωπαΐων πολιτών.